Dziennik 1920 i okolice (twarda)

d 9 listopada znajdował się w rękach rosyjskich; atak zakończył się zdobyciem miasta dzień później, władzę przejęła wojskowa komenda obwodowa, której podlegał cały ówczesny Magistrat. 16 Obecnie ulica Narutowicza w Piotrkowie, przebiegał nad nią wiadukt kolejowy. 17 Ogród usytuowany w pobliżu browaru Franciszka Braulińskiego przy ulicy Bykowskiej (obecnie Wojska Polskiego). 18 Kulomiot - karabin maszynowy. 19 Berdanka - dawny typ karabinu jednostrzałowego. 20 Hotel Comfort - jeden z najpopularniejszych hoteli w Piotrkowie w okresie I wojny światowej; jego właścicielem był Edward Pętkowski, mieścił się przy obecnej ulicy Dąbrowskiego. 21 W i t o l d A n t o n i Ż a r s k i (1899-1940) - kapitan geograf Wojska Polskiego; pochodził z rodziny ziemiańskiej, jako nastolatek wstąpił do Legionów Polskich, w latach 1918-1921 służył w 5 Pułku Ułanów, odznaczony Krzyżem Walecznych, w II RP pracował jako topograf w Wojskowym Instytucie Geograficznym; we wrześniu 1939 roku dostał się do niewoli sowieckiej, trafił do obozu w Starobielsku, zamordowany wiosną 1940 w siedzibie NKWD w Charkowie. 22 K a z i m i e r a R e m b e k z O s m a n o w i c z ó w (ur. 1870). 23 E d m u n d R e m b e k (1870-1941) - projektant, kierownik robót budowalnych. 24 K a z i m i e r a R e m b e k (ur. 1898) - siostra pisarza, była nauczycielką w szkole powszechnej. 25 Obecnie ulica Henryka Sienkiewicza. 26 Podklasztorze - wieś w pobliżu Sulejowa, obecnie dzielnica tego miasta, siedziba słynnego opactwa cysterskiego. 27 Modrzewek - wieś w pobliżu Piotrkowa. 28 Manfred - poemat dramatyczny Georgea Byrona z roku 1817; pierwszy polski przekład Edmunda Stanisława Bojanowskiego ukazał się w 1835. 29 Zapewne biblioteka ufundowana przez Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności, organizację charytatywną założoną w roku 1814. 30 Właśc. Wszechpoemat i najnowsze jego dzieje, tom szkiców krytycznych Cezarego Jellenty wydany w roku 1894. Autor na podstawie analiz twórczości Byrona i Shelleya dowodził, że ,,idea wszechludzka zyskała swą bujność dopiero ku schyłkowi wieku zeszłego i w zaraniu bieżącego" (s. 421). 31 O Byronie traktuje rozdział II Wszechpoematu (s. 48-161); Czary - kinoteatr w Piotrkowie otwarty w 1905 roku; pierwsze kino w tym mieście; znajdował się na rogu dzisiejszych Alei 3 Maja i Pasażu Rudowskiego; w 1917 kino przeniesiono do budynku przy ul. Legionów (obecnie ul. Dąbrowskiego). 32 Zob. J. Hempel, Kazania piastowe, Bielsk 1912 (właśc. 1911); książka krytykowała chrześcijaństwo i wzywała do jego obalenia oraz do powrotu do wierzeń słowiańskich; za obrazę religii wyrokiem sądu obwodowego w Cieszynie objęto ją zakazem rozpowszechnienia, zniszczono też skonfiskowany przez policję nakład; J a n H e m p e l (1877-1937) został później komunistą, zginął w ZSRS w czystkach stalinowskich. 33 Wierzeje - wieś w pobliżu Piotrkowa, obecnie dzielnica tego miasta. 34 I g n a c y K o z i e l e w s k i (1882-1964) - działacz niepodległościowy, pedagog, współtwórca harcerstwa polskiego, publicysta i dziennikarz, poeta; w roku 1902 ukończył gimnazjum rządowe w Piotrkowie, na wieść o utworzeniu Legionów zaciągnął się w ich szeregi jako ochotnik, po powrocie do Piotrkowa w 1916 roku zatrudnił się w tamtejszym Gimnazjum Męskim i Żeńskim oraz Seminarium Nauczycielskim jako nauczyciel; w 1918 został instruktorem kursów harcerskich. 35 Jutro - powieść Andrzeja Struga osnuta wokół wydarzeń rewolucji 1905 roku, wydana w 1908. 36 Gość z zaświatów - powieść fantastyczna Georgea Herberta Wellsa The Wonderful Visit z roku 1895, anonimowy polski przekład ukazał się w 1905. 37 Budki - północna dzielnica Piotrkowa, nazwa pochodziła od ulicy biegnącej wzdłuż budowanych po roku 1864 torów kolejowych, na której stały budki dróżników; na Budkach koncentrowało się życie sportowe Piotrkowa. 38 Pracownicy morza - powieść Victora Hugo z roku 1866, polskie tłumaczenie Felicjana Faleńskiego ukazało się w tym samym roku. 39 Barkowice Mokre - wieś nad Zalewem Sulejowskim. 40 J ó z e f R a p a c k i (1871-1929) - malarz, uznanie zdobył jako pejzażysta. 41 Popławy - wieś w odległości ok. 30 km od Piotrkowa. 42 Trojanowice - wieś w obecnym powiecie opoczyńskim, około 40 km na południowy wschód od Piotrkowa. 43 Zapewne M a r i a R e m b e k (ur. 1903), siostra pisarza, po I wojnie ukończyła Sorbonę i pracowała jako nauczycielka języków obcych. 44 20 października 1918 roku, podczas posiedzenia Rady Miejskiej Lwowa, przyjęto rezolucję o przyłączeniu miasta do Polski, co wywołało sprzeciw radnych ukraińskich; 1 listopada 1918 żołnierze podlegający Ukraińskiemu Komitetowi Wojskowemu, uprzedzając działania Polaków, opanowali większość gmachów publicznych we Lwowie, co stało się początkiem konfliktu trwającego do 16 lipca 1919. 45 T a d e u s z S t r