Nie ma Albertyny (twarda)

e­nie - le­ni­wych go­dzin spę­dzo­nych wspól­nie po wiej­skim obie­dzie, do­ko­ła kar­cia­ne­go sto­li­ka lub w ogro­dzie, w epo­ce na­szych są­siedz­kich sto­sun­ków. Cie­le­sna po­wło­ka na­sze­go Swan­na była tym wy­pcha­na tak szczel­nie - za­rów­no jak wspo­mnie­nia­mi ty­czą­cy­mi jego ro­dzi­ców - że ten Swann stał się isto­tą peł­ną i żywą. W isto­cie mam wra­że­nie, jak­bym opusz­czał jed­ną oso­bę, aby się udać do dru­giej, cał­ko­wi­cie od niej róż­nej, kie­dy w mo­jej pa­mię­ci od Swan­na, któ­re­go zna­łem do­kład­nie póź­niej, prze­cho­dzę do pierw­sze­go Swan­na - do tego pierw­sze­go Swan­na, w któ­rym od­naj­du­ję uro­cze błę­dy wła­snej mło­do­ści i któ­ry zresz­tą mniej jest po­dob­ny do tam­te­go, niż do osób zna­nych mi w tym sa­mym cza­sie; jak gdy­by na­sze ży­cie było niby mu­zeum, gdzie wszyst­kie por­tre­ty z jed­nej epo­ki mają fa­mi­lij­ne po­do­bień­stwo, ja­kąś wspól­ną to­na­cję; do tego pierw­sze­go Swan­na, na­sy­co­ne­go wy­wcza­sem, na­sią­kłe­go wo­nią wiel­kie­go kasz­ta­na, ko­szy­ków ma­lin i odro­bi­ny es­tra­go­nu. Jed­nak­że pew­ne­go dnia, kie­dy bab­ka po­szła pro­sić o ja­kąś przy­słu­gę damy, któ­rą zna­ła w Sa­cré-Coeur (i z któ­rą z po­wo­du na­szych po­jęć o ka­stach nie za­cho­wa­ła sto­sun­ków mimo wza­jem­nej sym­pa­tii), mar­gra­bi­ny de Vil­le­pa­ri­sis ze sław­ne­go domu Bo­uil­lon, owa dama rze­kła: ,,Zda­je mi się, że pani zna do­brze pana Swann, któ­ry jest wiel­kim przy­ja­cie­lem mo­ich ku­zy­nów des Lau­mes". Bab­ka wró­ci­ła z wi­zy­ty za­chwy­co­na do­mem oto­czo­nym ogro­da­mi, gdzie pani de Vil­le­pa­ri­sis ra­dzi­ła jej wy­na­jąć miesz­ka­nie, a tak­że pew­nym drob­nym kraw­cem i jego cór­ką, do któ­re­go warsz­ta­tu w po­dwó­rzu wstą­pi­ła z proś­bą, aby jej na­pręd­ce za­szy­to spód­ni­cę, roz­dar­tą na scho­dach. Ci lu­dzie wy­da­li się bab­ce prze­mi­li; oznaj­mi­ła, że ta mała to jest ist­na per­ła, a kra­wiec naj­dy­styn­go­wań­szy i naj­przy­zwo­it­szy czło­wiek, ja­kie­go kie­dy wi­dzia­ła. Bo dla niej dys­tynk­cja była czymś zu­peł­nie nie­za­leż­nym od ran­gi spo­łecz­nej. Roz­pły­wa­jąc się przed mamą nad ja­kąś od­po­wie­dzią kraw­ca, rze­kła: ,,Se­vi­gné nie by­ła­by tego wy­ra­zi­ła le­piej!", a w za­mian za to o sio­strzeń­cu pani de Vil­le­pa­ri­sis, któ­re­go u niej spo­tka­ła: ,,Och, moje dziec­ko, ja­kiż on po­spo­li­ty!". Otóż to po­wie­dze­nie o Swan­nie mia­ło sku­tek nie ten, żeby pod­nio­sło Swan­na w oczach ciot­ki, ale ten, że ob­ni­ży­ło w nich pa­nią de Vil­le­pa­ri­sis. Zda­wa­ło­by się, że sza­cu­nek, ja­kim, na wia­rę bab­ki, da­rzy­li­śmy pa­nią de Vil­le­pa­ri­sis, na­kła­dał na nią obo­wią­zek nie­ro­bie­nia ni­cze­go, co by ją czy­ni­ło mniej god­ną sza­cun­ku. Temu obo­wiąz­ko­wi uchy­bi­ła, przyj­mu­jąc do wia­do­mo­ści ist­nie­nie Swan­na i po­zwa­la­jąc swo­im krew­nym prze­sta­wać z nim. - Skąd ona może znać Swan­na? No, wiesz, jak na oso­bę, o któ­rej mó­wi­łaś, że jest krew­ną mar­szał­ka de Mac-Ma­hon! Ta opi­nia mo­jej ro­dzi­ny o sto­sun­kach Swan­na zna­la­zła póź­niej rze­ko­me po­twier­dze­nie w jego mał­żeń­stwie z oso­bą naj­gor­sze­go to­wa­rzy­stwa, pra­wie ko­ko­tą, któ­rej zresz­tą Swann nig­dy nie si­lił się nam przed­sta­wić, nadal przy­cho­dząc do nas sam, mimo że co­raz rza­dziej. We­dle tej żony ro­dzi­na moja uwa­ża­ła, iż ma pra­wo są­dzić - przy­pusz­cza­jąc, że tam ją zna­lazł - o nie­zna­nym nam śro­do­wi­sku, w któ­rym Swann ob­ra­cał się zwy­czaj­nie. Ale jed­ne­go razu dzia­dek prze­czy­tał w ga­ze­cie, że Swann jest jed­nym ze sta­łych go­ści na śnia­da­niach nie­dziel­nych u księ­cia de X, któ­re­go oj­ciec i stryj byli naj­wy­bit­niej­szy­mi mę­ża­mi sta­nu za Lu­dwi­ka Fi­li­pa. Otóż dzia­dek był cie­ka­wy wszyst­kich drob­nych fak­tów zdol­nych do­po­móc mu do wnik­nię­cia my­ślą w pry­wat­ne ży­cie lu­dzi ta­kich jak Molé, jak ksią­żę Pa­squ­ier, jak ksią­żę de Bro­glie. Za­chwy­co­ny był wia­do­mo­ścią, że Swann bywa u osób, któ­re ich zna­ły. Prze­ciw­nie ciot­ka - wy­ło­ży­ła so­bie tę wia­do­mość w sen­sie ujem­nym dla Swan­na; ktoś, kto szu­kał zna­jo­mo­ści poza ka­stą, w któ­rej się uro­dził, poza swo­ją ,,kla­są", de­kla­so­wał się do­tkli­wie w jej oczach. Zda­wa­ło się jej, że taki czło­wiek w