Bestia najgorsza (twarda)

Książka wysoce antypedagogiczna i złośliwa, dlatego czarująca i mogąca się podobać. Mnie zafascynował podwórkowy język, stadionowe gadki. Autor potrafi dobierać słowa stosownie do sytuacji, zdarzenia i słuchacza.

Niewiadoma i niepewność towarzyszą nam każdego dnia, w jednym z opowiadań o zaginionym mężu przerastają bohaterkę, zamieniają ją w kłębek nerwów, a mnie razem z nią, fantastyczny tekst, nie jedyny zresztą wyrazisty i mocny w tym zbiorze.

Michał Cetnarowski, to pisarz, z którego twórczością jestem zaznajomiony dzięki Powergraph. Jego interesujące opowiadania czytałem i zapadły mi w pamięci, także gdy miałem możliwość zapoznania się z kolejnym dziełem, z chęcią przystąpiłem do lektury.
"Bestia najgorsza" to zbiór sześciu opowiadań, a można by nawet rzec mini powieści. Każda z tych opowieści ma swój wydźwięk i skłaniają nas one do własnych przemyśleń.

Główne opowiadania opowiada o człowieku, który wysadza w powietrze Pałac Kultury i Nauki. Co go skłoniło do takiego zachowania. Czyżby kryła się tu jakaś głębsza symbolika? W kolejnym możemy się dowiedzieć co nieco o pewnym mężczyźnie, który pewnego dnia znika bez śladu. Wokół tego zdarzenia toczy się z pozoru prosta historyjka. I kolejne o pewnej firmie która specjalizuje się w filmach, których raczej nie puszczają w zwykłych kinach. I jeszcze inne ...

Słowem podsumowania, chciałbym zaznaczyć, że jeśli czegoś nie znoszę to analizy przeczytanego dzieła. Te wszystkie dywagacje o tym, co autor miał na myśli pisząc to czy owamto, dla mnie nie mają sensu. Kogóż obchodzi, co myślę, o tym co myślał pisarz? Albo mi się podobało, albo nie-proste. Nie będę sobie komplikował nawet lektury zwykłej powieści, czy w tym przypadku opowiadań.

A "Bestia najgorsza", być może nie jest dla wszystkich. Tak przynajmniej wynika z tych "opiniotwórczych opinii", ale dla mnie ten zbiór jest po prostu bardzo dobry. Dlatego polecam, zachęcam do lektury.

,,Bestia najgorsza i inne sny o wolności i miłości" Michała Cetnarowskiego to zbiór intrygujących sześciu nowel, których w żaden sposób nie można zaszufladkować.

Tytułowa ,,Bestia najgorsza" to historia Jana Marii Korwina Pałuby przybierającego różne oblicza. Z jednej strony pomocny, miły i uczynny, a z drugiej strony siejący spustoszenie w umysłach spotkanych osób. Wkupywał się w łaski, osiągał zamierzony cel i niszczył. Zaczynał od partyzantki miejskiej i domalowywał na pomnikach tęczowe barwy, smarował dżemem wrocławski Pręgierz, w nocy obsadzał roślinami zapuszczone skwery, a skończył na wysadzeniu Pałacu Kultury. ,,Kiedy to wszystko się dokonało, fala paniki szła już przez całą Polskę, jak powódź krzyku, płomień lamentu, wkurw oburzonych kustoszy i pań recepcjonistek." Stał się wrogiem publicznym numer jeden. ,,Pustynia rośnie" to studium męskiego kryzysu zaczynającego się od drobnych niedogodności, by przybrać na sile i niszczyć bohatera. ,,Początkowo próbował się przed tym bronić, walczył z entropią duszy," ale jednak uległ i dusza odrętwiała. ,,Kwantowi kochankowie" to historia Jacka i Kingi, małżeństwa akademików, którzy erotyczne zdrobnienia zastąpili słowami z fizyki teoretycznej, kosmologii i matematycznych zagadek. ,,RP Productions" zawiera opowieść Pawła i Edka odnoszących sukcesy komercyjne i ,,kulturalne" w porno branży. W kręceniu filmów porno-historycznych odnajdują sens życia. ,,Strach. Historia rodzinna" to historia rodziny Strachów stworzonej przez Potwora. Opis życia Maurycego, Aneczki, Bartłomieja, Joanny, Myszki i Babuli zastanawia i nie do końca daje jasne odpowiedzi choć atmosfera została wysoko podkręcona. ,,Żadna na ziemi rzecz" to nowela, w której autor ,,rozgryza" serca nastolatków uczących się powoli dorosłości. Oglądanie młodocianych gwiazd Internetu, roznegliżowanych wideoklipów, śmiesznych filmików na portalach społecznościowych, Instagram, pobicie, zazdrość, wrażliwość, lekceważenie, kłamstwa, wolontariat, pierwsze zakochanie, rozmowy z rodzicami to cały świat młodych ludzi. To ,,rozmowy o duszy nieśmiertelnej rozpisane na nastolatki."

