Monica (twarda)

Monica to seria dziewięciu krótkich powiązanych ze sobą opowiadań, których częścią wspólną jest tytułowa bohaterka. Na ponad stu stronach dzieła śledzimy jej życie od młodości rodziców aż do końca jej dni. Obserwujemy również, jak nieustannie poszukuje ona siebie, swoich własnych korzeni i większego życiowego celu. Obok tego wszystkiego Clowes tka tu misternie wykonaną historię pełną przeróżnych wątków, płynnie splatających doświadczenia i uczucia bohaterki z szerszymi tematami społeczno-kulturowymi.

Patrząc tylko na sam bardzo krótki zarys dzieła, można odnieść wrażenie, że mamy tu do czynienia z mniej lub bardziej typowym komiksem obyczajowym. Każdy, kto miał do czynienia wcześniej z tytułami autora, doskonale jednak wie, że jego prace nie dają się tak łatwo zaszufladkować. Podobnie jest w przypadku recenzowanego albumu. Wystarczy bowiem tylko kilka stron, aby emocjonalno-obyczajowa treść zaczęła być przenikana przez elementy science fiction i horroru.

Bardziej ?klasyczne? rozdziały przeplatają się tu z dziwacznymi wstawkami, które opowiadają między innymi o wtargnięciach sił nadprzyrodzonych w życie bohaterki. Spotyka ona na swojej drodze specyficzne postacie z koszmarów, bierze udział w wydarzeniach rodem z Miasteczka Twin Peaks (skojarzenie dość subiektywne) czy słyszy w radiu głos swojego zmarłego dziadka. Jest to tylko część szalonej treści, która szczelnie wypełnia kolejne strony. Skłania to nie tylko czytelnika, ale również samą bohaterkę do poważnych rozważań nad jej stanem psychicznym.

Wszystko to ma oczywiście jakiś ukryty sens i za każdym takim pomysłem kryje się jakaś głębia (mało kiedy oczywista). Trudno jest się więc od lektury oderwać, szczególnie że Clowes po mistrzowsku łączy realizm z elementami surrealistycznymi, tworząc narrację opartą zarówno na emocjach, jak i przepełnioną fantazją i grozą. To wszystko pcha czytelnika w stronę refleksji nad kulturową przemianą XX wieku i różnymi amerykańskimi doświadczeniami, które zmieniły oblicze wielu ludzi....

DEMONICA

Nowa powieść graficzna Clowesa jest po polsku. I to jest wydarzenie, coś na co się czekało z niecierpliwością dzieciaka wyczekującego gwiazdkowego poranka. Tym bardziej, że nad Wisłą album premierę miał zaledwie dwa dni po światowej. No i za wielką wodą rzecz zbiera jak najlepsze recenzje i słusznie, bo znów jest świetnie. Rewelacyjnie. No naj i w ogóle. Jak każde z dzieł autora, co tu dużo mówić, bo nawet jeśli Dan miewa jakieś spadki formy, to są one absolutnie niewielkie, a tu forma jest najwyższa, a sama powieść graficzna to perełka, której przegapić nie warto.

Zaczyna się w okopach czasów wojny w Wietnamie, kończy? Właśnie, czym? Ziszczeniem się wizji zagłady, jakie miewają bohaterowie? A może czymś zupełnie innym?
Sednem wszystkiego jest to, co dzieje się pomiędzy. No i tytułowa Monica, córka dziewczyny z czasów wolnej miłości, która zrobiła wszystko, by nie zajść w ciążę, która dzieci mieć nie chciała i nie zamierzała, a jednak jakiś cudem wpadła. I równie wielkim cudem zdecydowała się urodzić. I tak na świat przychodzi Monica. Czy jest córką żołnierza, który w okopach zmagał się ze śmiercią, nieświadomy, że dziewczyna, do której chce wrócić go zdradza, czy może tego tajemniczego hipisa, który stał się zdrady przyczyną, a który znika, jakby go nigdy nie było? I czy to ważne? Ale w życiu Monici zaczyna robić się coraz dziwniej i dziwniej i w końcu sama będzie musiała skonfrontować się z przeszłością?

Napisałem to, co powyżej, trochę tej treści ? ot mniej więcej z pierwszych kilkunastu tylko stron, żeby nie za wiele ? i zastanowiłem się, co właściwie mogę o tym albumie napisać. Bo nawet sam Clowes raczej nie życzy sobie, by za dużo tego było, skoro osobiście wybrał grafiki, jakie można udostępniać przy okazji promowania, omawiania i w ogóle tego komiksu. Więc lepiej milczeć, niż za dużo gadać. Z drugiej strony milczeniem albo powtarzaniem, że komiks dobry, świetny i świetnie narysowany za daleko nie zajadę, choć to wszystko prawda. Więc?

No, jak zawsze u Clowesa czy to fantastyka, czy nie ? bo pewne elementy tego typu są tu obecne, ale czy są one quasi czy stricte fantastyczne, to już zadanie do odkrycia dla Was ? sam komiks to opowieść o ludziach. I w dużej mierze też o czasach początków drugiej połowy XX wieku, czasów hipisów, wolnej miłości, używek, wojny w Wietnamie i poczucia zbliżającej się zagłady / rewolucji. Ale przede wszystkim to powieść graficzna traktująca o kobietach ? i ich traktowaniu także. Więc jest w co się wgryźć, jest nad czym pochylić, po zastanawiać, ale przede wszystkim i czym zachwycać.

Bo Clowes to autor piekielnie inteligentny i świadomy. Samoświadomy, należałby dodać. Człowiek, który wie, co chce powiedzieć ? i o czym ? który chce coś przekazać, ale przede wszystkim wie, jak chce to zrobić, jak zrobić powinien i jak to osiągnąć. I to się czuje na każdym kroku, od konstrukcji, która zdaje się przypominać luźne historie powiązane ze sobą dość cienką nitką, by splatać się coraz bardziej z kolejnymi stronami i wybrzmiewać coraz mocniej, po zabawy gatunkowe, z horrorem na czele. I czuć to w fabule, w dialogach, w każdej grafice, jaką serwuje nam Dan. A że robi to tak, że trąca struny ? co tam trąca, on gra na nich z wirtuozerską precyzją i wyczuciem ? w naszym sercu i umyśle, zachwyca ?Monicą?. Zachwyca tą prostą przecież opowieścią, niby zwyczajną, a jednak kryjącą w sobie mrok (Był w niej mrok, mówi jeden z bohaterów albumu i te słowa zdają się definiować tu wszystko) i szatą graficzna, czystą, realistyczną, dopracowaną, barwną i wpadającą w oko.

No warto. Pod każdym względem. Kolejne wielkie dzieło wielkiego autora. Tyle w temacie.