Nasi przyjaciele z Frolixa 8 (twarda)

Książka Nasi przyjaciele z Drolixa 8 po raz pierwszy ukazała się w 1970 roku i po upływie blisko 50 lat, wciąż potrafi zainteresować i nie ma się poczucia, że się zestarzała. Wynika to z tego, że Dick przedstawia ważne i ponadczasowe tematy oraz problemy, a opisana technologia nie trąci wcale myszką, za co autorowi należy się duże uznanie. Oczywiście znajdziemy tutaj komputery obliczające prawdopodobieństwa dla rządu, statki kosmiczne, czy telepatów, ale nie odnosi się wrażenia, że takie wynalazki nie mogłyby być we współcześnie napisanych książkach. Nawet za sto lat wciąż powieść będzie się bronić, ponieważ opisana historia jest bardzo uniwersalna. Jak wiele dzieł Dicka, również to można odczytywać na wiele sposobów - jako powieść przygodowa, ale również posiadającą ukryte sensy i ponadczasowe przesłania. W książce bardzo mocno został zaznaczony wątek ustroju, w jakim żyje Nick i jaki ma on wpływ na bohaterów i ich zachowanie. Jest to system oparty na tyranii Nowych, obdarzonych wysoką inteligencją. Są oni wybierani na podstawie wyniku testu, oczywiście według obiektywnych kryteriów, ale i tak wszyscy wiedzą, że są fałszowane, żeby ograniczać ludziom dostęp do elit władzy. Najwyższą i nieograniczoną władzę pełni Willis Gram, przewodniczący Nadzwyczajnego Komitetu Bezpieczeństwa Publicznego. Wystarczy chwila kaprysu, a człowiek i cała jego rodzina po prostu znikają i najczęściej trafiają do obozów. Obywatele są nieustannie inwigilowani i podsłuchiwani przez telepatów oraz Wielkie Ucho, a na porządku dziennym jest propaganda i ogłupianie ludzi za pomocą telewizji. Zakazany jest alkohol, ale narkotyki już nie. Zaś książki, zawierające zakazane treści są sprzedawane niczym narkotyki - w ciemnych zaułkach, a za ich posiadanie można trafić na wiele lat do obozu. Jedyną nadzieją dla bohaterów są właśnie owe książki i Thors Provoni, którego nie udało się nigdy złapać, i który przybywa na Ziemię, żeby zakończyć panowanie Grama i jemu podobnych. W odróżnieniu do wielu innych powieści Dicka, w tej wizji świata jest miejsce na nadzieję, którą przez całą książkę żyją bohaterowie i to ona trzyma ich przy życiu w trudnych chwilach. Kluczowym elementem w książce są również bohaterowie, których Dick bardzo dobrze wykreował. Są bardzo ludzcy, mają marzenia, plany, popełniają błędy i później za nie płacą. Historię poznajemy głównie z punktu widzenia dwójki szarych ludzi - Nicka i Charlotte, zuchwałej kolporterce rewolucyjnych materiałów propagandowych, ale czasami również z perspektywy Wilisa Grama i Thorsa Provoniego. Powoduje to, że przedstawione wydarzenia jeszcze bardziej trafiają do czytelnika i na niego oddziałują. Z wielką uwagą śledziłem losy Nicka, który niczym specjalnie się nie wyróżnia, jest przeciętnym obywatelem, a jednak w pewnym momencie coś się w nim zmienia i walczy o lepszy los dla syna. Nasi przyjaciele z Frolixa 8 przedstawiają wizję świata, w której rządu terroru sprawują Nowi - ludzie obdarzeni niezwykłą inteligencją razem z Niezwykłymi - telepatami, przewidującymi przyszłość dla rządu. Historia z pozoru jest prosta, ale Dick zawarł w niej wiele ukrytych sensów, a podobieństwo opisywanej w książce władzy do komunizmu nasuwa się wręcz samo.

Philip K. Dick ? tego pisarza nikomu przedstawiać nie trzeba, a zwłaszcza tym, którzy cenią sobie jego prozę i ciągle odkrywają w niej coś nowego. Tym razem przyszła pora na ?Nasi przyjaciele z Frolixa 8?.

O książce przeczytać możemy że:
Willis Gram jest despotycznym oligarchą w świecie rządzonym przez zmutowanych jajogłowych. Nick Appleton to uległy robotnik, którego życie jest serią niekończących się frustracji. Do czasu, gdy obaj zakochują się w Charlotte Boyer, przebojowej kolporterce wywrotowej literatury. Wydaje się, że Nick ze swoją świeżo nabytą śmiałością nie wyjdzie z tych konkurów żywy, sprawy jednak przybierają nieoczekiwany obrót. Zaginiony przed laty przywódca rebeliantów wraca z międzygalaktycznej odysei z dziewięćdziesięciotonowym ładunkiem protoplazmy gotowej zaprowadzić nowy ład na Ziemi?

