EKSPLOZJE

Ciekawy pomysł: pisarz tworzy 8 opowieści i zaprasza 8 innych twórców do stworzenia własnych odpowiedzi na nie. Z realizacją pomysłu - już nieco gorzej. Nie jestem jakąś specjalną miłośniczką prozy Wiśniewskiego - raczej przeciwnie: nuży mnie niby "głęboka" analizy kobiecej duszy, ale szczerze wyznaję, że te w "Eksplozjach" "nie wymęczyły" mnie jakoś wybitnie :-) Większy problem mam z ich "odpowiedziami", bo te, stworzone przez m.in. Jastruna, Rogozińskiego czy Palińskiego, zwyczajnie nie dotrzymują kroku Wiśniewskiemu. O ile ten tworzy klimat poprzez oszczędność słowa, pozostałe są zwyczajnie "przegadane". Całość tworzy więc zbiór wybitnie nierówny, a i sam Wiśniewski nadal mnie do siebie nie przekonał.

Janusz Leon Wiśniewski to jeden z tych autorów, którzy piszą tak, jakby przejrzeli duszę ludzką i potrafili dotrzeć do najgłębiej skrywanych uczuć i emocji. Jego książki zazwyczaj dotyczą kobiet i miłości. Ma na swoim koncie fenomenalną Samotność w sieci, ale też zbiory opowieści, które obnażają kobiece pragnienia.
Najnowsza pozycja Janusza Leona Wiśniewskiego, Eksplozje, to zbiór szesnastu opowieści. Osiem z nich jest autorstwa Wiśniewskiego, kolejne osiem ? innych pisarzy, w tym Tomasza Jastruna, Alka Rogozińskiego czy Igora Brejdyganta. Książka to literacka gra, dialog, który podejmuje autor Bikini z innymi twórcami. Każde jego opowiadanie to zamknięta historia. Autorzy, którzy mu ?odpowiadają?, albo podejmują sam temat poruszany przez Wiśniewskiego, albo kontynuują tę samą opowieść lub też przedstawiają ją oczami innego bohatera.
Tematyka jak zwykle związana jest z kobietami. Nie zabrakło miłości i uczuć z nią związanych ? strachu, niepewności, rozczarowań, ale też namiętności, pożądania, zaufania. Autorzy pokazali różne odcienie kobiecego życia. Każdy z nich miał swoją wizję na opowiadanie, dzięki czemu całość wypada różnorodnie, ale równocześnie spójnie dzięki tematyce.
Wielką zaletą tej książki jest tematyka. Wiśniewski znany jest kobietom jako pisarz, który doskonale zna ich psychikę i potrafi pokazać każde wydarzenie tak, że można się w tym tekście odnaleźć. Jego bohaterki to normalne kobiety, w zachowaniu których można przejrzeć się jak w lustrze. Autorzy, którzy partnerują Wiśniewskiemu w Eksplozjach, nie zawsze kojarzeni są z podobnym typem literatury, a jednak poradzili sobie z tematyką.
Plusem lektury jest też pomysł na jej realizację. Ten literacki dialog, który podejmuje Janusz Leon Wiśniewski i inni twórcy zaproszeni do pisania tej książki, jest naprawdę ciekawą formą. Dzięki temu poruszane są różne odcienie tego samego tematu, ale w inny sposób. Nie nudzi to czytelnika, pozwala mu odkrywać ciągle nowe spojrzenia pisarzy. Także same opowiadania są bardzo zróżnicowane. Niektóre posiadają narrację pierwszoosobową, inne trzecioosobową. Forma przedstawienia historii jest różna. Niekiedy narrator jest zupełnie zdystansowany, innym razem bardzo dobrze zna postać, o której mówi. Nigdy nie wiemy, czego spodziewać się w kolejnej części i ta niewiadoma jest dodatkową atrakcją lektury.
Eksplozje zachwyciły mnie realizacją, tematyką i opowiadaniami. Oczywiście, niektóre bardziej do mnie dotarły (absolutnie fantastyczna Kochanka i obie opowieści rozdziału piątego), inne zaciekawiły mnie mniej, ale całość wypadła naprawdę bardzo dobrze. To pozycja, na którą uwagę powinny zwrócić kobiety nie tylko zachwycające się Wiśniewskim i jego twórczością. To książka, która spodoba się wszystkim poszukującym niebanalnej literatury ? bo czy dziewięciu mężczyzn piszących o kobietach może być banalnych?

