Głęboki grób

Detektyw Arrowood wraz ze swoim pomocnikiem, Normanem, nadal zajmują się mniej intratnymi i z pewnością niezbyt głośnymi sprawami detektywistycznymi. Ich największy konkurent jest jednocześnie ulubieńcem całego Londynu. Jednak to właśnie ta para prywatnych detektywów dostaje wydawałoby się dość łatwe, a przy tym dobrze płatne zlecenie umożliwienia zrozpaczonym rodzicom kontaktu z córką. Państwo Barclay bowiem nie widzieli swojej jedynaczki od dnia jej ślubu, a nowa rodzina dziewczyny uparcie twierdzi, że ta wcale nie chce wracać pod skrzydła swoich rodzicieli. Pozornie prosta sprawa komplikuje się coraz bardziej im więcej informacji odkrywa Arrowood wraz ze swoim pomocnikiem. Wszechobecne zło i niesprawiedliwość pokazują im swoje najmroczniejsze oblicze. A to dopiero początek tej opowieści.

"Prawdziwa potworność potrafi pojawić się ze zniewalającym uśmiechem na twarzy."

Odpowiadają mi tego typu przygody czytelnicze, przesycone mroczną kryminalną intrygą i szpecącą odsłoną wiktoriańskiej epoki. Lubię, kiedy dużo się dzieje, co chwilę odsłaniają się ciemne strony ludzkiej natury, czytelnika przeszywa dreszcz zatrważających tajemnic, a jednak wszystko poznaje się w spokojnych rytmach. Przemawia nie tylko umiejętnie wytworzony klimat, ale również dbałość o szczegóły w opisach zdarzeń i postaci, na tyle sugestywnych, aby dać wyobraźni materiał do poszybowania, ale nie na tyle, by przytłaczać zbędnymi detalami. Wszystko spowija więcej niż szczypta ironicznego humoru, prowadzonego ze smakiem i wyczuciem, wzbogaconego zabawnymi porównaniami i trafnymi spostrzeżeniami.

Barwnie ujęto kreacje bohaterów, nadając im ciekawe osobowości, sprytnie zmieszane koktajle wad i zalet, a także urozmaicające aspekty bolesnej przeszłości. Mistrzowsko skonstruowany duet prywatnych śledczych, odwołujący się w dużym stopniu do słynnego detektywa Sherlocka Holmesa i doktora Johna Watsona, skłaniający do wynajdywania porównań i odmienności, a jednak poddany kontrastom i odrębności. Emocje w opozycji do dedukcji, pragnienia do czystego rozumu, zachowania do logiki, empatia do kalkulacji. Drugi tom serii o pociesznym prywatnym śledczym i jego dowcipnym asystencie, zrobił na mnie jeszcze lepsze wrażenie niż pierwsza odsłona zatytułowana "Detektyw Arrowood". Nie jest to skomplikowana przygoda czytelnicza, może ciut brakuje intensywności, ale charakteryzuje się frapująco prowadzonym napięciem. Przyjemna zabawa w wysuwanie domysłów, spodziewamy się, dokąd zmierzają zestawienia faktów, jakie barwy przybierze prawda, lecz łatwo dajemy się wciągnąć w kryminalną grę.

Londyn, cztery lata przed końcem dziewiętnastego wieku, szemrane interesy, podejrzane farmy, przygasłe domy opieki, narzucone małżeństwa, choroby umysłowe, ubóstwo i niedola. I w tym zastanawiający brak kontaktu z młodą żoną rolnika, którą rodzice usilnie próbują sprowadzić do swojego domu, lub chociaż odwiedzić, ale rodzina jej małżonka stawia temu silny opór. Wyzwania szybkiego odnalezienia zaginionej dziewczyny podejmuje się William Arrowood, były dziennikarz, określający siebie jako detektyw emocji, zafascynowany psychologią umysłu, potrafiący czytać w ludzkich postawach i zachowaniach, łasy na komplementy, przekonany o swojej nieomylności, a przy tym nadużywający słodyczy, trunków i opium. Towarzyszy mu Norman Barnett, wcześniej młodszy urzędnik w sądzie, teraz asystent szefa, wspierający go w zawodowych i prywatnych sprawach. Nie można nie wspomnieć o Ettie, siostrze Williama, niezwykle ambitnej i rezolutnej kobiecie, potrafiącej postawić na swoim, próbującej czynami zmienić nastawienie mężczyzn do pozornie słabszej płci. Fałszywie proste dochodzenie coraz bardziej gmatwa się, przypiera do muru intelekt i błyskotliwość detektywów, wystawia ich na ośmieszenie, ale i niebezpieczeństwo. Jak to jest, że zawsze najważniejsze jest to, czego ludzie nie chcą nam powiedzieć?