I znowu. Pod pozorem całkiem zwyczajnej antyutopii Dick serwuje nam odpowiedź na pytanie o dążenie ludzkości. Czy będzie to zagłada, czy nowy ład? Zazwyczaj wychodzi na to że jednak się unicestwimy, a jeśli jednak stworzymy ?doskonałe? społeczeństwo będzie to tylko przykrywka dla czegoś gorszego. W tej powieści pisarz ten wykazał się też sporym poczuciem humoru, a to w jego historiach rzadkość. Większość jest pesymistyczna i nie dająca zbytniej nadziei na lepszą przyszłość. Dlatego polecam nie tylko tą powieść, ale i wszystkie inne tego pisarza. Zwłaszcza że Rebis wydaje je doskonale, wzbogacając je genialnymi rysunkami Wojciecha Siudmaka.

MIŁOŚĆ, OBSESJA I TOTALITARYZM

Po raz pierwszy ?Nasi przyjaciele z Frolixa 8? ukazali się w roku 1970 i można śmiało powiedzieć, że byli dzieckiem swoich czasów. Czasów i antykomunistycznej paranoi, która opanowała Amerykę, ale jeszcze w większym stopniu opanowała umysł Philipa K. Dicka. Jednocześnie, jak wszystkie pozostałe utwory amerykańskiego mistrza fantastyki, tak i ten pozostaje ponadczasową opowieścią, którą odczytywać można zarówno jako stricte rozrywkową lekturę, jak również jako głębsze dzieł z przesłaniem i drugim dnem.

Akcja powieści toczy się w dwudziestym drugim stuleciu. Ziemia uległa zmianie, podobnie jak ludzkość, a na czele wszystkiego stoją Nowi ? ludzie, którzy zyskali niezwykłe zdolności umysłowe ? i ich swoista opozycja w postaci władających telepatią, telekinezą i tym podobnymi mocami Niezwykłych, którzy zdaniem wielu współpracują z Nowymi. Ludzie zaś podzieleni zostali według ich własnych predyspozycji najprawdopodobniej manipulowanymi testami federalnymi, od wyniku których zależy ich pozycja społeczna. Nick Appleton znajduje się na samym dole drabiny społecznej, wiodący pełne frustracji życie. Na poprawę losu własnej rodziny nie może nawet liczyć, bo jego syn doskonale wie, że pójdzie w ślady ojca. Jego życie w pewnym stopniu zmienia się, kiedy poznaje nastoletnią Charlotte Boyer. Jego zauroczenie zmienia się w swoistą autodestruktywną obsesję, a co gorsza nie on jedyny zafascynował się dziewczyna. Co jednak z tego wyniknie?
Tymczasem pojawia się nadzieja dla ludzkości. Oto bowiem z kosmosu powraca zaginiony przed laty w trakcie poszukiwania pomocy przywódca rebeliantów. Mając ze sobą ?przyjaciela z Frolixa 8?, zdolny do zmiany równowagi sił, chce przywrócić światu własny ład?

Dick, a zarazem trochę, jak nie Dick ? takie miałem pierwsze wrażenia podczas lektury tego tomu. Bo niby wszystko tu jest tak, jak zawsze: mamy i kosmitów, i telepatów, i poprawianie ludzi, i klasyfikowanie ich, i złą władzę, spiski także, a do tego niezwykłe moce, komentarz społeczny, paranoję; z drugiej jednak strony nigdy jeszcze w jego twórczości nie zetknąłem się z takim przywiązaniem do tematu miłości, zauroczenia czy wręcz obsesji do dziewczyny / kobiety. Dodało to całości pewnej dozy realizmu i takiej swojskiej bliskości. Bo kto z nas nigdy nie kochał, szczególnie beznadziejnie?

Przede wszystkim jednak całość to typowa dla Dicka fantastyka krytykująca totalitaryzm, komunizm itp. kwestie. Trochę paranoiczna, momentami naciągana, ale posiadająca swoją głębię i siłę zarówno wizji, jak i wymowy. Robi wrażenie, bo to nie kolejna fantastyka ku rozrywce, a powieść zaangażowana. Może nie tak wybitna, jak inne utwory Dicka, wciąż jednak absolutnie warta poznanie i bijąca na głowę mnóstwo współczesnej fantastyki. Doskonale wydana (twarda oprawa, dodatkowa obwoluta, świetny papier, do tego rewelacyjne ilustracje ? skromnie rzucone, ale robiące wrażenie), równie znakomicie prezentuje się na półce, co czyta. Dlatego wszelkim miłośnikom dobrej, klasycznej literatury polecam jak zwykle gorąco.