Księga Arona (twarda)

Czasami na mojej drodze pojawiają się książki, do których przeczytania sama nie do końca wiem czemu się zabrałam. Jakiś impuls, iskra, błysk, który powoduje, że ręka jest szybsza niż analiza myślowa czy na pewno to dla mnie. "Księga Arona" była jedną z nich. Najpierw podjęłam decyzję, że chcę i muszę przeczytać. Potem doczytałam notkę z okładki, która z jednej strony tę chęć podwoiła, a z drugiej czułam niepokój czy oby to dobry pomysł. A jeśli będę żałować? Albo nie przebrnę? Jednak usiadłam, wzięłam książkę do ręki i zaczęłam pierwszą stronę, drugą, trzecią...

Aron to zaledwie ośmioletni chłopiec, który wraz z rodziną przeprowadza się z małej polskiej wioski do zatłoczonej Warszawy. Jego ojciec podejmuje pracę w fabryce, a chłopczyk zaprzyjaźnia się z Lutkiem, który zdradza mu tajemnice podwórkowego życia.

Jego szanse na szczęśliwe życie przekreśla wybuch II Wojny Światowej. Opaski Dawida, kradzieże i strach przed niemieckimi mundurami stają się codziennością wielu ludzi. Nie mija wiele czasu, gdy świat Arona zostaje zmniejszony do murów zamkniętego getta.

"Na bramach do getta zawisły ostrzeżenia o zagrożeniu epidemią. Rodzice przestali odwiedzać dzielnice za murem i mnie też przykazali, żebym tam nie chodził."*

By przeżyć chłopiec musi podejmować okrutne decyzje, z których wagi często nie zdaje sobie sprawy.

W momencie, gdy traci bliskich trafia pod opiekę Janusza Korczaka, który stara się na nowo obudzić w chłopcu człowieczeństwo.

Wydawałoby się, że to kolejna już w tym roku pozycja o II Wojnie światowej, o obozach koncentracyjnych, gettach i innych tego typu miejscach i wydarzeniach. Po części się zgodzę, a po części nie. Ta książka ze zdwojoną siłą trafia w ludzkie serce i myśli z powodu zabiegu, jakiego dokonał tu autor Jim Shepard. O co chodzi? Opisana przez niego historia opowiadana jest z punktu widzenia dziecka. Małego żydowskiego chłopca, który nie do końca świadom jest tego, co sie dzieje i tego, co sam robi. Arona, który od najmłodszych lat pozbawiony jest dzieciństwa, a nawet człowieczeństwa. To odhumanizowane czasy niemieckiego terroru, czasy tuż przed wojną oraz w jej trakcie.

"Księga Arona" to jedna z tych trudnych, niezwykle przejmujących książek, ale pod warunkiem, że poświęci się jej czas i myśli. Przeczytana "po łebkach" nie ruszy nikogo, nie tknie czułej struny w sercu, nie przekaże tego, co ma schowane w swych czeluściach. Mam wrażenie, że dużo osób tę powieść pominie, przejdzie obok niej obojętnie lub zacznie i nie skończy, bo stwierdzi, że trzeba się poświęcić. Tak, trzeba. Takie lektury powinien znać każdy. Nie ważne czy są one częściowo fikcją, czy są na faktach, ważniejsze jest to, że o tym się mówi. To był wstrętny i okrutny czas dla ogromnej ilości ludzi. A to, że akcja tej powieści dzieje się w Warszawie, dodatkowo powinno nas Polaków zachęcić do poświęcenia jej swojego czasu. Nawet jeśli nie jest idealna, jeśli ma niedociągnięcia czy chaotyczne momentami dialogi.

* - Cytat z "Księga Arona" Jim Shepard, str. 57

Księga Arona to poruszający obraz Holokaustu widziany oczami żydowskiego chłopca. Powieść smutna, wzruszająca, bardzo refleksyjna.

Książka otwiera przed czytelnikami drzwi do przedsionka piekieł: II wojna światowa, getto, żydowska codzienność zamieniona w horror. Mimo że narratorem jest dziecko, przedstawiona historia nie jest łagodniejszą wersją Holokaustu - przeraża równie mocno, co relacje dorosłych, a może nawet bardziej.

Księga Arona przybliża nam ogrom wojennej tragedii i okrucieństwa, a także pozwala lepiej poznać postać Janusza Korczaka. Najbardziej rozbroił mnie właśnie obraz Starego Doktora, zdeterminowanego, by utrzymać przy życiu swoje sieroty, jednocześnie schorowanego, zniszczonego przez wojnę człowieka, który walczy o innych, choć sam nie ma już sił...

Straszna historia, ale na swój sposób piękna. Bolesna, ale warta przeczytania. Oby więcej takich niezwykłych powieści, oby nigdy więcej takich potwornych tragedii.


(Dziękuję Sonia Draga, bo to już druga w tym roku książka o tematyce wojennej, którą mogłam dzięki Wam przeczytać i która mnie naprawdę poruszyła. Mam nadzieję, że dalej będziecie wydawać tak wartościowe powieści jak Księga Arona czy My, dzieci z obozów! ;))