Dydaktyka języka polskiego jako nierodzimego

ospond (1971: 175-176). 20 Poniższy zarys opracowano głównie na podstawie następujących pozycji: H. Dalewska-Greń (1997); Derbyshire (1993); Z. Stieber (2005); L. Moszyński (2006). 21 A. Hofman-Pianka (2000: 93-94). 22 ?. ??????-??????? (2008: 79-84); P. Turek (2016: 219-233). 23 Cechą wyróżniającą język czarnogórski spośród pozostałych języków pokrewnych jest występowanie typowych dla polszczyzny fonemów /ś/ oraz /ź/, tak samo zapisywanych w czarnogórskiej łacince - A. Čirgić, I. Prankjović, J. Silić (2010: 21); Pravopis crnogorskoga jezika (2010: 7-9). 24 Zob. J. Šołcina, E. Wornar (2012: 41-42, 44-45, 58, 64, 82), np. Sonja widźi starej konjej (Sonia widzi dwa stare konie); znajemoj serbske pomjenowanja měsacow (my dwaj/ dwie znamy łużyckie nazwy miesięcy); Derbyshire (1993: 79-80, 102-103), np. sem délal (robiłem) - sva délala/délali (my dwaj robiliśmy/ my dwie robiłyśmy), délajva (my dwaj/dwie róbmy!), délajta (wy dwaj/dwie róbcie!). 25 W polskim będą to traktowane jako nieregularne, względnie jako warianty formy: oczy, uszy, w/na ręku, rękoma, oczyma oraz archaizm zachowany w przysłowiu Mądrej głowie dość dwie słowie. 26 S. Kasperek (2013: 34); J. Šołcina, E. Wornar (2012: 47-48, 51-52). 27 Zob. P. Turek (2016: 219-233). 28 V. Popova, D. Ivanova (2004: 42-46); ?. ??????-??????? (2008: 117-133); P. Turek (2016: 219-233). Por. rum. lup (wilk) - lupul (określony). 29 Zob. H. Dalewska-Greń (1997: 337-340, 491-492, 507-519). 30 ,,Łączy wymienione języki również postać formalna form czasownikowych wyrażających przyszłość - są to dla czasowników dokonanych - formy praesentis, dla czasowników niedokonanych - formy złożone ze słowem posiłkowym być" (H. Dalewska-Greń, 1997: 279). 31 ,,Wyłamuje się nieco z tej grupy język słoweński (...), który oprócz wyrażania czynności przyszłej dokonanej za pomocą form praesentis, ma też formy złożone (tak jak języki południowosłowiańskie), lecz w funkcji słowa posiłkowego wykorzystuje czasownik być, jak języki północnosłowiańskie, a nie chcieć, jak języki południowosłowiańskie" (H. Dalewska-Greń, 1997: 279). 32 Zob. V. Popova, D. Ivanova (2004: 91-117). 33 Z dwoma wyjątkami: hoću i mogu (H. Dalewska-Greń, 1997: 342); por. Pravopis crnogorskoga jazika (2010: 216 i 311) - mogu/mognem; hoću/ću, neću. 34 Istnieją też nazwy rodzime miesięcy górnołużyckich (J. Šołcina, E. Wornar, 2012: 60), np. róžownik (maj), žnjenc (sierpień), hodownik (grudzień). 35 Zestawienie opracowano w oparciu o prace: L. Bednarczuka (1986, 1988); Danielsa, W. Brighta (1996); M. Kaczyńskiego (1996); Majewicza (1989); W. Mańczaka (1992); A. Szulca (1970, 1991). 36 Zapisywany również łacinką. 37 D. Cojocaru (2003: 33-41) - formy nominativu i accusativu oraz genetivu i dativu są właściwie identyczne. 38 To znaczy pisanie liter ,,r" oraz ,,z" zgodnie z polską tradycją kaligraficzną, tj. r oraz z, a nie ? lub ? względnie ? (zob. I. Janowska i in., 2016: passim). 39 O wiele większą liczbę znaków diakrytycznych mają kolejno języki: słowacki - 17 (á, ä, é, č, ď, í, ĺ, ľ, ň, ó, ô, ŕ, š, ť, ú, ý, ž), czeski - 15 (á, č, ď, é, ě, í, ň, ó, ř, š, ť, ú, ů, ý, ž) oraz francuski - 15 (?, â, ç, é, ?, ?, ë, ?, î, ô, oe, ?, ?, ü, ?). 40 Por. Wszythko coć prziydźie do rąk thwoich ku vczynieniu / czyń wedle możnośći twoiey / ábowiem w grobie kędy thy idźiesz nie mász żadney pracey / mysli / mądrośći / áni vmieiętnośći (H. Rothe, F. Scholz, 2001: 724). 41W języku tureckim występuje harmonia wokaliczna: po samogłoskach przednich: ü, ö, i, e występują samogłoski przednie, po tylnych: u, o, ?, a - tylne, stąd pozorne różnice w końcówkach (dotyczy to także dźwięczności i bezdźwięczności spółgłosek). 42 Daniels, W. Bright (1996: 200-208, 209-217, 218-227, 384-390, 559-563). 43 Nota bene część znaków łacińskich ma odmienne znaczenie fonetyczne niż polskie, np. x [s], d [z], s [?] = pol. sz, r [?] = pol. ż (Ho?ng Th? Châu, 1982: 24-25). 44 Numery tonów zamieniono na diakrytyki. 45 Zamiast niego występuje retrofleksyjny /?/ (Ch. Li, S. Thompson, 1989: 5). Również język wietnamski nie posiada fonemu /r/ (Ho?ng Th? Châu, 1982: 22). Spis treści Wstęp Część I O języku polskim Przemysław Turek Polszczyzna na tle innych języków. Elementy gramatyki kontrastywnej w dydaktyce języka polskiego jako obcego