W CIENIU SHERLOCKA

Chociaż ostatni tekst o Sherlocku Holmesie pisany przez Artura Conana Doyle?a, twórcę postaci, ukazał się w 1927 roku, inni twórcy ani na chwilę nie zaprzestali powrotów do świata tego bohatera. O Sherlocku pisywali najróżniejsi, w tym sam Stephen King, a z ciekawszych tytułów mu poświęconych warto wymienić choćby młodzieżowe serie ?Sherlock, Lupin i ja? oraz ?Śledztwa Enoli Holmes?. Teraz do tego grona dołącza interesująca pozycja dla dorosłych, jaką jest ?Głęboki grób?, który zabiera nas w najmroczniejsze zaułki dziewiętnastowiecznego Londynu, ukazując losy konkurenta Holmesa w detektywistycznym fachu. Stylistycznie rzecz może nie powala na kolana, ale dzieło Micka Finlaya to niezły thriller z solidnym zapleczem historycznym i nienajgorszą psychologią.

Londyn, 1896 rok. Gdy wszyscy zachwycają się Sherlockiem Holmesem, a on sam staje się prawdziwą gwiazdą, istnieją osoby, które po prostu go nienawidzą. Większość z nich to oczywiście przestępcy, ale wśród nich znaleźć można też dobrych obywateli niemogących znieść postaci genialnego detektywa. Jednym z nich jest William Arrowood, prywatny detektyw uważający się za najlepszego w mieście, ale niestety pozostający w cieniu popularnego kolegi po fachu. Tym razem Arrowood musi zająć się sprawą zaginięcia pewnej dziewczyny. Kiedy jednak zadanie zmienia się w pogoń za mordercą, detektyw znajdzie się w prawdziwym niebezpieczeństwie?

Nie ma się, co oszukiwać, tak jak William Arrowood pozostaje w cieniu Sherlocka Holmesa, tak ?Głęboki grób? pozostanie w cieniu prac sir Arthura Conana Doyle?a. Doyle był prekursorem gatunku, jego twórczość była świeża, pomysły wyprzedzały swoje czasy, dając inspirację dla kryminologii, a i sam bohater był postacią jakże nietypową, choć jednocześnie wciśniętą w ramy oczekiwań odbiorcy. U Finlaya odkrywczości i świeżości brak. To po prostu sprawnie wykonany thriller, poprowadzony według gatunkowych wzorców i schematów. Postać Arrowooda też nie ma w sobie wyrazistości Holmesa. Całość jednak jest ciekawa. Bo to niezły dodatek do przygód Sherlocka. I niezły dreszczowiec historyczny.

I właśnie ta strona historyczna jest jego mocną stroną, bo autor, choć jest wykładowcą na Wydziale Psychologii, bardziej przyłożył się do tego aspektu, niż własnej dziedziny. Nie twierdzę, że tematów poświęconych temu, co dzieje się w ludzkiej głowie jest tu mało, bo akurat Finlay zagłębia się w różne jego aspekty, ale jednocześnie nie pogłębia psychologii swoich postaci, czyniąc je bohaterami typowymi dla literatury stricte rozrywkowej. Jednocześnie w ciekawy sposób eksploruje wątek upośledzenia umysłowego na tle dziewiętnastowiecznego podejścia, a to już należy docenić, bo całość wypada interesująco. Podobnie, jak solidne zaplecze historyczne, które wypada naprawdę dobrze i w odróżnieniu od przygód Holmesa, odsłania przed nami najgorsze oblicze Londynu końca dziewiętnastego stulecia.

A wszystko to napisane w sposób prosty, lekki i szybki w odbiorze. Miłośnicy prozy Doyle?a, jak i fani thrillerów nie będą zawiedzeni. Nie jest to wielka książka, ale jako ciekawostka, warta jest poznania.