Duchy kurhanów

U kresu I wojny światowej nie najlepiej dzieje się w majątku Kalinowskich w Zasławowie. By uratować rodzinny dwór, Krzysztof, najstarszy z rodzeństwa, planuje swoim siostrom życie, zupełnie nie licząc się z ich zdaniem. Ani Maria nie chce wyjść za mąż za bogatego nieznajomego, ani Sabina nie pozwoli się zamknąć w klasztorze. Bliźniaczki, zgodnie z jego wolą, muszą przedłożyć szczęście rodzinne nad swoje. A gdy troskliwy? brat przypomina o rodzinnej legendzie, związanej z narodzinami bliźniaczek i położonymi nieopodal kurhanami, los kobiet wydaje się przesądzony. Sprawy jeszcze bardziej komplikuje niepewna sytuacja we Lwowie, do którego Maria i Sabina wracają, by kontynuować naukę.
Początek tej historii wcale nie zapowiada kierunku, w którym będzie się toczyć. Wbrew pozorom to nie jest tylko powieść o niepokornej Sabinie i nieco bardziej posłusznej Marii, które postanowiły tupnąć nogą w obliczu niezrozumiałej dla nich rodzinnej legendy. Bo czy historia, przekazywana z pokolenia na pokolenie, bez żadnych dowodów, oparta na znamionach i strachu przed duchami przodków ma jeszcze rację bytu w XX wieku?

"W losie rodziny nie maczały palców żadne upiory z przeszłości. To rodzina sama sobie je stworzyła".

Bliźniaczki dopiero we Lwowie pokazują swój charakter. Gdy wybuchają walki pomiędzy Polakami a Ukraińcami o przejęcie władzy w mieście, angażują się jak mało kto. O ile Maria pomaga jako sanitariuszka, to Sabina świetnie sprawdza się jako kurierka, przemykając pod ostrzałem wroga. Na szczęście ma swojego anioła stróża, który pojawia się we właściwych momentach i który ma dość niekonwencjonalne sposoby na rozwiazywanie problemów, które imają się Sabiny nader często. Jest zbyt skoncentrowana na zadaniach, niesieniu pomocy i wypełnianiu różnorakich rozkazów, więc zupełnie nie docenia tego, co dał jej ten trudny czas. Refleksja przychodzi z czasem i Sabi dostrzega a nade wszystko rozumie, którą ścieżką życiową chce podążać. Do tej pory żyła w cieniu starszej siostry i miała potrzebę udowadniania, że wcale nie jest gorsza. Ba! Są nawet bardziej podobne aniżeli myślała.

"Możesz równie dobrze próbować coś zrobić. Wywalczyć swoje szczęście, choć nie będzie ci łatwo. Jednak to, co najcenniejsze, nigdy nie przychodzi bez trudu i wyrzeczeń. Bez zapłaty (?)".

Odkrywa w sobie odwagę, stanowczość i niezłomność w działaniu. Zwłaszcza ta ostatnia cecha wydaje się być cenna w ówczesnych czasach, bo wtedy mało kto wierzył, że kobieta może służyć w armii, w Ochotniczej Lidze Kobiet. Z góry zakładano, że kobieta nie poradzi sobie, nie podoła wyzwaniom służby wojskowej.
Właśnie historia opisana w "Duchach kurhanów" ma przekonać wszystkich niedowiarków, że kobiety niesłusznie są postrzegane jako słabsza płeć a to mężczyźni nie mogą się pogodzić z faktem, że kobiety w niczym nie ustępują im na polu walki. Kobieta w mundurze to olbrzymi zaszczyt, ale i obowiązek, który wymaga dużego poświęcenia.
I zapewne historia Sabiny nie byłaby tak wyrazista, gdyby nie konieczność przeciwstawienia się światu, który jednak funkcjonuje według skostniałych zasad. Dzięki tej książce pierwszy raz usłyszałam o Miejskiej Straży Obywatelskiej i Ochotniczej Lidze Kobiet a także o Aleksandrze Zagórskiej, Oldze Staweckiej czy Kamili Janocie, których przykład zainspirował wiele kobiet do wstąpienia do armii. Bycie legionistką nie oznaczało żadnej taryfy ulgowej ? nocne warty, chodzenie na zwiady, przekazywanie meldunków, bieganie z bibułą i życie w koszarach, niejednokrotnie w spartańskich warunkach.

"Ktoś musi, mamo. Ktoś musi, abyśmy we Lwowie mogli nadal mówić po polsku. Abyśmy ponownie nie przegrali naszej niepodległości. Gdyby każdy mówił, niech idą inni, w końcu nie zaciągnąłby się nikt. A i tak jest nas wciąż za mało".
Ale kto ma być wzorem, jak nie kobiety?

?To, co najcenniejsze, nigdy nie przychodzi bez trudu i wyrzeczeń. Bez zapłaty.?

