Najwybitniejszy polski poeta XX wieku. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1980 r. Ale też zwykły człowiek: kolekcjoner lup, miłośnik hamburgerów z McDonalds’a, marcepanów, śledzi, bigosu i tortu Czarny Las. Żył chwilą i pozostał aktywny do końca życia. Nawet na łożu śmierci dyktował synowi wiersze, jakie przyszły mu do głowy w nocy. Nie sposób przedstawić tu bogatego życiorysu poety, skupimy się więc tylko na najważniejszych jego punktach.
Czesław Miłosz urodził się 30 czerwca 1911 r. w Szetejniach na Litwie. Pochodził ze szlacheckiego rodu. Miał młodszego o 6 lat brata Andrzeja. Studiował polonistykę oraz prawo na Uniwersytecie Stefana Batorego w
Wilnie. To właśnie tam, na łamach uniwersyteckiego pisma Alma Mater Vilnensis, debiutował dwoma wierszami
Kompozycja i
Podróż. Współzałożył też czasopismo Żagary i był członkiem literackiej grupy o tej nazwie. Właściwy, wydawniczy debiut
Miłosza miał miejsce w 1933 r., kiedy na lady księgarń trafił bardzo dobrze przyjęty tomik poezji
Poemat o czasie zastygłym. W 1935 r. poeta rozpoczął pracę w rozgłośni Polskiego Radia w Wilnie. Za lewicowe poglądy i propagowanie kultury białoruskiej został z niej usunięty. Nadejście wojny przewidział w katastroficznym tomie poezji
Trzy zimy (1936 r.).
Wiersze Czesława Miłosza
Okres II wojny światowej poeta spędził głównie w Warszawie. Współorganizował podziemne życie literackie i wciąż wydawał tomiki. A także ożenił się, a po wojnie doczekał dwóch synów. Oprócz wielu tomów poezji
Czesław Miłosz książki pisał również inne. Były to m.in. zbiory esejów. Najgłośniejszy z nich,
Zniewolony umysł został przetłumaczony na kilkanaście języków. Miłosz stworzył też trzy powieści:
Dolina Issy,
Zdobycie władzy i
Góry Parnasu. Po wojnie pracował jako attaché kulturalny w dyplomacji polskiego rządu w Stanach Zjednoczonych i w Paryżu. W 1951 r. poprosił Francuzów o azyl polityczny. Tam, na łamach paryskiej Kultury
Jerzego Giedroycia, publikował swoje utwory. W 1960 r.
Czesław Miłosz wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley oraz na Harvardzie wykładał literaturę słowiańską. Do Polski nie miał już po co wracać. Został uznany za zdrajcę i renegata. Na emigracji nie ustawał w poetyckich działaniach, wciąż pisał i publikował swoje dzieła. W Polsce do 1980 r.
książki Czesława Miłosza były pod cenzurą. Sławę w naszym kraju uzyskał dopiero po tym, jak otrzymał Nobla. Do ojczyzny poeta wrócił w 1993 r. Zamieszkał w Krakowie.
Czesław Miłosz zmarł 14 sierpnia 2004 r. Pochowano go w krypcie w podziemiach bazyliki św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa w Krakowie.
Miłosz obsypany nagrodami
Oprócz wspomnianego Nobla,
Czesław Miłosz jest laureatem kilkudziesięciu nagród i odznaczeń. Do najważniejszych należą: Nagroda Literacka im. Filomatów Związku Zawodowego Literatów Polskich w Wilnie za debiut poetycki
Poemat o czasie zastygłym (1934 r.), Nagroda Ministerstwa Kultury i Sztuki za całokształt twórczości (1945 r.), Nagroda Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (1958 r.), Międzynarodowa Nagroda Literacka Neustadt zwana Małym Noblem (1978 r.), medal i dyplom za osiągnięcia i wkład w kulturę amerykańską, przyznawany i wręczany przez prezydenta USA Ronalda Reagana (1983 r.), Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za pomoc, jakiej udzielił wraz z bratem rodzinom żydowskim w czasie II wojny światowej (1989 r.), Order Orła Białego (1994 r.) czy Nagroda Literacka Nike (1997 r.). Otrzymał też tytuł doktora honoris causa kilku uczelni na świecie.
