Lady Susan, Sandition, Watsonowie (twarda)

Czy jest na sali osoba, która nie nigdy nie słyszała o Jane Austen? Zaryzykuję stwierdzenie, że nie, ponieważ utwory takie "Duma i uprzedzenie" czy "Rozważna i romantyczna" trwale zapisały się na kartach historii i szybko weszły na listy najlepszych klasyków literatury. Twórczość Jane Austen albo się kocha, albo nie znosi. Jest to zdecydowanie literatura dla koneserów XIX - wiecznej prozy. Tym większą będą mieć przyjemność, gdy sięgną po teksty mniejszego formatu, zupełnie nieznane, takie jak "Lady Susan", "Sanditon" czy "Watsonowie".
Wcale nie przesadzam, twierdząc, że to prawdziwa gratka dla miłośników twórczości jednej z najpopularniejszych pisarek. Macie przed oczami pierwsze w Polsce wydanie tekstu "Watsonowie". Powieść nie została dokończona przez Jane Austen, lecz inna pisarka, L. Oulton, kierowana być może ciekawością tego, co będzie dalej, dopisała własne zakończenie. "Watsonowie" są uznawani za rodzaj szkicu do powieści pt. "Emma", więc jeśli ten utwór przypadł Wam do gustu, "Watsonowie" najprawdopodobniej również trafią do Waszej czytelniczej "topki". W tej niewielkiej objętościowo powieści znajdziecie wszystko to, do czego przyzwyczaiła nas Jane Austen i za co czytelnicy pokochali jej twórczość.

Szczególną uwagę warto zwrócić na powieść "Lady Susan". Ma ona charakter epistolarny, to znaczy w całości składa się z listów - uwielbiam tę formę! Listy są czymś bardzo intymnym, prywatnym, dlatego czytelnik może wejść naprawdę głęboko w myśli głównych bohaterów utworu. W przypadku "Lady Susan" jest to zabieg wyjątkowo intrygujący, ponieważ tytułowa postać nie jest typowa dla twórczości Austen. Wodzi czytelnika za nos, hipnotyzuje zadziornym charakterem i intryguje swoim postępowaniem. Zdecydowanie warto po ten tekst sięgnąć, choćby tylko dla tej bohaterki.

Ostatni z prezentowanych w tomie utworów to "Sanditon" to również nieukończona powieść, lecz jednocześnie na tyle rozwinięta, że daje nam pewien obraz świata przedstawionego. Główny bohater pragnie przekształcić niewielką nadmorską osadę w prawdziwe luksusowe uzdrowisko. Wokół tego planu toczy się życie jednostek, jak zwykle równie czarujących, co skomplikowanych losów poszczególnych postaci.

Jeśli znacie i cenicie twórczość Jane Austen, koniecznie sięgnijcie po te trzy krótkie teksty zebrane w jednym tomie. Jest to naprawdę wyjątkowa propozycja dla tych czytelników, którzy są spragnieni starej dobrej literatury. Serdecznie polecam.

