Doktor Irka

? 8,5 / 10

Wartość książki: 8,5/10
Komfort czytania: 9/10
Zadowolenie z lektury: 9/10
Stosunek jakości do ceny: 8/10

__________________

Rok wydania: 2020
Wydawnictwo: Znak litera nova
Autor: Katarzyna Droga

Warszawa, lata 40-ste ubiegłego stulecia. Od dwóch lat stolica jest okupowana. Niemiecki reżim sieje grozę i bezwzględnie tłumi wszelkie przejawy polskości. Łapanki, aresztowania, widmo obozów. Strach o życie własne i najbliższych jest wręcz namacalny. To właśnie na te brutalne czasy przypadła młodość pierwszego pokolenia urodzonego w wolnej, niepodległej Polsce. Młodzi, zdolni, przesiąknięci patriotycznymi wartościami. Z głowami pełnymi ambicji i sercami niezważającymi na to, że wojna to nienajlepszy czas na miłość. Chcą się kształcić, budować Polskę po latach niewoli, a jednocześnie bawić się i czerpać z życia garściami. Wszak nie wiadomo, który dzień może okazać się ostatnim...


Katarzyna Droga, inspirowana zapiskami z pamiętników dr Ireny Ćwiertni, ukazuje nam ówczesny świat oczami Irki - wchodzącej w dorosłość studentki. Uświadamia nam przy tym, jak niewiele różni nas, współczesnych młodych, od pokolenia naszych dziadków. Te same drobne, nieważne w gruncie rzeczy problemy, jak wybór sukienki, pierwsze sercowe rozterki, dotykają nas na równi. Warto jednak zastanowić się, czy pod powłoczką błahych trosk i zmartwień my również znaleźlibyśmy w sobie tyle uporu, aspiracji, a nawet odwagi, by pod groźbą najsurowszych kar dążyć do realizacji swoich celów? Bohaterka tej powieści nie ma wątpliwości. By zrealizować marzenie o zostaniu lekarzem, gotowa jest każdego dnia podejmować ryzyko. Nie przypuszcza jednak, że wiedzę i umiejętności zdobyte podczas tajnych zajęć w prosektorium, czy asyst przy operacyjnym stole już wkrótce będzie zmuszona wykorzystać w praktyce. W najczarniejszym dla Warszawy okresie wojny...


Wybuch powstania zmienia wszystko. Jedna decyzja, jeden rozkaz. Tysiące młodych ludzi, serc tęskniących za wolnością, rusza do nierównej walki. Zryw mający trwać kilka dni zamienia się w koszmar. Koszmar całego miasta i koszmar każdej jednostki. Autorka w genialny sposób wprowadza nas w psychikę Irki. Razem z nią przeżywamy pierwsze zetknięcie ze śmiercią na rękach, pierwszą amputację, żal narzeczonej, której nie dane było założyć wymarzonej ślubnej sukni. Możemy choć w ułamku to poczuć. Chaos powstańczej zawieruchy okraszony głodem, brudem, strachem o najbliższych. Ale na powstaniu nie kończy się historia. Powstanie to nowy początek. Świata, który istniał przed 1 sierpnia już nie ma. Został pogrzebany razem z miastem, które legło w gruzach. Są nowe realia w których na nowo trzeba nauczyć się żyć...


?Doktor Irka? to powieść, która pozwala zrozumieć więcej. Spojrzeć głębiej. Każda kolejna rocznica przypomina nam - tysiące zabitych żołnierzy, setki tysięcy zabitych cywilów. Liczby, statystyki, fakty. A przecież to setki tysięcy historii... To niemowlę żywcem zagrzebane w ruinach bombardowanych kamienic, to lekarz, który do ostatniego tchnienia próbował nieść pomoc rannym, to narzeczony, który nie wrócił, matka, brat, przyjaciel... To ludzkie dramaty. Oni walczyli o wolność, którą my możemy się cieszyć.


Naszym zadaniem jest pamiętać i zadbać o to, by kolejne pokolenia również były świadome. By nigdy więcej nie trzeba było powtarzać tych "dni chwały".

...