Janusz L. Wiśniewski ? człowiek orkiestra, bestsellerowy autor powieści, opowiadań i felietonów dla kobiet. Doktor informatyki i chemii, magister fizyki, rybak dalekomorski, autor między innymi "Smotności w sieci", "Na fejsie z moim synem", "Łóżko" czy też "Miłość oraz inne dysonanse". "Eksplozje" to wspólny projekt literacki ? pisarze Jastrun, Odija, Gabryel, Rogoziński, Brejdygant, Melchior, Paliński oraz Hassan stworzyli literackie odpowiedzi na opowiadania Wiśniewskiego (z którymi czytelniczki mogły już się jednak zapoznać wcześniej, ponieważ zostały opublikowane np. w "Zespołach napięć"). I muszę przyznać, że to odgrzewanie tego co już było... podczas lektury "Eksplozji" trochę mnie do tego tomu zniechęciło. A jednak... ta mieszanka emocjonalnych opowiadań Wiśniewskiego i nowe aranżacje świetnych polskich pisarzy, w tym literackim pojedynku tworzą ekscytującą i rewelacyjną całość. "Eksplozje" to zbiór nietuzinkowy, zbiór niesamowicie przejmujący ? zbiór opowiadań o cierpieniu, rozpaczy, miłości, tęsknocie, pragnieniach, lękach... niesamowita, wybuchowa dawka emocji. Prawdziwa eksplozja uczuć i dobrej literatury.

Po udanym, a jednak niezachwycającym pierwszym spotkaniu z twórczością Wiśniewskiego rok temu, przy okazji zbioru "Udręka braku pożądania" nie sięgałam po "Eksplozje" ze względu na jego twórczość. "Eksplozje" zaintrygowały mnie także nie tyle różnorodnością pisarzy, jak faktem, że jednym z nich jest Igor Brejdygant, którego "Paradoksem" cały czas się zachwycam. Mimo to już po lekturze "Eksplozji" wiem, że choć to zbiór świetnych opowiadań różnych autorów, to jednak mistrz w tym wypadku jest jeden. I jest nim Janusz L. Wiśniewski. Jest niezaprzeczalnym mistrzem w opisywaniu kobiecych emocji, ich subtelności, ekspresji, targających nimi namiętności. W opowiadaniach Wiśniewskiego cały czas przewijają się treści związane z jego wykształceniem, przez co niektóre utwory jego autorstwa wydają się być w pewnych wątkach monotematyczne, ale to pewna cecha charakterystyczna jego... bardzo poruszającej twórczości.

Opowiadania Wiśniewskiego są kanwą dla pozostałych utworów zawartych w zbiorze. Literackie odpowiedzi pisarzy zazębiają się z utworami Wiśniewskiego ? łączą je różne aspekty: postać głównego bohatera, drugoplanowego, wydarzenia, emocje, rodzaj relacji, okresu historycznego. Je wszystkie jednak łączy bardzo dobry język jakim zostały napisane. Z tego literackiego pojedynku wyłaniają się całościowe historie, które pozwalają poznać styl pisarzy innych niż Wiśniewski. Bardzo dobry styl! Nie wszystkie opowiadania mówiąc kolokwialnie wbijają w fotel, ale każde z nich ma w sobie... "to coś". Piękna dawka wyśmienitej literatury, która zmusza do refleksji i może właśnie dlatego tak mnie zachwyca.

Zbiór otwiera opowiadanie Wiśniewskiego "Arytmia". Opowiadanie, które wbija w fotel, powoduje drżenie serce, przywołuje ciarki... niesamowicie emocjonalne w swego rodzaju surowości i to naprawdę nieprawdopodobne, że napisał je mężczyzna ? niesamowita wrażliwość, otwartość i szczerość. Niesamowite opowiadanie. Odpowiedź na nie, w postaci "Metronomu" stworzył Daniel Odija ? utrzymał je w podobnej atmosferze, w podobnym stylu ? bardzo mi się podobało, choć nie wykończyło emocjonalnie jak opowiadanie Wiśniewskiego.
Drugi pojedynek, czyli "Syndrom przekleństwa Undine" Wiśniewskiego vs "Pilzner solipsysty" Brejdyganta, czyli kolejna dawka świetnej literatury. Oba opowiadania genialnie się dopełniają ? Wiśniewski wychodzi naprzeciw czytelniczek z opowiadaniem pisanym z kobiecej perspektywy, a Brejdygant z męskiej. Elektryzujące połączenie. Ekscytująca całość, która wbija w fotel... Mocne, celne i godne zapamiętania utwory pokazujące, że świat nie jest ani czarno ? biały... ani dobry.
Kolejny zestaw, czyli "Anorexia nervosa" Wiśniewskiego oraz "Jeden dzień w Sarajewie" Alka Rogozińskiego ? poruszające, zaskakujące, chwytające za serce, świetnie zakończone. Operują jedną historią, uzupełniają się. Alek Rogoziński tworząc swoją opowieść pozostaje gdzieś w z boku... i może właśnie dlatego ciąg dalszy "Anorexia..." jest tak przejmujący.

