Granica

Czy ma sens pisanie recenzji lektury szkolnej? Dla uczniów, którzy w dużej mierze ich nie czytają, pewnie nie, nawet najlepsza nie będzie w stanie ich zachęcić do choćby otworzenia jej. Inni czytelnicy, nawet nie pofatygują się, aby sprawdzić cokolwiek na temat książki, kiedy ujrzą ten magiczny napis: LEKTURY SZKOLNE.
Jeśli jednak przestaniemy szufladkować książki jako "pozycja z listy lektur", tylko spojrzymy na nie jako przykład literatury pięknej, możemy się mile zaskoczyć. Dzięki temu do naszych rąk może trafić prawdziwa perła, której nigdy byśmy nie zauważyli, przez otaczającą ją szczelnie "muszlę", tj. etykietkę lektury szkolnej.
Do tych niewątpliwie należy zaliczyć "Granicę" Zofii Nałkowskiej. Książkę cudowną, przepiękną od pierwszej litery począwszy, na ostatniej kropce kończąc. Skrzywdzona przez system nauczania, a tym samym niedoceniona przez uczniów i nie tylko nich...
A to wielka szkoda! Bo autorka pokazuje nam prawdziwy obraz społeczeństwa w międzywojennej Polsce. Elity, karierowiczów, robotników, biedoty. Różne klasy, całe grono wielobarwnych i niejednoznacznych postaci, to ogromny atut tej powieści. Na szczególną uwagę zasługują zwłaszcza portrety kobiet, w których Nałkowska wręcz się specjalizowała w swojej twórczości.
Kobiety wrażliwe, delikatne, subtelne, jednocześnie odznaczające się wielką siłą psychiczną, wytrwałością i uporem w dążeniu do osiągania celów i przekraczania granic... Przede wszystkim bohaterki pierwszoplanowe, czyli Justyna i Elżbieta, tak bardzo różne, a jednocześnie mające wiele wspólnego, od miłości do tego samego mężczyzny począwszy...
Więcej zdradzać nie warto, tym bardziej, że każdy powinien sam zapoznać się z ową historią. Do tego gorąco zachęcam! Na zakończenie udzielę pewnej rady: każdy, kto po tę książkę sięgnie, niech zapomni o tym, że jest to "obowiązkowa lektura szkolna" i "może znaleźć się na maturze". Zapomnijcie o tym! Niech nic nie przesłoni wam czytania.

Książka wydana w 1935 roku ? szmat czasu ? opowiadająca o życiu Zenona Zieniewicza, który jest głównym bohaterem. Jest to psychologiczno-filozoficzna powieść pani Zofii Nałkowskiej, która stała się lekturą szkolną. Wieloznaczny tytuł książki odnosi się do przekraczaniu granic moralnych, społecznych i jeszcze wielu innych. Te granice na okrągło (jedna za drugą) przekracza nasz Zenon i wiecznie znajduje sobie jakieś wytłumaczenie. To właśnie główny wątek tej książki ? zawodowa i osobista (życiowa) klęska Zenona Ziembiewicza. Autorka w ten sposób chciała pokazać / zrozumieć, co kieruje człowiekiem w jego życiu, decyzjach, emocjach i prowadzi do jego upadku. Dlaczego powiela błędy rodziców, podporządkowuje się ludziom, którymi na dobrą sprawę gardzi i oszukuje samego siebie. Może i byłoby to ciekawe, gdybyśmy na samym początku książki nie dowiedzieli się jak skończy Zenon. Jak można się wciągnąć w fabułę skoro zna się jej zakończenie? (Można powiedzieć, że tym sposobem autorka sama sobie strzeliła w łeb.) Sama fabuła powieści też nie rzuca na kolana. Wokół Zenona krążą (głównie, ale nie jedynie) dwie kobiety ? Justyna Bogutówna i Elżbieta Biecka. Z tą pierwszą miał ?wakacyjny romans?, gdy służyła w jego rodzinnym domu (tzw. schemat boleborzański). A w przeszłości tak się zarzekał, że nie będzie taki jak ojciec. Potem, będąc z Elżbietą nie potrafi zerwać z Justyną (playboy od siedmiu boleści się znalazł). Jak dla mnie obie te kobiety są po prostu głupie. Biecka dowiadując się o tym, że ją zdradzał oddaje mu się tej samej nocy, a Bogutówna do końca wierzyła, że Zenon ją kocha i będzie z nią wychowywał syna. W takich momentach miałam wrażenie jakbym czytała jakiś denny romans. W całej tej książce nie było postaci, którą bym, choć trochę polubiła. Język autorki jest całkiem ?współczesny?, więc nie czytało się tego aż tak źle jak początkowo przypuszczałam. Choć nie ukrywam, że momentami przewracałam kartki czy przelatywałam wzrokiem po tekście. Monotoniczność akcji i brak jakichkolwiek wciągających scen jest nużący. Wiem, że książka psychologiczna skupia się na myślach, emocjach itd. bohaterów, ale ileż można. Zwłaszcza, że jest to lektura a w wieku 17/18 lat (nie pamiętam, kiedy dokładnie ją przerabialiśmy) nie myśli się o takich rzeczach. Po ?przeczytaniu? ?Granicy? raczej nie sądzę, że sięgnę po inną książkę Zofii Nałkowskiej.