,,Bestia najgorsza" to inteligentna, intymna, soczysta, czasem wulgarna, ale bardzo prawdziwa proza pokazująca to, co w życiu często jest ukryte pod maską codzienności. Jest to proza dla dorosłych, z bagażem doświadczeń życiowych, gdyż dużo w niej naturalistycznych scen i opisów, czasem nawet brutalnych. W nowelach można doszukiwać się ukrytych znaczeń, a autor prowadzi psychologiczną grę z czytelnikiem. Proza Michała Cetnarowskiego wymyka się schematom, jest niekonwencjonalna, a przez to nie jest dla każdego, ale z pewnością zaspokoi gusta wysmakowanych w literaturze czytelników.

NARODOWE PORNO

Kiedy lata temu poznałem twórczość Cetnarowskiego z samych początków jego kariery, polubiłem styl i pomysły, jakimi operował. Dla nastolatka była to niezła, lekka rozrywka, czasem nosząca znamiona oldschoolu. Potem jednak pisarz poszedł inną drogą, odszedł ścieżką nieprzekonujących, przesadnie udziwnionych fabuł, które miały zadatki na teksty ambitne, ale była to ambicja przerysowana, usilna wręcz i nieprzekonująca. ?Bestia najgorsza? jest inna. To nie młody Cetnarowski, autor w zebranych tu nowelach nie eksperymentuje, choć bawi się przecież treścią. To Cetnarowksi okrzepły, dojrzały i rzeczywiście ambitny. Przede wszystkim jednak poruszający i satysfakcjonujący.

W ?Bestii najgorszej? dochodzi do zamachu, jak z polskiego kina. Święty i terrorysta w jednym wysadza w powietrze Pałac Kultury i Nauki. Konsekwencje? Motywy? Symbolika? Symbolicznie jest również dalej, świat bohatera rozpada się powoli, funkcjonuje czasem dobrze, czasem źle. Przede wszystkim jednak rozpada się on sam, przegrywając starcie z wiekiem średnim. Podobnie rzecz ma się z perspektywy kobiecej, naukowej, którą poznajemy dalej. Analitycznej? Być może, ale i uczuciowej. Codzienność kobiety, praca i miłość, splatają się ze sobą, jak alienacja splata się z namiastkami relacji międzyludzkich sprawdzonych do cyfrowego życia. Miłość prowadzi dalej do seksu, do porno. Porno polskiego, historycznego, narodowo-patriotycznego niemalże ? w takich właśnie filmach specjalizuje się bowiem firma, którą poznajemy w kolejnym tekście. Co dalej? Noc. I strachy. A właściwie Strachy. Oraz Potwór. Nastoletnie rozważania o życiu i śmierci kończą wszystko niby ostatnie pożegnanie.

Jak każda książka, czy to w pełni ambitna czy jedynie wykazująca ambitne (ale choćby częściowo spełnione) tendencje, tak i ?Bestia najgorsza? nie jest pozycją dla wszystkich. Pamiętajmy jednak, że to, co dla wszystkich, jest przede wszystkim do niczego, a najnowszy zbiór tekstów Cetnarowskiego ma dużą wartość. Może i autorowi nadal zdarza się kilka usilnie ambitnych momentów, przede wszystkim jednak jego proza stanowi trafny komentarz społeczny. Nie wiem czy ponadczasowy, ale w tym momencie, tu i teraz, ważki, ważny i ciekawy.

Właściwie mógłbym powiedzieć, że ?Bestia najgorsza? to takie narodowe porno. Cetnarowski odziera rzeczywistości z ubrań i makijażu i wystawia, gołą, obnażoną i wypiętą w naszą stronę, bezczelnie, ale pociągająco. Wszystko to jest takie swojskie, przaśne wręcz. Ale nie płytkie, co stanowi chyba najważniejszy aspekt poszczególnych nowel. Bo autor chce nam coś powiedzieć, chce coś pokazać i wie przy okazji jak ro zrobić. Przyciągnąć nas, niczym prawdziwych patriotów przyciągnęłoby takie ?Ogniem i mieczem? w wersji XXX.

I chociaż nie każdy się w tym odnajdzie, a książka jako całość nie należy do lektur, które pochłania się jednym tchem, każdy kto ceni dobre, ambitne i wymagające utwory, na pewno będzie usatysfakcjonowany. Szczególnie, że rodzime realia zbliżają do prezentowanej treści. W skrócie: znakomita rzecz. Polecam.