Tematyka wojenna nie jest łatwa. To ciężki temat - emocjonalnie, bo przecież to historia oparta na faktach, ale też trudny jest sposób w jaki można tę historię przedstawić. Z szacunkiem, ale bez zbędnego patosu. Katarzyna Droga świetnie poradziła sobie z pokazaniem realiów wojennej Warszawy. Młodych ludzi pełnych nadziei i marzeń, beztroskich studentów w przeddzień Powstania Warszawskiego. Dziś zastanawiamy się czy to powstanie miało sens, a nie wiemy czym jest walka o wolność. Myślę, że ta książka może trochę odsłonić, pokazać panujące realia.

Autorka tą książką wywołała u mnie dużo emocji. Smutek przeplatał się chwilami radości, wraz z bohaterką przeżywałam ciężkie chwile i te bardziej beztroskie. Styl w jakim jest napisana ta powieść, sprawia że łatwo nam się utożsamić z postaciami, sprawia, że stają się namacalni i przejmująco realni. Ta książka sprawia ból, wywołuje nostalgię, ale jak bardzo te uczucia są nam potrzebne by zrozumieć i nigdy niezapomnieć.

"Kiedy jesteś na początku życia, kończysz szkołę, masz wielkie plany, marzenia i nagle wszystko bierze w łeb. Nie wolno się z tym godzić. Śmiech pomaga."

Katarzyna Droga, w swojej powieści przenosi nas do czasów II Wojny Światowej i Powstania Warszawskiego. Wykorzystując pamiętnik Ireny Ćwiertni, tworzy historię pełną niebezpieczeństwa, walki o przetrwanie, poświęceniu i miłości.

Poznajemy Irkę jako młodą, ambitną dziewczynę, z określonym planem na przyszłość. Dzięki wsparciu swojej mamy, dziadka i babci, ma możliwość nauki w Fachschule Zaorskiego, szkoły dla sanitariuszy i felczerów, która była również przykrywką dla lekarskiego Uniwersytetu, gdyż Polacy nie mogli legalnie się kształcić na lekarzy. Młodzi ludzie i profesorowie, wielokrotnie narażali się na dekonspirację. Pomimo strachu, że ich nielegalne działania mogą ujrzeć światło dzienne, a oni stracić życie, nie przestawali walczyć o to, aby po wojnie móc wrócić jak najszybciej do normalności. Pomimo opresji ze strony Niemców, starali się prowadzić normalne życie, które prowadzili przed wojną, chociaż nie było to łatwe. Wśród tego chaosu nie zapomnieli również o śmiechu i zabawie. Okupacja nie wstrzymywała ich pragnień i chęci do życia. Nie zatrzymywała marzeń i dążenia do celu.

Irena w Fachschule poznaje nowych przyjaciół oraz swoją miłość Jerzego. Jednak to nie tylko powieść o Irce i Jerzym, ale również innych postaci, które odegrały w historii dużą rolę. Katarzyna Droga przedstawia nam historię niesamowicie silnej kobiety, trud życia w okupywanej Warszawie oraz heroiczną walkę o wolność, w której życie straciło tak wielu ludzi.

"Bywa, że wobec przemocy i siły budzi się w niektórych ludziach, na pozór słabych, niezwykły upór".

W ciszy szpitalnych korytarzy na oddziale hematologii dziecięcej , wśród odgłosów pracujących respiratorów , pomp infuzyjnych i innych urządzeń ratujących życie małych pacjentów, przechodzi od łóżka do łóżka starsza, elegancja pani doktor i z troską pochyla się nad każdym z pacjentów. I nawet współpracujące z nią pielęgniarki nie wiedzą, nie podejrzewają jaka historia ciągnie się za tą zrównoważoną, delikatną kobietą?

Sierpień 1943? Młoda, zaledwie 22 letnia Irka , studentka tajnych medycznych kompletów w Warszawie ryzykując codziennie wraz z innymi swoimi przyjaciółmi życiem, dzień w dzień pilnie uczy się w podziemiach szpitala anatomii. I jak inni w jej wieku chce w tym nienormalnym czasie kochać, żyć, spotykać się z przyjaciółmi . Jednak wrogi czas postawił przed nimi inne zadania.

