Japonia na zawsze wyrzeka się wojny

e rozkładu. Ludność borykała się z powszechną biedą i głodem, a niedobór pożywienia był problemem na skalę całej Japonii oraz ciągnął się przez kolejne kilka lat. Działania wojenne zdewastowały systemy ochrony zdrowia, edukacji, a także przemysł. Nie można też zapominać o skutkach zrzucenia bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki. Morale Japończyków, niegdyś dumnych i przekonanych o wyższości swojej nacji nad resztą Azji i całego świata, znajdowało się teraz na samym dnie. Nic dziwnego zatem, że społeczeństwo miało dość wojny i sama myśl o ponownym zbrojeniu była dla większości nie do przyjęcia. Wielu badaczy jest jednak zgodnych, że konstytucja MacArthura przybrała taką a nie inną formę z kilku dodatkowych powodów. Przede wszystkim Stany Zjednoczone obawiały się, że pozostawiona sama sobie powojenna Japonia przeobrazi się w azjatycką III Rzeszę. Podobieństwa do Republiki Weimarskiej z początku XX wieku były uderzające: przegrana wojna, zdewastowana gospodarka, bieda i ogromny dług publiczny wynikający z konieczności wypłaty reparacji wojennych. Środowisko to jest idealnym inkubatorem dla wszelkiego rodzaju ruchów nacjonalistycznych i MacArthur doskonale zdawał sobie z tego sprawę. Jak twierdzi B. D. Gibbs, poprzez uchwalenie ,,pokojowej" konstytucji, amerykańską okupację i w związku z tym mocne obniżenie kwoty reparacji Japonia miała być chroniona przed rozprzestrzenianiem się nacjonalistycznych ideologii[6]. Po drugie, rodzima armia cieszyła się po wojnie wśród Japończyków bardzo złą opinią. Temat ten zostanie głębiej poruszony w późniejszych rozdziałach, jednak już teraz zaznaczyć można, że propaganda i zakłamanie, którymi posługiwała się japońska generalicja w trakcie wojny do dzisiaj rzutuje na stosunek Japończyków do instytucji wojska. Historycy są zgodni co do tego, że gdyby nie zamach stanu przeprowadzony w lutym 1936 roku przez ultrakonserwatywną Sprawiedliwą Armię (ang. Righteous Army; jap. Gigun, ??)[7], Japonia przyłączyłaby się do II wojny światowej w dużo bardziej ograniczonym stopniu lub wcale[8]. W skład tej organizacji wchodzili przede wszystkim młodzi oficerowie japońskiej armii, rozczarowani zbyt łagodną ich zdaniem polityką Japonii wobec państw Zachodu. Choć nie osiągnęła ona swoich celów, a przewrót okazał się porażką, dowództwu armii japońskiej udało się zyskać duży wpływ na procesy decyzyjne funkcjonujące w rządzie. Po klęsce, jaką był udział Japonii w II wojnie światowej, społeczeństwo poczęło z dużą nieufnością patrzeć na wojsko, tak więc propozycja MacArthura została przyjęta z dużym entuzjazmem. Istnieje jeszcze jedna teoria, która choć nie posiada dużej dokumentacji, jest na tyle interesująca, że warto ją przytoczyć. Kazuko Hirose Kawaguchi wyszedł ze stwierdzeniem, że japońska konstytucja i jej 9 artykuł były swego rodzaju eksperymentem na ogólnoświatową skalę[9]. Po zakończeniu II wojny światowej w Europie zaczęły dojrzewać poglądy, wedle których wojna miała być aktem nielegalnym, a wszystkie państwa powinny jej w miarę swoich możliwości unikać. Japonia miała być królikiem doświadczalnym: krajem, który przyjmie rodzące się w Europie idee jako podłoże budowania nowego państwa. Bez względu na pierwotną motywację, Japonia okazała się niezwykle podatnym gruntem dla konstytucji MacArthura, która stała się zalążkiem szeregu dokumentów i zasad kształtujących Japonię do dziś. Ciąg dalszy dostępny w pełnej wersji ebooka/książki. ___ [1] A. Kość, Filozoficzne podstawy prawa japońskiego w perspektywie historycznej, Lublin 2001, s. 94. [2] E. Pałasz-Rutkowska, K. Starecka, Japonia, Warszawa 2004, s. 200. [3] A. Kość, dz. cyt., s. 102. [4] Konstytucja Japonii z 3 listopada 1946, T. Suzuki (tłum.), strona internetowa Ambasady Japonii w Polsce, dostępne: , stan z 5 IX 2014. [5] A. Gordon, Nowożytna historia Japonii od czasów Tokugawów do współczesności, Warszawa 2010, s. 308. [6] B. D. Gibbs, Future Relations between the United States and Japan: Article 9 and the Remilitarization of Japan, [w:] ,,Houston Journal of International Law", Vol. 33 (1), 2010, dostępne: , stan z 5 IV 2013. [7] Tzw. Incydent z 26 lutego (jap. Ni-niroku jiken, ?????), nieudany pucz wojskowy, który miał na celu odsunąć cywilów od kontroli nad armią. Choć zamach stanu zakończył się fiaskiem i straceniem odpowiedzialnych oficerów, paradoksalnie przyczynił się do wzmocnienia pozycji armii w państwie, w zamian za obietnicę ze strony wojskowych, że zwiększą kontrolę nad swoimi szeregami. Por. A. Gordon, dz. cyt., s. 274. [8] B. Shillony, Revolt in Japan: The Young Officers and the February 26, 1936 Incident, Princeton University Press 1973, s. 133. [9] B. D. Gibbs, dz. cyt.