Mózg 41 największych mitów

Mózg zaczął mnie fascynować już w liceum, kiedy robiłam prezentację na temat złudzeń optycznych. Wtedy przekonałam się, że nasz mózg jednak może się mylić, ale ma przy tym zupełnie niesamowite zdolności... Z roku na rok wiemy o mózgu coraz więcej, ale... nadal wiele przed nami!

Jest wiele mitów, w które wierzymy: wykorzystujemy tylko 10% swojego mózgu, u dorosłych nie powstają komórki nerwowe, a kobiety mają bardziej zrównoważony mózg... Mogłabym tak wymieniać bez końca, ale i tak powiedziałabym zbyt mało. Książka tak naprawdę obala znacznie więcej niż 41 mitów i daje sporo do myślenia. Najważniejsze jest tutaj jednak to, że jest po prostu ciekawa i napisana tak, że będzie odpowiednia dla każdego czytelnika, nawet takiego, co nie miał wcześniej styczności z neurologią.

Książka była dla mnie wsparciem (i źródłem wiedzy) przy nauce do egzaminu z neurologii. Wiele niezrozumiałych rzeczy z wykładów, nagle nabrało sensu! Mózg jest bowiem napisany przystępnym językiem, a przy tym posiada w sobie sporo humoru. Dużą pomocą jest również przejrzysty spis treści, w którym bez problemu znalazłam to, co najbardziej interesowało mnie w kontekście egzaminu: padaczka, choroby neurodegeneratywne, glej i jego funkcje i sporo innych. Doczytanie pozostałych podpunktów było już czystą przyjemnością.


Gorąco polecam tę książkę wszystkim tym, którzy chcą rozwinąć swoją wiedzę na temat mózgu. Okazuje się bowiem, że wielu z nas ma wiedzę, która jest już nieaktualna lub została nam przekazana nieco zakłamana. Mam tutaj na myśli historię Phineasa Gage-a, którą znamy w innej wersji niż ta przedstawiona w książce. Okazuje się bowiem, że zmiana charakteru wcale nie była aż tak spektakularna, a Phineas wcale nie skończył jako bezrobotny!

Prawdy i mity na temat mózgu

O tym, jak zbudowany jest mózg i jakie pełni funkcje napisano już tysiące artykułów i książek, a jednak wciąż można powiedzieć, że tak naprawdę mało o nim wiemy, zaś jego działanie i możliwości wciąż są dla nas zaskoczeniem. Wokół tego genialnego instrumentu pozwalającego na odbieranie, przetwarzanie i generowanie bodźców narosło w ciągu setek lat również wiele mitów, a choć część z nich dziś już budzi tylko uśmiech na naszych twarzach, to inne wciąż funkcjonują ze szkodą dla tych wszystkich, których te błędne przekonania dotyczą.
Próbę walki z mitami, które wokół mózgu i jego budowy oraz działania narosły, podejmuje Christian Jarrett, który posiłkując się najnowszymi wynikami badań, a także aktualną wiedzą pozyskaną od światłych umysłów zajmujących się nauką o mózgu, stworzył fascynującą książkę, demaskującą wszystkie kłamstwa oraz nieścisłości. Opublikowana nakładem PWN pozycja pt. ?Mózg. 41 największych mitów?, to książka, które nie tylko zmienia nasz sposób postrzegania człowieka, ale również nasze funkcjonowanie jako jednostki. To lektura obowiązkowa dla psychologów, pedagogów, a także wszystkich tych, którzy przedrostek ?neuro-? dodają do opisywanych zjawisk i procesów, próbując nadać nawet najbardziej trywialnym tematom naukowy ton.
Sama konstrukcja książki jest wynikiem głębokich przemyśleń autora ? stara się on w pierwszej kolejności przedstawić funkcjonujące mity, a dopiero później je obalić. Zaznacza przy tym, że choć część twierdzeń i pseudo-naukowych teorii jest wynikiem działania szarlatanów, autorów, scenarzystów filmowców (tak, tak, kino również przyczyniło się do rozpowszechniania błędnych informacji i spotęgowało fałszywe przekonania), to wiele z obalanych mitów, jeszcze niedawno było uważanych za fakty.
W części wstępnej książki autor opisuje krótko budowę mózgu i działanie poszczególnych jego elementów, by przejść do rozdziału pierwszego, w którym przywołuje funkcjonujące na przestrzeni wieków poglądy na temat mózgu i jego działania. Choć niemal wszystkie powstałe teorie zostały obalone (niektóre z nich ocierały się o absurd), to jednak można zauważyć, że część współczesnych faktów zawiera zręby dawnej wiedzy. Niezwykle fascynujący, choć i przerażający, jest rozdział drugi, opisujący praktyki okołomózgowe, które opierały się na mitach, takie jak wiercenie otworu czaszce, które rzekomo miało uwolnić złe duchy czy odłączanie płatów czołowych, stosowane jako sposób na leczenie chorób psychicznych.
Kolejne rozdziały opisują mity dotyczące wciąż funkcjonujących twierdzeń, jak to, że wykorzystujemy zaledwie dziesięć procent naszego mózgu czy mity mózgowe związane z płcią. Z racji wykonywanego zawodu, ze szczególną uwagą prześledziłam rozdział ostatni, dotyczący między innymi błędnych przekonań dotyczących padaczki czy autyzmu. Zgromadzone w książce informacje, przeciwstawione dotychczas funkcjonującym poglądom (a przede wszystkim ich ilość), są dowodem na to, że o mózgu wciąż wiemy zbyt mało, a co więcej ? nasza ograniczona, nieaktualna wiedza może wyrządzić komuś krzywdę. Dlatego niezbędnym jest weryfikacja ogólnie przyjętych założeń i uważne śledzenie prasowych doniesień, a także lektura takich książek jak ta autorstwa Christiana Jarretta, chociażby po to, by nie ulegać sugestiom rzekomych specjalistów, podpierających swoje teorie działaniami mózgu.