Lochy watykanu (twarda)

?Jest powieść i jest historia. Wytrawni krytycy określili powieść jako historię, która mogła się była dziać, a historię jako powieść, która się działa.?

Z uśmiechem przebiegałam przez książkę, dobrze mi się czytało, wciągnęła w zajmujący nurt akcji. Satyryczny wgląd w skostniałe poglądy religijne, wzorce społeczne, dowolną interpretację własnych czynów przez jednostkę, podporządkowanie grupowym nawykom bez koniecznej refleksji. Każdy z bohaterów, męski i damski, ciekawie sportretowany. Przenikałam do ich myśli, dostrzegałam wewnętrzne rozterki, poznawałam postawy, chwytałam spojrzenie na otaczający świat. Niespełniony powieściopisarz, marny naukowiec, sprytny sierota i mentor oszust, a także posłuszna bogobojna żona, gadatliwa niewiasta, głupiutka kobietka i naiwna hrabina. Atrakcyjne powiązania między postaciami, frapujące punkty styczne w scenariuszu zdarzeń, logiczne uwarunkowania intrygi.

Spiski, morderstwa, nawrócenia, tajemnice i plotki. Ludzkie przywary, fałszywe autorytety, wizerunkowe skazy, moralne dylematy i prosta łatwowierność. Ośmieszenie jednostek, grup społecznych i wielowiekowych instytucji. Wyciągnięcie na światło dzienne intelektualnej bańki, pozornej wolności, skaz sprawiedliwości. Jak na swoje czasy, odważna powieść, idąca pod prąd oficjalnych komunikatów, wstrząsająca posadami idei końca dziewiętnastego wieku. Nic dziwnego, że w wielu kręgach wywołała oburzenie i głosy sprzeciwu. Zabawna w unikalnym stylu. Kilka scen wyjątkowo udanych, jak kłopoty z hotelowymi insektami, opis rozwinięty do granic absurdu, lecz dający wytchnienie między kryminalnymi nutami. Dodatkowym atutem historii był powiew narracji i klimatu klasyki. Mało tytułowych watykańskich lochów, chociaż wyrazista linia fabuły prowadząca w ich kierunku, zaledwie nawiązania, niedokładnie to, na co liczyłam, lecz i tak zaskakująco przyjemnie spędziłam czas.

Zupełnie nie wiedziałam czego oczekiwać po tej lekturze.
Książka została napisana w 1914 roku w (jak twierdził sam autor) formie farsy w starofrancuskim stylu. Szczerze, bardzo niewiele mi to mówiło. Rozpoczęłam lekturę ze sporym zaciekawieniem.
Akcja toczy się w 1890 roku. Osią, sednem opowieści jest porwanie i uwięzienie papieża Leona XIII. Zostaje on uwięziony przez masonerię w lochach Zamku Świętego Anioła. Papież zostaje zastąpiony posłusznym pewnym kręgom sobowtórem. To wydarzenie sprawia, iż krzyżują się ścieżki kilku osób, które w innych okolicznościach nigdy by się nie spotkały.
Każda z tych postaci jest arcyciekawa, barwna i na długo pozostanie w pamięci. Przekrój postaci jest równie barwny, jak ówczesne społeczeństwo.
Jednak osobą, która najbardziej przykuła moją uwagę jest Lafcadio Wluiki. Wielce zbuntowany, bardzo inteligentny człowiek, młody człowiek. Literatura zna wiele takich postaci. Jednak Gide swojego Lafcadio wykreował w wyjątkowy, wręcz niezwykły sposób. Koniecznie musicie tę postać poznać. Jego sposób bycia, świetnie ukazany charakter i rola w całej intrydze. Majstersztyk.
Sama powieść, jeżeli traktować ją jako powieść szpiegowsko-historyczno-awanturniczą, jest średnia, nie ukrywam tego. Tym co naprawdę zasługuje na uwagę jest drugie dno, wymowa, niedopowiedzenia, idee, które autor prezentuje i ośmiesza w wyjątkowo inteligentny sposób.
Jest to także powieść o największym prawie człowieka, o wolności, o tym, jak jest ona ważna, jak trudno o nią walczyć, jak bardzo bywa przez wielu lekceważona.
Lochy Watykanu to niewątpliwie najbardziej znana powieść André Gide?a, głównie za sprawą kontrowersji, jakie wywołała: oskarżano ją o herezję i niemoralność, a jej autora odsądzano od czci i wiary.
A jednak 30 lat później autor otrzymał Nagrodę Nobla.
Książka, jej wymowa są ważne w każdym okresie czasu. Pewne kwestie są ponadczasowe. Jednak na początku XX wieku, gdy Lochy Watykanu zostały wydane, uznano tę opowieść za obrazoburczą. I nic dziwnego. Obecnie nic w tej książce nas nie zaszokuje, ale kilka kwestii z pewnością zmusi do przemyśleń. Zachęcam do lektury.