Kot niebieski

?Kot niebieski? to napisana z rozmachem, piękna, wzruszająca i dająca wiele do myślenia książka której akcja rozgrywa się na Kaszubach na przestrzeni kilku wieków. Druga w dorobku Martyny Bundy powieść na pewno zadowoli miłośników literatury z wyższej półki, zwłaszcza fanów realizmu magicznego, którego elementy przewijają się przez całą fabułę.

Trudno w krótkiej recenzji wyjaśnić szczegółowo, o czym jest ?Kot niebieski?, gdyż to powieść wielowarstwowa, którą można odczytywać na różnych poziomach.

Na pewno jest to historia życia wielu interesujących, intrygujących postaci, których losy układają się bardzo różnie, jednak niezmiennie powiązane są z wielkimi wydarzeniami, religią, obyczajami, tradycją... Nie zawsze bohaterowie mają wpływ na swoją przyszłość, nie zawsze mogą kierować się wolną wolą, często są zależni od innych, co jeszcze bardziej podnosi napięcie i dodaje całości dramatyzmu.

Nie sposób wymienić wszystkich postaci, które przyciągają uwagę czytelnika. Mamy tu kilku mnichów, żyjących w różnych czasach i kierujących się różnymi motywami, są niezależne, silne kobiety i niewiasty pozbawione wolności, tłamszone, poniewierane, krzywdzone... Są też naukowcy, odkrywcy, poszukiwacze i adepci różnych sztuk...
Są przedstawiciele różnych środowisk społecznych i zawodowych, od bogaczy po nędzarzy, od ludzi wykształconych, żądnych wiedzy po analfabetów.

Mnie szczególnie zachwyciły sylwetki kobiece, zwłaszcza kreacje pewnej owianej tajemnicą zakonnicy, a także akuszerki i zielarki. Zauroczył mnie też porządkujący klasztorną bibliotekę samotnik i miłośnik książek, który pewnego dnia zaczął ...znikać. Autorka stworzyła jednak tak wiele portretów, że każdy może znaleźć w książce coś dla siebie.

?Kot niebieski? jest powieścią o przemijaniu, ale i zapisywaniu się w pamięci innych oraz w historii, Nieraz ludzie trafiają na jej karty dzięki swoim wielkim dokonaniom, innym razem są ważni tylko dla tych, w których wspomnieniach żyją. Czasem o ich miejscu w dziejach decyduje ważkie odkrycie, czasem stają się bohaterami tylko dla tej garstki, której w jakiś sposób pomogli.

Ponieważ akcja tej napisanej w rozmachem powieści obejmuje kilkaset lat, od średniowiecza po XX wiek, wydarzenia przesuwają się przed oczyma czytelnika jak w kalejdoskopie. Mamy tu odniesienia do przełomowych bitew, wojen, ciągłej walki o władzę świecką i kościelną, do rodzących się doktryn, które zrewolucjonizowały postrzeganie świata, do arcydzieł literackich.

W tym barwnym świecie historia przeplata się z fikcją, która obfituje w elementy realizmu magicznego. Dzięki temu od lektury trudno się oderwać ? to wielka gratka dla wszystkich, którzy cenią opowieści niebanalne, głębokie, w dodatku napisane plastycznym, pobudzającym zmysły językiem.

Nie sposób obok książki Martyny Bundy przejść obojętnie. Jestem pewna, że każdy znajdzie w niej interesujące elementy. Dla jednych będą to perypetie bohaterów, dla drugich treści historiozoficzne, dla jeszcze innych głębokie, mądre, pobudzające do wielu refleksji przesłanie.

Zachęcam do lektury ? naprawdę warto sięgnąć po ?Kota niebieskiego?. A właśnie! Jaką rolę odgrywa w powieści tytułowy zwierzak? Tego akurat nie zdradzę ? niech każdy przekona się sam! BEATA IGIELSKA

W 2017 roku czytałam debiutancką powieść Martyny Bundy ,,Nieczułość", która otrzymała Nagrodę Literacką Gryfia i Pomorską Nagrodę Literacką oraz została nominowana do Nagrody Literackiej Nike. Byłam bardzo usatysfakcjonowana debiutem autorki, więc kiedy ukazała się jej kolejna powieść ,,Kot niebieski" natychmiast sięgnęłam po książkę.

