Gambit królowej

Ośmioletnia Beth Harmon trafia do domu dziecka. Odtadjej życia zmienia się diametralnie. W domu dziecka wychowanków faszerują zielonymi tabletkami, żeby panował spokój. I tak zaczyna się przygoda Beth z drogą zwaną "uzależnieniem". Na szczęście pewnego, za sprawą ponurego woźnego, odkrywa swoją miłość do szachów...

Beth to dziewczynka zagubiona w świecie dorosłych. Dom dziecka rządzi się swoimi prawami i Beth szybka zaczyna płynąć z prądem i nawet niekoniecznie zdaje sobie czasami z tego sprawę.
Główna bohaterka przechodzi długą drogę, wykazuje się siłą woli i mierzy wysoko, na sam szczyt, ale taka droga to czesto sinusoida. I żeby coś osiągnąć, często trzeba upaść i podnieść się, nie raz i nie dwa....
A kiedy dodatko nie ma wsparcia najbliższych to wydaje się to się nie możliwe.

O szachach nie wiem nic nigdy mnie ta gra nie pociągała, ale w warcaby wymiatałam, dawno temu????a jednak nieznajomość zasad nie wpłynęła na odbiór treści i zrozumienie fabuły. Nawet bym nie pomyślała, że ta książka będzie tak interesująca,

Elizabeth Harmon ma zaledwie osiem lat, gdy trafia do domu dziecka Methuen. Tam, pod okiem przesiadującego w piwnicy woźnego, poznaje zasady gry w szachy. Ta królewska gra szybko staje się jej pasją, a Beth odkrywa w sobie talent godny szachowej arcymistrzyni. Gdy po kolejnych kilku latach Elizabeth trafia do rodziny zastępczej, świat turniejów szachowych staje przed nią otworem. Całymi dniami studiując niuansy szachów, szybko zdobywa tytuł mistrzyni stanu, a następnie tytuł mistrzyni całych Stanów Zjednoczonych. Jej marzeniem jest jednak pokonanie rosyjskiego arcymistrza i zdobycie tytułu najlepszego szachisty świata. "Odziedziczone" po sierocińcu uzależnienie od leków, skłonność do alkoholu, samotność i brak odpowiedniego wsparcia ze strony rodziny zastępczej sprawiają, że droga do tego celu na pewno nie będzie łatwa.

Po "Gambit królowej" sięgnąłem po obejrzeniu serialu opartego na motywach tej powieści. Serial, nie powiem, intryguje i jest po prostu świetny. A książka? No cóż, to chyba zależy od odbiorcy. W dobrych trzech czwartych treść powieści to wieczne przesuwanie figur na rzeczywistej szachownicy lub wirtualnej planszy stworzonej w umyśle Beth. Tak, szachy to w końcu pasja głównej bohaterki i nie ma się co dziwić, że są tu one motywem przewodnim. Ja szachy znam, lubię je, podziwiam i uznaję za grę wręcz idealną pod każdym względem. Czytając opisy partii rozgrywanych przez Beth, byłem sobie w stanie jej wyobrazić. Pion na e5, skoczek na b4, roszada krótka, atak wieżą na skrzydle hetmańskim, obrona sycylijska, wariant smoczy, odejście gońcem... Takich określeń jest tu całe mnóstwo, przewijają się prawie na każdej stronie; wydaje mi się, że ktoś, kto na szachach nie zna się w ogóle, będzie miał wrażenie, że czyta o czymś całkowicie abstrakcyjnym.

Oczywiście prócz szachowych niuansów śledzimy prywatne życie Beth. Razem z nią brniemy przez trudne dzieciństwo, zagłębiamy się w jej coraz większą samotność i przeżywamy próby wyjścia z nałogów. No ale to tylko blade tło dla szachów, fabularnie i narracyjnie słabe i potraktowane zbyt powierzchownie. Ta książka jest jednocześnie i dobra, i kiepska, na pewno nie kultowa, a jej ostatnio bardzo wyraźna popularność wynika bardziej z wysokiej oceny serialu, niż literackiego fenomenu. Dla mnie powieść ta była impulsem, by po raz kolejny przypomnieć sobie, jak piękną i genialnie skonstruowaną grą są szachy (jeszcze zanim dotarłem do ostatniej strony, rozegrałem sentymentalną partyjkę na swoim Pocketbooku :)). No i to chyba tyle. Gdyby nie naprawdę ciekawie i emocjonująco przedstawione szachowe bitwy, zanimizowane i pełne wyraźnej pasji, rzekłbym przekornie, że "Gambit królowej" to przereklamowana nuda, monotonna i mocno przewidywalna.

Książkę kupiłam dla mojej babci, ponieważ martwiło mnie jak bardzo zagłębiła się w telewizję. W pewnym momencie miałam wrażenie, że nie robi dosłownie nic innego tylko ogląda TVP. Niestety stan zdrowia nie pozwala jej na akrywnośc fizyczne więc szukałam czegoś "stacjonarnego". Pomyślałam więc, że może ciekawa książka pomoże się jej oderwać. Wiedziałam, że fabuła książki przypanie jej do gustu, ponieważ sama była "twardą babką", więc takie historie ją porywają. Nie myliłam się - podarowałam jej książkę i w nocy zadzwoniła do mnie mama, że babcia nie może się odwrwać i siedzi do środka nocy. Dzień później opowiadała fabułę swoim koleżankom na spotkaniu "przy kawce", więc chyba mówi to samo za siebie. Jeśli wasze babcie również przepadły w telewizji, to jak widać jest ratunek! No nic, zostaje mi więc wykupić więcej podobnych książek i wypełnić jej biblioteczkę innymi tytułami. Szczerze już naprawdę myślałam, że nic jej nie oderwie od koronawirusa i polityki, a tu taka niespodzianka! :)