Historie nie do końca zmyślone (twarda)

Pewien krytyk powiedział kiedyś, że pisarzy lubujących się w pisaniu opowiadań, można podzielić na dwa typy, tych którzy kontynuują tradycję Antoniego Czechowa i tych którzy zanurzają się w fikcjach Jorge Luisa Borgesa. Proza Tomasza Wiśniewskiego, począwszy od debiutanckiego zbioru ?O pochodzeniu Łajdaków?, wpisuje się we wzorzec Borgesa. Autora ?Wstrząsająco przystojnego mężczyzny? interesuje, przede wszystkim, ludyczny wymiar literatury, twórczość jako gra i zabawa. Podobnie jest z ?Historiami nie do końca zmyślonymi?, która jednakże kieruje czytelnika na nowe, interesujące tropy w pisarstwie Wiśniewskiego.

Tym razem autor wziął na warsztat ?Żywoty urojone? Marcela Schwoba, wymieszał je z surrealistycznymi zabawami z poprzednich swoich książek i przeniósł na poletko rewizjonistycznego polskiego pisarstwa historycznego XX-wieku. Na koncept ?Historii nie do końca zmyślonych? składają się opowieści opisujące postaci z historii Polski. Jednakże już sam tytuł jak i spis treści wprowadza nas w pewien dysonans, otóż obok bohaterek i bohaterów istniejących pojawiają się postaci o co najmniej podejrzanej proweniencji, ba znajdziemy między innymi ? jak podpowiadają nam daty życia? postać pochodząca z przyszłości.

Podobnie jak w poprzednich wydawnictwach Wiśniewskiego, znajdziemy tu ślady kierujące nas ku twórcom związanymi z eksperymentalną grupą OuLiPo(Queneau, Calvino), pisarzami około surrealistycznymi (Topor, Michaux, Leonora Carrington). Jednak tym razem istotnymi źródłami ?Historii nie do końca zmyślonych? wydają się twórcy polscy. Odnajdziemy odnośniki do dywagacji z archeologii wyobraźni Jana Gondowicza, dalekie echa historycznego rewizjonizmu Władysława Terleckiego, ale na pierwszy plan szczególnie wysuwa się książka ?Wariacje Pocztowe? Kazimierza Brandysa. Podobnie jak w książce Kazimierza Brandysa, ograniczenia formalne, tam powieść pisana listami, tu podporządkowanie fabuł postaciom historycznym stają się pretekstem do nieskrępowanej eksploracji wyobraźni. Zabawa z fikcja, humor, stylizacja językowa to cechy decydujące o świetnej formie książki.