Koniec I wojny światowej przyniósł upragniony pokój i długo wyczekiwaną niepodległą Polskę. Przenosimy się do majątku ziemskiego rodziny Kalinowskich w Załawowie. Po śmierci głowy rodziny, majątkiem zajmuje się najstarszy syn, który szczęśliwie powrócił z wojny. Matka daje mu pełną swobodę w prowadzeniu majątku. Sabina i Maria są bliźniaczkami, do tej pory prowadziły beztroskie, spokojne życie. Teraz cieszą się latem i przygotowują się do ostatniego roku nauki we lwowskim gimnazjum. Niestety straszy o dwanaście lat brat podejmuje drastyczne decyzje. Próbuje ratować bankrutujący majątek kosztem sióstr, obawia się przepowiedni kurhanów która wisi nad jego rodem. Marię planuje wydać bogato za mąż, a Sabinę chce umieścić w klasztorze. Dziewczęta się buntują, zrobią wszystko, aby plany brata nie zostały zrealizowane. Mają zamiar rozwikłać rodzinną tajemnicę, związaną ze złowieszczą przepowiednią. Jesienią dochodzi do walk o Lwów, dziewczęta nie wahając się ani chwili aktywnie w nich uczestniczą. Na drodze Sabiny staje tajemniczy mężczyzna?

Zaskakująca, barwnie opowiedziana, wielowątkowa historia. Z dużą przyjemnością przeniosłam się w czasie i z niepokojem śledziłam rozwój wydarzeń. Czuć ogromne zaangażowanie, pracę i serce, jakie Autorka włożyła w swoją powieść. Wyraziście, niejednoznacznie ukazani bohaterowie. Bliźniaczki ? poczułam do nich sympatię, jednak to Sabina całkowicie skradła moje serce. Jej siła charakteru, zadziorność, upór robią bardzo pozytywne wrażenie. Spełnia swoje marzenia, staje się członkinią Legii.

Zajmująca obyczajowość idealnie współgra z prawdą historyczną. Walki we Lwowie, działalność konspiracyjna, młodzi, odważni ludzie, którzy dla ojczyzny są zdolni ponieść najwyższą cenę. Trudna sytuacja kobiet w tamtych czasach, całkowita zależność od mężczyzn. Naszym bliźniaczkom, ich brat gotuje nieprzyjemny los, wydaje na nie wyrok. Nie zadaje sobie trudu, aby je zrozumieć. Te młode, odważne, silne kobiety, nie wąchają się wziąć los we własne ręce. Z determinacją prą do przodu, napotykają na liczne przeszkody i mężczyzn podobnych do brata, którzy uważają kobiety za bezrozumne i słabe. Marzenia o nauce, o samodzielności, o niezależności, o wolności. Miłość, która przychodzi dość niespodziewanie, nie ogranicza, a daje upragnioną swobodę.

Legendy, zabobony, przepowiednie, ślepa wiara w opowieści z przeszłości, ich wpływ na wybory, na decyzje dotyczące życia innych, zwłaszcza kobiet. Społeczne konwenanse, ograniczenia narzucone kobietom, ich dyskryminacja w każdej dziedzinie życia.

Poruszająca, emocjonalna, klimatyczna opowieść z dobrze rozbudowanym tłem historycznym. Czyta się bardzo przyjemnie i szybko. Zmusza do refleksji, ukazuje z czym, na co dzień musiały zmagać się kobiety, którym dane było żyć w tamtych, nieprzychylnym im czaszach. Bardzo polecam, Tatiasza i jej książki :)

Pisząc recenzję "Duchów kurhanów", doszłam do wniosku, że w ostatnim czasie przeczytałam sporo książek historycznych lub z historią w tle. Bardzo lubię takie powieści, bo dzięki nim dowiaduję się, czego na lekcjach historii się nie mówiło lub nie wolno było o tym mówić. Dlatego niezmiernie się cieszę, że sporo autorów tak jak Magdalena Wala, przybliżają nam historię Polski. Istotne fakty historyczne w swojej powieści, autorka ubrała w fikcję literacką niczym w piękną sukienkę. Wykreowała świetne postaci, które wspaniale było obserwować, jak borykają się z tym, co im niosło ze sobą życie. Jednak ?Duchy kurhanów? jest to przede wszystkim opowieść o kobietach, które chcą decydować nie tylko o swoim życiu, ale pragną walczyć o swoją ojczyznę. Są silne i odważne, ale wciąż są zmuszane bronić własnego zdania i udowadniać, że one także mają prawo walczyć, tak samo jak mężczyźni. Powieść Magdaleny Wali pokazuje, że kobiety, żeby być szczęśliwe, wcale nie muszą być grzeczne i pokorne, że mają prawo do miejsca w świecie zdominowanym przez mężczyzn i do wyrażania swoich poglądów.