Ta wielowarstwowa powieść rozpoczyna się od historii pochodzenia błękitnego kota. Dzikie szartrosy przywędrowały do Europy z Akki w Królestwie Jerozolimskim. Podróżowały wraz z ludźmi, rozmnażały się, ale kiedy ludzie wywołali wielką wojnę z głodu zaczęli polować na ciężkie i smaczne koty, by jakoś przeżyć. Niebieskich kotów po wojnie już się nie spotykało, aż do 2015 roku, gdy kobieta z podkartuskiego Prokowa znalazła w krzakach uśmiechającego się kota o bursztynowych oczach. Opowieść o szartrosach przeplata się z życiem mnichów, wieśniaków i panów. Koty nie przeżywają ludzkich namiętności, ale wyczuwają to co ludzkie: strach, nadzieję, obojętność, niedowierzanie, rozpacz, natrętne myśli, zagubienie, żal, smutek, nawoływania, zapachy...

Autorka stworzyła wyrazistych bohaterów, których postępowanie wywołuje silne emocje. Kasztelanic z Ruśniczyna porywa młode dziewczyny, które mają grzać jego łoże. Każda kolejna nazywana jest niezmiennie Sulką. Po jakimś czasie znikają jedna po drugiej w ciemnym lesie. Pan po pozbyciu się dziewczyny z zamku, na długo zamyka się w starej kaplicy i modli, a po pokucie znów siodła konie i jedzie ze zbrojnymi po wsiach na poszukiwanie rozkwitającej piękności. Siódma Sulka-Eudokia zostaje brutalnie i bez ceregieli rozdziewiczona w dniu trzynastych urodzin, stara się sprostać potrzebom mężczyzny i zostaje przy kasztelanie najdłużej ze wszystkich dziewcząt, czyli dziesięć lat. Przejmujące są jej losy, bo w końcu i jej czas dobiega końca. Odprawiona do Prokowa stopniowo popada w szaleństwo. Bezwładna, bezradna, nie sięgała nawet po strawę, którą jej przynoszono. Ludzie ze wsi boją się jej, a jej dziecka o dziwnie krótkich nogach i rękach brzydzą. Choć wiedzą, że kasztelan z Ruśniczyna srogo ukaże każdego kto, by skrzywdził Sulkę, są też tacy, którzy dostrzegają urodę dziewczyny pod warstwą brudnej sukni i biorą od niej w naturze to co chcą, bo Eudokia nie krzyczy, nie gryzie, nie broni się...

Rozpasany kasztelan, któremu lat przybywa, boi się o swoją moralną czystość. W 1379 roku sprowadza na swoje ziemie trzydziestoletniego mnicha Jana Deterhusa, który ma zadbać o wybudowanie klasztoru z czternastoma eremami i czternastoma dormitoriami. Mnich znany jest z tego, że wędruje samotnie po dziewiczych lasach, potrafi sypiać w trumnie, żywi się korzeniami, a towarzyszy mu niebieski kot. Lęka się tylko ludzi i ich sporów oraz nadgorliwości, która odbiera spokój. W leśnych ostępach mnich nadzoruje budowę klasztoru, modli się, pości i pracuje przez większą część dnia. Wiele lat później miejsce to zostanie nazwane Kartuzami.

,,Kot niebieski" to rewelacyjna opowieść o meandrach ludzkiego losu na przestrzeni wieków, gdzie przeplatają się ze sobą strach, radość, grzech, odkupienie, pycha, chciwość, rozpasanie, zadośćuczynienie, namiętność, tęsknota i wszystkie inne emocje oraz odczucia towarzyszące ludziom od zarania dziejów. Wzruszająca, szczera i prawdziwa, wywołująca gamę uczuć, a do tego napisana przystępnym językiem, z dbałością o szczegóły historyczne i realia społeczne. Jestem oczarowana tą opowieścią ukrytą na kaszubskiej ziemi. Serdecznie polecam:)