Filip i Aleksander Królowie i zdobywcy

?W niecałe czterdzieści lat podzielone prowincjonalne królestwo macedońskie zdobyło hegemonię w Grecji, a następnie porwało się na największą potęgę ówczesnego świata ? i zwyciężyło.?

Znakomita przygoda czytelnicza, interesujące zajrzenie poprzez witraże historii do wnętrza tego, co przyczyniło się do zmiany biegu historii świata. Adrian Goldsworthy przedstawia doniosłe momenty i przełomy w dziejach Hellady. Wojskowe kampanie, wojny, bitwy, oblężenia, podchody, odwety, zemsty, podejmowanie ryzyka, porażki, klęski, zawiązywanie sojuszy i mariaży. Wielka pasja ambitnych planów umacniania królestwa i podboju świata kierowała Filipem II i Aleksandrem Wielkim. Ale to również spojrzenie na aspekty przeprowadzania reform, zakładania miast, stawiania symbolicznych budowli, kształtowania wizualnych dowodów potęgi. Macedoński ojciec i syn, królowie i zdobywcy, osadzeni w wielkiej przygodzie i wyjątkowych inspiracjach, potwierdzający, że jednostka może mieć przemożny wpływ na formę współczesnego jej świata, a nawet na przyszłe pokolenia, w tym kulturowe osiągnięcia. Filip stwarzający podstawy, zaś Aleksander perfekcyjnie wpisujący się we wzorzec bohatera, podziwianego przez wieki i z pewnością niezapomniany przez kolejne.

Adrian Goldsworthy wciągająco opowiada, przyjazną narracją, rzeczową myślą, przemyślanym tekstem, zrównoważonym opieraniem się na dostępnych źródłach, bez nadpisywania tego, co niewiadome, a co aż kusi by wzmocnić legendarny charakter. W wątpliwych pod względem prawdy miejscach jasno to zaznacza, dzięki temu czytelnik ma poczucie, że właściwie potrafi zinterpretować fakty, zaś podejrzenia pozostawia w sferze domysłów. Publikacja uwzględnia poglądowe mapy, znaczące zdjęcia, pomocne kalendarium, przydatny indeks, zachęcającą do poznania bibliografię i dopełniające wiedzę przypisy. ?Filip i Aleksander? zaangażuje każdego, bez względu na historyczne przygotowanie, zawiera mnóstwo zajmujących informacji podanych w przystępny sposób, wzbogaca wiedzę, krystalizuje pasję poznawania antycznego świata, zapewnia kilka pierwszorzędnych wieczorów czytelniczych. Koniecznie muszę dotrzeć do innych książek autora, odpowiada mi prezentowane podejście do historii, rzetelne przedstawianie danych, uwzględnianie realiów opisywanych czasów, zakres tematyczny, a także styl opowiadania.

W historii świata na przestrzeni tysiącleci było wielu wyjątkowych wodzów. Jednak Aleksander Macedoński był z nich najwybitniejszym. To na nim wzorowali się kolejni wodzowie, m.in. Juliusz Cezar.
Aleksander będąc młodym 20-letnim mężczyzną rozpoczął niespotykana wcześniej kampanię i szybko lat podbił imperium Achemenidów, Persów i zatrzymał się dopiero na granicy ówczesnego świata. On po prostu lotem błyskawicy zdobył wszystko, co zdobyć wtedy było można. Aleksander Wielki rozgromił i usunął w cień potęgę niezwyciężonej dotąd Persji, przekroczył Hindukusz i zapanował nad ziemiami należącymi dzisiaj do Pakistanu i Afganistanu. Dla nas to nic takiego. Dla ludzi sprzed 2400 lat to wszystko.
Aleksander był wielki, był genialny, był wyjątkowy. Jednak osobą, która go takim ukształtowała bez wątpienia był jego ojciec, Filip II, który z pasterskiego, zapyziałego polis w kilkanaście lat uczynił światową potęgę.
Ojciec i syn byli geniuszami, wielkimi przywódcami, strategami nie do pokonania.
Adrian Golsworthy, znany historyk i pisarz, stworzył wspaniała, rzetelnie opracowaną i bardzo bogato udokumentowaną książkę. Jego zadanie, opowieść o świecie Filipa II i jego syna Aleksandra była bardzo trudna. Szczątkowe żródłoznawstwo, upływ blisko 2,5 tysiąca lat oraz często sprzeczne ze sobą informacje, to wszystko sprawiło, iż napisanie tej obszernej liczącej 608 stron książki, było nie lada wyczynem. Udało mu się to znakomicie.
Mnóstwo miejsca autor poświęca Filipowi II, bez którego nie byłoby Aleksandra i nie ukrywajmy, nie byłoby kultury którą znamy obecnie w XXI wieku. Obydwaj władcy odegrali niewyobrażalnie wielką rolę w rozwoju, a w zasadzie powstaniu zachodniego świata, krzewieniu greckiej mowy i kultury na olbrzymim obszarze. Większość osób nie zdaje sobie sprawy z tego, jakie to odniosło skutki, jaki wpływ wywarło na nas samych, żyjących 2400 lat póżniej. To dzięki ich dokonaniom język i kultura macedońska, hellenistyczne szerzyły się, Nowy Testament spisany jest w grece, kultura dotarła na skraj ówczesnego świata, a greckojęzyczne cesarstwo rzymskie, Bizancjum, przetrwało w Lewancie tysiąc lat od upadku ostatniego cesarza rządzącego w Italii. Dla laika to niby nic. Dla historyka, archeologa, kulturoznawcy to wszystko.
Książka jest rzetelna, obiektywna. W najmniejszym nawet stopniu nie jest to brązowy pomnik, pean któregokolwiek z bohaterów. Nic z tych rzeczy. Autor jest obiektywny, wymienia wielkie zasługi, zalety obu władców, ale też ukazuje ich wady, słabości.
Do tego książka jest świetnie napisana lekkim, ale nie infantylnym językiem.
Drobny minus, drobniutki, daję za przypisy umieszczone na końcu książki. Nie znoszę tego. Wole przypisy u dołu strony. Jest ich bardzo dużo. Obejmują strony 523-587. Pozwalają one na weryfikację źródeł, informacji, rozszerzenie swojej wiedzy. Przypisy w tego typu książkach są po prostu nieocenione.
Bardzo bogato zaprezentowane jest też źródłoznawstwo. Wspaniała sprawa.
Wyjątkowa, genialna książka, którą szczerze polecam.