Co mnie zachwyciło w tej książce na samym początku? Oczywiście niesamowita okładka, bo trzeba przyznać, że jest wyjątkowo piękna. Potem równie ogromne wrażenie zrobiła na mnie opowiedziana przez autorkę historia. Wydarzenia w powieści osadzone są, tuż po pierwszej wojnie światowej, opisują los dwóch bliźniaczek Sabiny i Marii. Dziewczyny są identyczne z wyglądu, lecz różnią się zdecydowanie charakterem. Maria rozważna i posłuszna, Sabina zbuntowana i zbyt nowoczesna jak na tamte czasy. Obie przygotowują się do ostatniego roku nauki we lwowskim gimnazjum i cieszą letnią swobodą, lecz starszy brat ma wobec sióstr zupełnie inne plany. Posłuszna Maria ma zostać bogato wydana za mąż, a niepokorna Sabina trafić za furtę klasztoru. Siostry domyślają się, że plany brata mają nie tylko uratować zagrożoną fortunę Kalinowskich, ale także uchronić ich rodzinę przed klątwą związaną z kurhanami znajdującymi się niedaleko dworu. Żadna z sióstr nie zamierza poddać się woli brata, bo jedna z nich jest zakochana, a druga nie widzi siebie w habicie. Muszą rozwikłać rodzinne tajemnice, zanim brat zmusi je do wykonania swojej woli. Tymczasem jesienią wybuchają walki o Lwów. Polacy za wszelką cenę nie chcą dopuścić, by oddać ukochane miasto Ukraińcom. Obie dziewczyny aktywnie w tych walkach uczestniczą, chociaż kobieta na froncie nie jest zbyt mile widziana. Lecz walczą i giną także dzieci, więc uczestnictwo kobiet w tych walkach wydaje się mimo wszystko nieodzowne, nawet jeśli spora część społeczeństwa temu się sprzeciwia.

Przesąd, który od wieków kultywowany jest w rodzinie dziewcząt, moim zdaniem był tylko pretekstem do opowiedzenia czegoś dużo ważniejszego. Autorce zależało na pokazaniu prawdziwej historii i dążeniu Polaków do wolności. Chciała opowiedzieć o silnych i niezłomnych kobietach, które ramię w ramię z mężczyznami, stają na polu walki, chociaż oddziały kobiece są dyskryminowane. ?Mimo że mamy dwudziesty wiek, za dużo się w stosunkach społecznych nie zmieniło. Gniewało ją to deprecjonowanie służby kobiet, choć na tych odcinkach, gdzie wartę pełniły legionistki, napady zostały radykalnie ograniczone. Większość jej koleżanek poświęciła się dla sprawy, mimo przydzielanej im często niesprawnej broni i ciągłych braków w zaopatrzeniu, okazywały się bardziej skuteczne niż mężczyźni? ? myśli Sabina, po kolejnej próbie ośmieszenia jej jako żołnierki. Autorka pokazuje jednak, że kobiety są równie odważne i mądre, że potrafią walczyć podobnie jak mężczyźni, gdy zajdzie taka potrzeba. Nie tylko z realnym wrogiem, ale także o własną wolność i niezależność.

Autorka w tej pozornie zwyczajnej opowieści, poruszyła szereg niezwykle ważnych kwestii. Stworzyła wspaniały koktajl gatunkowy, który pije się duszkiem. Miłość, która niespodziewanie rodzi się na linii ognia, klątwa rodzinna, od lat determinująca losy wszystkich bliźniaczek rodzących się w rodzinie, walka o wolność, o swoje marzenia i wspaniałe tło historyczne. I wreszcie temat Ochotniczej Ligi Kobiet, który dotąd był mi nieznany. Wszystko napisane lekkim piórem, we wspaniałym stylu. Szczególnie podobał mi się wątek, który pokazuje sytuację walczących kobiet, tym bardziej że ten temat nie jest zbyt często poruszany w książkach. Podczas wojny rola kobiet sprowadzała się do pilnowania rodziny i oczekiwaniu na powrót męża i nie do pomyślenia było, żeby stawała z bronią na polu walki wraz z mężczyznami. " Kobieta na wojnie! To wbrew prawom natury!" mówi ciotka Sabiny. Dziewczyna jednak, gdy leży ranna w szpitalu, odpowiada na pretensje matki po co jej to było ? ?Ktoś musi mamo. Ktoś musi, abyśmy we Lwowie mogli nadal mówić po polsku.?

Wszystko w tej powieści mnie zachwyciło, kreacja postaci, wątek historyczny, miejsce akcji. Polecam z całego serca tę piękną koronkową historię z nutką romantyzmu i pikanterii, przyprawioną rodzinną klątwą z niepokorną Sabiną w roli głównej.