I tak przez te trzy zestawy przechodzimy do kolejnego oblicza damsko ? męskich relacji... "Kochanka" i "Kochanek" (Tomasz Jastrun) to dwa opowiadania opisujące związek pozamałżeński. Jak można domyślić się już po tytułach... Wiśniewski zabrał się za stronę kobiecą, a Jastrun za stronę męską. Poruszające i otwierające oczy.
Janusz L. Wiśniewski nie zawsze jest mistrzem. W następnej parze opowiadań ("Noc poślubna" i "Drugie samobósjtwo Magdaleny") Ahsan Ridha Hassan pokonał go. Oba opowiadania oscylują wokół historii żony Josepha Goebbelsa, jednak to opowiadanie ze względu na narrację zwróconą bezpośrednio w kierunku... Magdy Goebbels, która zamordowała swoje dzieci, a potem sama popełniła samobójstwo z pomocą Josepha (w ramach solidarności z Hitlerem) budzi największe emocje. "Drugie samobójstwo.." budzi odrazę i dużo negatywnych emocji. Jest mocne i zapadające w pamięć ? niesamowite pod względem literackim! Hassan wygrywa.
Opowiadanie Gabryela "Zła Kobieta" zostało powiązane z "Cyklami zamkniętymi" Wiśniewskiego w sposób dosyć luźny, a jednak pokazujący... jak bardzo ludzkie losy się przenikają i zazębiają, jak wiele mają nam do zaoferowania. Oba bardzo dobre, ciekawe, poruszające i zmuszające do refleksji.
Siódmy zestaw, czyli "Krew" Wiśniewskiego oraz "Strzępy" Palińskiego to w pewnym sensie najbardziej enigmatyczny duet, który nie rzuca na kolana, ale jest dobry...
Zamknięcie tego zbioru, czyli "Menopauza" oraz "Zmarszczki wszechświata" to takie podsumowanie kobiecości, przemijalności. Opowiadanie Jacka Melchiora stanowi dobrą kontynuację "Zmarszczek" Wiśniewskiego, swego rodzaju polemikę. Muszę jednak przyznać, że tak jak "Arytmia" i "Metronom" otwiera "Eksplozje" z prawdziwym emocjonalnym hukiem, tak "Menopauza" i "Zmarszczki" nie pozostawiają już w czytelniczce tak silnych emocji, choć bez wątpienia pokazują niesprawiedliwość biologiczną damsko ? męskich zmian zachodzących z wiekiem.

"Eksplozje" to zbiór wyjątkowy, który mimo, że nie ma w sobie za grosz optymizmu ani myśli pokrzepiających... powinien znaleźć się na półce każdej kobiety. Szesnaście opowiadań i dziewięciu niezwykle utalentowanych polskich pisarzy. Mieszanka pełna emocji. Mieszanka opowiadań, które poruszają, nie pozwalają o sobie zapomnieć, szokują przedstawionymi opowieściami, a przecież czytelnik już po drugim, trzecim zestawie opowiadań wie, że nie ma co się spodziewać happy ? endów, a jednak czyta dalej... Czyta dalej, ponieważ w "Eksplozjach" swoje miejsce znalazły opowiadania przejmujące, wciągające, opowiadania wybitne, z ciekawą fabułą, bohaterami zarysowanymi wyraźną kreską. Opowiadania gorzkie, bo o życiu, jego ciemnych odcieniach, porażkach, niespełnionych pragnieniach, poszukiwaniu i czekaniu. Opowiadania o kobietach ? złych, dobrych, zakochanych, pogubionych, udręczonych, poszukujących... Opowiadania godne uwagi.

