Jaszczur (twarda)

A ty, jakie masz marzenia?
Któż z nas, szczególnie w chwilach smutku i zwątpienia, nie marzył o nagłej i cudownej odmianie losu? Niezależnie od tego czy odbyłoby się to za sprawą złotej rybki, lampy Alladyna czy innego amuletu, taka wersja wydarzeń pobudza wyobraźnię i sprawia, że nasze pragnienia zaczynają się klarować, zaś ich liczba- rosnąć. Niestety na ziemię szybko sprowadza nas przeświadczenie, że takie przedmioty istnieją wyłącznie w baśniach, że w prawdziwym życiu nic takiego nie ma prawa się wydarzyć, że wszystko, co chcemy osiągnąć musi wynikać z pracy naszych rąk, bądź też być wynikiem poświęcenia. Czy jednak rzeczywiście?
O tym, jaka jest cena za spełnienie marzeń przekonuje się Rafael de Valentin, młody człowiek, któremu wydaje się, że przegrał życie. I faktycznie, mogłoby się wydawać, że ma wyjątkowego pecha - stracił rodzinę, mimo rozległej wiedzy nie udało mu się zrobić kariery, nie udało mu się dotąd szczęśliwie zakochać, a na dodatek ostatnie pieniądze traci w kasynie. W takiej sytuacji jedynym wyjściem może wydawać się samobójcza śmierć.
Okazuje się jednak, że los ma wobec Rafaela zupełnie inne plany ? mężczyzna trafia do pełnego rozmaitych przedmiotów antykwariatu, prowadzonego przez tajemniczego staruszka. Tam, zdradzając sprzedawcy swoje samobójcze plany, zostaje wystawiony na próbę. Sprzedawca pokazuje Rafaelowi tajemniczy przedmiot, talizman mający nie tylko chronić od nieszczęść, ale również odmieniający los zgodnie z życzeniem właściciela. Ów jaszczur z odciskiem pieczęci, którą mieszkańcy Wschodu nazywają pieczęcią Salomona, z zagadkową inskrypcją w sanskrycie, wiele obiecuje, ale i wiele żąda. Z każdym bowiem spełnionym życzeniem skórka będzie się kurczyła, aż zniknie, ale kurczyć się będzie również czas, jaki pozostał posiadaczowi talizmanu.
Rafael postanawia w pełni wykorzystać możliwości, jakie jaszczur daje, ale robi to w hedonistyczny, zachłanny sposób, pragnąc zrekompensować sobie wszystkie przykrości i wyrzeczenia. Z każdym kolejnym zrealizowanym życzeniem skórka jednak rzeczywiście się kurczy. Czy wypełni się jej przeznaczenie, a zarazem przeznaczenie mężczyzny? Czy dzięki jaszczurowi odnajdzie on swoje szczęście? Czy bardziej mieć niż być okaże się być receptą na satysfakcjonujące życie czy raczej pułapką w którą nieszczęśnik wpadnie? Przekonamy się o tym dzięki lekturze książki Honoré de Balzaca pt. ?Jaszczur?. Opublikowana nakładem Wydawnictwa MG powieść, uznana za jedną z lepszych dorobku autora, to doskonała lektura nie tylko dla miłośników klasyki, ale dla wszystkich, którzy patrzą na społeczeństwo i jednostkę okiem socjologa, którzy lubią analizować ludzkie działania i motywy tych aktywności.
Powieść Balzaca śmiało można nazwać uniwersalną i ponadczasową. Nie tylko dotyka ona tematów przyziemnych, ale wpisuje się w filozoficzne rozważania nad sensem życia, nad tym, co w życiu naprawdę się liczy. To nie tylko wspaniała historia o nieco mistycznym wydźwięku, ale także niezwykle sugestywny obraz Francji w latach 30. XIX wieku. To lustro, w którym odbijają się i nasze pragnienia, to wreszcie zapowiedź dekadentyzmu, ?chylenia się ku upadkowi?, który związany jest nie z końcem wieku, a upadkiem jednostki i wyznawanych przez nią wartości ?

Rafael de Valentin, młody mężczyzna, postanawia popełnić samobójstwo. Jednak pewnego dnia znajduje fragment jaszczuru, który pozwala znalazcy spełnić swoje marzenia. Z każdym wypowiedzianym życzeniem, jaszczur się kurczy, aż w końcu całkiem zniknie, a wtedy jego właściciel umrze. Rafael dostaje więc szansę od losu, ale czy mądrze ją wykorzysta...?



Doskonale znamy ten typ bohatera - samotnik skazany na porażkę, któremu nagle przytrafia się wielkie szczęście. Jednak szczęście bardzo szybko może przeobrazić się w coś okropnego, czego nigdy byśmy sobie nie życzyli. Nie ma nawet krzty fałszu w stwierdzeniu, że nie warto rzucać słów na wiatr - zwłaszcza wtedy, kiedy dysponuje się czymś niemalże magicznym.



Jaszczur zaskoczył mnie bardzo pozytywnie. Do tej pory, jeśli chodzi o Balzaca, znałam tylko Ojca Goriot i Córkę Ewy. Teraz dostrzegłam kolejne oblicze tego autora, który w moich oczach jawi się w tej chwili jako twórca nieoczywisty. Balzac lubi prowokować, zmuszać do refleksji. Treść jego utworów zostanie z czytelnikiem na dłużej. Również Jaszczur oferuje nam bardzo dużo. I nie myślcie, że mówię tu jedynie o nieopatrznie wypowiedzianych życzeniach - ten motyw znamy bardzo dobrze z innych utworów, a w szczególności z bajek. Balzac w Jaszczurze pokazuje o wiele więcej - ciemną stronę ludzkiej natury, barwny obraz francuskiego społeczeństwa czy rozważania o wolnej woli człowieka.



To, że książka jest krótka, wcale nie oznacza książki gorszego sortu. Wręcz przeciwnie - im krótszy utwór, tym trudniej go zrozumieć. Jaszczur ciekawy jest jeszcze pod kątem motywu fantastycznego, którego Balzac później nie wykorzystuje, całkowicie stawiając na realistyczne przedstawianie rzeczywistości. Jest to wczesny utwór, a jednocześnie Balzac, jakiego nie znaliśmy wcześniej. Moim zdaniem zdecydowanie warto przeczytać i wyciągnąć własne wnioski z tej lektury, Serdecznie polecam! :)