Irka kombinuje jak wszyscy by przeżyć, by mieć jak najwyższe oceny . Planuje też ślub z kolegą ze studiów na wrzesień 1944 roku? Zakochana i szczęśliwa , ostrożna też , gdyż wie , że w ich szeregach nie wszyscy młodzi ludzie są godni zaufania. Tylko podejrzewa ,że jej wybrany Jerzy jest członkiem tajnych struktur podziemia Polski Walczącej. Nigdy nie pada między nimi to oficjalnie.
Młodzi ucząc się medycyny , ukrywają się przed wzmagającą się akcją represyjną w okupowanej Warszawie, marząc o wolnej Polsce, o pomocy z zewnątrz o tym ,że jeszcze będzie normalnie?

Sierpień 1944 ? zmienia wszystko . Powstanie. Irka rusza w szeregi sanitariuszek i pomocy medycznej. Jej narzeczony Jerzy , pseudonim ?Wierny? stawia się w batalionie ?Kiliński? I to ich ostatnie spotkanie.Historia wielu par w tym czasie niemiłości i niepokoju. Tyle ,że prawdziwa.

Jak potoczyły się losy tej pary ? Kto przeżył? Życie w kanałach, piwnicach , wywózka do obozów , do punktów przesiedleń . Po jednej , niemieckiej zarazie nadchodzi następna . Niekiedy pomoc przychodzi z nieoczekiwanej strony, niekiedy śmierć z ręki przyjaciela.
Z czym da się żyć? Co sprawia ,że wspomnienia nie pozwalają spać?

Historia ocenia Powstanie dwuznacznie. Bohaterstwo czy bohaterszczyzna? Nie czas na rozważania . Ci młodzi ludzie zrobili w tym momencie to , co sądzili ,że jest najlepsze dla kraju i dla nich .
Nie spodziewali się tego , że będą wrogami dla wszystkich ,że swoją powstańczą przeszłość przyjdzie ukrywać im w ?wolnej? Polsce? że nauczą się nie pytać o przyjaciół, że będą ostrożni przez całe lata w kolejnych etapach życia .
A żyć trzeba .

Doktor Irka , na której zapiski natknęła się autorka i tę historie przekazała nam w formie beletryzowanej powieści z czasów powstańczych , zmarła niespełna rok temu . Autorka minęła się z nią o włos jednak była w stałym kontakcie z jej synem . Udało się jej więc ocalić od zapomnienia kolejną wielką małą bohaterkę tamtych dni . Zostało ich tak niewielu . Przez wszystkie te lata manipulowano ich historiami a oni do końca wierni powstańczym ideałom , nie pozwolili się wciągnąć żadnej władzy na sztandar.

Sierpień 2020?pochylmy się nad tymczasem. Nad odpowiedzialnością. Nad wolnością, którą tak łatwo stracić. Nad wiernością sobie samym , bo tylko tu nie zostaniemy zdradzeni. Nabierzmy dystansu do manipulatorów historii. Oczami młodziutkiej sanitariuszki spójrzmy na czasy, które tak łatwo mogą się powtórzyć. Wszak ktoś, kto nie zna historii jest skazany na powtarzanie jej błędów.

Wszelkie pozycje na temat II wojny światowej i Powstania Warszawskiego uważam za niezwykle ważne. Tym bardziej gdy są napisane prostym i przystępnym językiem, ich wartość edukacyjna jest nieoceniona. Kolejne pokolenia mogą dotknąć i poczuć tego co czuli ludzie tamtych czasów. "Doktor Irka" jest niezwykle wzruszającą i rzetelnie napisaną opowieścią o Irenie Ćwiertni, wojennej studentce medycyny, która ostatecznie została lekarką i poświęciła swoje życie opiece nad dziećmi. To co przeżyła ona i jej współcześni podczas wojny jest bolesną kartą naszej historii, o której trzeba pamiętać. Katarzyna Droga już po raz kolejny udowadnia, że potrafi doskonale odtworzyć atmosferę minionych epok, z czułością pochyla się nad swoimi bohaterami, pięknie i skrupulatnie opisuje swoje postaci, nie ocenia. Osią całej powieści jest piękna lecz tragiczna historia miłosna i walka o spełnienie swoich marzeń. Polecam!