I pomyślcie sobie, że przez szesnaście opowiadań poznajecie sytuacje z życia wzięte. Wkradacie się w umysły innych ludzi, w wymyślone wspomnienia, które okazują się być prawdziwe.
Nieprawdopodobne? A jednak!
"Eksplozje" to nietypowa lektura, którą czyta się przyjemnie, aczkolwiek jest chaotyczna i z pewnością ten chaos nie wszystkim się spodoba. Wiele opowiadań jest wartościowych, inne są mniej interesujące, ale razem tworzą ciekawą całość.
Uważam, że warto sięgnąć po tę książkę i poznać wszystkie opowiadania. Z pewnością wiele wniosą do waszego życia i sprawią, że pomyślicie nad sensem życia. Niektóre z nich was wzruszą, inne zdenerwują, kolejne sprawią, że będziecie się śmiać.
Ogromnym minusem tej książki jest to, że większość opowiadań skupia się na seksie. Sprawiało to, że stawały się one mniej wartościowe. Te, które skupiały się na relacjach damsko - męskich (miłość, drobne uczynki, słowa, poznawanie siebie) były jak najbardziej przyjemne w odbiorze, ale czytanie przez większość czasu o seksie jest mdłe. ALE! Musimy wybaczyć to autorom, w końcu to sami mężczyźni, więc nie ma się co dziwić.
Większość opowiadań szybko ulatuje w niepamięć, ale są też takie, które z pewnością zapamiętam.

"Eksplozje" to książka, skierowana głównie do osób, które lubią opowiadania i potrafią się w nich odnaleźć. Sięgając po nią, należy nastawić się na lekturę, którą będzie czytało się raz szybko, a raz powoli. Wszystko zależy od naszych upodobań. Niemniej jednak ja zachęcam do sięgnięcia po książkę, ponieważ można wynieść z niej wartościowe informacje.

Do opowiadania ,,Arytmia" o młodej kobiecie, która dowiaduje się, że jej ukochany mężczyzna jest bardzo chory Daniel Odija dopisał prawie lustrzaną historię pokazującą, że nie tylko śmierć może przekreślić związek kobiety i mężczyzny, ale także wyniszczająca choroba psychiczna. Do ,,Syndromu przekleństwa Undine" o dziewczynce, która jest świadkiem awantur rodziców, gdy ojciec, oficer STASI, wraca pijany z pracy, Igor Brejdygant dopisał uzupełniającą relację z punktu widzenia ojca, który załamuje się po upadku Muru Berlińskiego. ,,Nie ma systemu, nie ma NRD, nie ma kliniki, nic już nie ma, a to wszystko dlatego, że on nie ma już siły zmieścić tego w sobie, utrzymać w ryzach swojego umysłu tego bezgranicznego absurdu. Jurgen nie udźwignie już dłużej na swoich barkach tego ciężaru, zło i bezsens przerwały tamę w jego wnętrzu." Do ,,Anorexia nervosa" o kobiecie, która straciła miłość swojego życia w Sarajewie podczas wybuchu bomby na targowisku, Alek Rogoziński dopisał dalszy ciąg wydarzeń związanych z Adą i Andrzejem. Opowiadanie ,,Kochanka" Tomasz Jastrun uzupełnił ,,Kochankiem" o pogmatwanych relacjach w miłosnym trójkącie, a nawet czworokącie. ,,Noc poślubna" to relacja Magdy Goebbels ze ślubu Adolfa Hitlera z Evą Braun w schronie podczas bombardowań, ich samobójczej śmierci, a także opowieść o przygotowaniach poczynionych przez Magdę, by otruć swoje dzieci. Ahsan Ridha Hassan dopisał opowieść o czasach młodości Magdaleny zanim Hitler ogłosił ją Pierwszą Damą Trzeciej Rzeczy. Sześcioro dzieci, które urodziła w bólach, którymi opiekowała się, które kochała uśmierciła wkładając im do ust kapsułki z cyjankiem, a gdy dwunastoletnia Helga protestowała zmusiła ją siłą i patrzyła jak się dusi. Przeżył tylko pierworodny syn, który przebywał w niewoli. W ,,Cyklach zamkniętych" młody rybak Jacek nieustannie zakochuje się w złych kobietach. Choć wszyscy wokół widzą, że kobiety źle go traktują, on tego nie dostrzega i cieszy się, że ma ,,swoją kobietę" na lądzie, za którą przez sześć miesięcy będzie mógł tęsknić podczas rejsu. Gdy ulega na statku wypadkowi jest przekonany, że kobieta, którą kocha zostawi go.

Kolejne opowiadania, podobnie jak te wspomniane przez mnie układają się w interesujący męski dwugłos o życiu, miłości, śmierci, tęsknocie, samotności, chorobie, przyjaźni, rodzinie, przemocy, strachu przed utratą ukochanej osoby, żałobie, rozpaczy, goryczy, trudnych wyborach, wrażliwości i wielu innych tematach. Opowiadania wywołują wiele emocji, skłaniają do refleksji i zadumy nad relacjami ludzkimi, a szczególnie damsko-męskimi. Serdecznie polecam:)
...