Lady Susan to powieść epistolarna. Piękna, dowcipna, zalotna i niedawno owdowiała trzydziestopięcioletnia Lady Susan Vernon ma szesnastoletnią córkę Federicę. Chcąc zawrzeć kolejne małżeństwo szuka dla siebie korzystnego dżentelmena. Przy okazji próbuje wciągnąć córkę w fatalny związek. Lady Susan jest intrygantką, manipulatorką i kobietą drapieżną. Jest przebiegła, samolubna i właściwie bezwstydna. Uwielbia otaczać się mężczyznami, bez względu na ich wiek, mężami innych kobiet i zalotnikami. Nie poprzestaje jednak na filtrach, bowiem nie krępuje się spędzać nocy z innymi mężczyznami. To wspaniale napisana powieść o manierach i obyczajach z okresu regencji, która obnaża prawdziwe intencje tytułowej bohaterki, która pozbawiona jest jakichkolwiek skrupułów.
Z kolei Sanditon (1817) to niedokończona powieść Jane Austen. Autorka napisała jedynie jedenaście rozdziałów. Akcja rozgrywa się w rozwijającej się nadmorskiej wiosce Sanditon na wybrzeżu Sussex. Poznajemy jej najważniejszych mieszkańców. Wśród nich wyróżnia się pan Parker, lokalny właściciel ziemski, który ma wielkie plany przekształcenia wioski rybackiej w modne uzdrowisko. Plany finansuje miejscowa wielka dama Lady Denham. Historia opowiedziana jest z perspektywy Charlotte Heywood, która jest gościem państwa Parker. Dziewczyna poznaje szereg osób. Bratanek Lady Denham, Sir Edward Denham, jest przystojny, sympatyczny i utytułowany, ale ma skłonność do długich, nadętych przemówień w najbardziej pompatycznym i afektowanym stylu. Clara Brereton jest ubogą krewną Lady Denham, wobec której Edward ma swoje plany. Clara nie należy jednak do słabych dziewcząt i konkuruje z nim o względy swej opiekunki. Na uwagę zasługuje Pan Parker oraz jego rodzeństwo, z których trójka mają ciągle jakieś dolegliwości. Sidney to brat Pana Parkera, który można się domyślać z listów ma poczucie humoru i nie stroni od wyrażania szczerych opinii. Pozostaje jednak tajemniczym bohaterem powieści. Dopowiedzenia można odnaleźć w popularnym serialu (nie widziałam jeszcze trzeciego sezonu). Warto jednak zaznaczyć jak wspaniałą obserwatorką była Austen, która ironizuje na temat hipochondryków, spekulacji biznesowych i relacjach. Powieść Austen pisała tuż przed chorobą, a mimo to odznacza się ona pewną świeżością i lekkością. Teraz nie jednostka, ale cała społeczność walczy o polepszenie przyszłości, choć oczywiście nadal liczą się przede wszystkim pieniądze. Mamy też Pannę Lamb, która jest ?półmulatką?.

Watsonowie to książka uważana za szkic do Emmy. Autorka pracę nad książką rozpoczęła w 1804 r. , ale nigdy jej nie ukończyła. W tym tomie po raz pierwszy jest publikowane jej dokończenie napisane przez L. Oulton. Ramy czasowe powieści pisanej przez Jane Austen obejmują około dwóch tygodni i służą przedstawieniu głównych bohaterów. Pan Watson jest owdowiałym i schorowanym duchownym, mającym dwóch synów i cztery córki. Najmłodsza córka, Emma, ??bohaterka opowieści, została wychowana przez zamożną ciotkę, dzięki czemu jest lepiej wykształcona i bardziej wyrafinowana niż jej siostry. Emma zmuszona jest jednak wrócić do domu, po tym jak jej ciotka zawarła drugie małżeństwo. Martwi się dość prymitywnym i lekkomyślnym zachowaniem swoich sióstr, które chcą jak najszybciej pozyskać mężów. Szczególnym przedmiotem ich zainteresowania jest Tom Musgrave. Niedaleko Watsonów mieszkają Osborneowie. Emma zwraca na siebie uwagę młodego i niezdarnego Lorda Osbornea, gdy bierze udział w balu w pobliskim mieście. Z kolei pani Blake przedstawia Emmę bratu, panu Howardowi, wikariuszowi w kościele parafialnym w pobliżu zamku Osborne. Tymczasem w domu Watsonów pojawia się jeszcze brat Robert i jego apodyktyczna i snobistyczna żona. Tutaj historia się urwała, L. Oulton ukończył/ła swoja wersję w 1923 r. Nie zostały wprowadzone już żadne nowe postacie, a kontynuacja jest pisana w stylu Jane Austen. Zawiera co prawda notatki siostry - Cassandry i siostrzenicy Jane - Catherine, ale wygląda już jednak jak streszczenie.

Wszystkie trzy opowieści pokazują jak wielki talent i zmysł obserwacji miała Jane Austen, która bezlitośnie obnażała przywary sobie współczesnych. Dla mnie uniwersalne opowieści, zresztą jak każda Jane Austen.