Niech sobie nie myślą, że jesteśmy kolaborantami (twarda)

strzeganie hitlerowskich Niemiec jako śmiertelnego wroga; widzieli w nich teraz pożądanego sojusznika. Wzmożoną wrogością do Żydów najbardziej radykalny nurt czeskiego nacjonalizmu próbował odkupić pierworodny grzech swojej antyniemieckości i zaprezentować się nazistom jako wiarygodny, chętny do bezwarunkowej współpracy partner. Niemcom przypochlebiały się, a także niezdrowo fascynowały ich potęgą znacznie szersze kręgi czeskiej prawicy, łącznie z najwyżej postawionymi osobami. Absolutnej lojalności wobec potężnego sąsiada domagali się od obywateli chociażby Hácha i Beran, wspierani przez zmasowaną propagandę Partii Jedności Narodowej[59]. Rozkwit antysemityzmu szedł ręka w rękę z zajadłą nagonką prawicy na liberalne elity, utożsamiane przede wszystkim z obydwoma przedmonachijskimi prezydentami - Tomášem Garrigue Masarykiem i Edvardem Benešem. W ich otoczeniu znajdowały się wprawdzie pojedyncze osoby pochodzenia żydowskiego, chodziło jednak, jak zwykle w takich przypadkach, nie o fakty, lecz o wulgarny stereotyp. Wystarczyło, że na początku XX wieku, jeszcze za czasów Austro-Węgier, Masaryk aktywnie angażował się w zwalczanie antysemickich przesądów, a Beneš należał później do jednej z lóż wolnomularskich, aby obu prezydentów, a także sympatyzujących z nimi intelektualistów, piętnować teraz jako kosmopolitów wrogich narodowej kulturze i tradycji, wysługujących się Żydom czy - jak z lubością powtarzali czescy faszyści - światowej żydomasonerii[60]. Edvard Beneš podczas manewrów, sierpień 1936. Po Monachium czeska prawica rozpętała nagonkę na byłego prezydenta i liberalne elity kraju Również ta kampania uderzała rykoszetem w osoby pochodzenia żydowskiego. W jej efekcie stawały się uosobieniem wszystkich grzechów, jakie prawica przypisywała intelektualnym elitom przedmonachijskiej Republiki: liberalizmu, demokratyzmu, humanizmu, egalitaryzmu, europejskości, tolerancji, sprzeciwu wobec nacjonalizmów, totalitaryzmów oraz fundamentalistycznego katolicyzmu, sojuszu z Zachodem i Bóg jeden wie, czego jeszcze. Zanim na ziemie czeskie 15 marca 1939 roku wkroczyli Niemcy, tamtejsi Żydzi zostali obsadzeni przez rodzimych nacjonalistów w roli kozła ofiarnego, mającego zdjąć z reszty społeczeństwa winę za całe domniemane zło niepodległej państwowości czechosłowackiej. Wiele wskazuje na to, że gdyby nie hitlerowska inwazja, Czechosłowacja przekształciłaby się w regularne państwo faszystowskie z całym jego haniebnym dobrodziejstwem inwentarza. ,,Atmosfera życia narodowego błyskawicznie zgęstniała i przemieniła się w chmurę trujących oparów, którymi wkrótce nie dało się oddychać" - scharakteryzował pomonachijskie intermezzo jeden z ówczesnych pisarzy. ,,Straszliwe rozwiązanie 15 marca przyniosło bez mała ulgę i wyswobodzenie (w końcu znów wszystko było jasne)"[61]. W polityce i życiu społecznym, podobnie jak w przyrodzie, żadne zjawisko nie pozostaje wszak bez następstw. Gorzkie owoce ,,jesiennej rewolucji", przesiąknięte autorytaryzmem, antyindywidualizmem, antysemityzmem i fanatyzmem skrajnej prawicy, przyjdzie Czechom zbierać pod niemiecką okupacją jeszcze długo po upadku II Republiki. [44] V. Černý, Křik koruny české. Paměti II (1939-1945), Brno 1992, s. 67. [45] I. Pejčoch, Fašismus v český, dz. cyt., s. 41 i nast. [46] Tamże, s. 126-137. [47] Archiv Ústavu Masaryka (dalej: AÚTGM), J. Smutný, kart. 2, t. 37/7, k. 196, informacja z kraju z Na temat postawy R. Gajdy w czasie kryzysu monachijskiego: Archiv Kanceláře presidenta republiky (dalej: AKPR), mf. 47, T. 1858/38, notatka z Por.: I. Pejčoch, Fašismus v český, dz. cyt., s. 138-141. [48] Národní archiv (dalej: NA), Presidium Zemského Úřadu (dalej: PZÚ), kart. 915, t. 43, k. 9-39, pismo prezydenta Urzędu Krajowego ws. aktu oskarżenia wobec działaczy Flagi z ; tamże, kart. 1404, t. 2, k. 34-49, telefonogramy Dyrekcji Policji w Pilźnie z oraz jej raport z [49] J. Rataj, O autoritativní národní..., dz. cyt., s. 67-76. [50] Tamże, s. 89-91, 103. [51] NA, Krejčí Jaroslav, kart., 4, k. 1, pismo Ministerstwa Sprawiedliwości z ; NA, PZÚ, kart. 1405, t. 6, k. 21, rezolucja związku prawników czechosłowackich ,,Všehrd" z ; A. Małkiewicz, Samobójstwo , dz. cyt., s. 452-455; L. Rothkirchnerová, Osud Židů v Čechách a na Moravě v letech 1938-1945, [w:] Osud Židů v Protektorátu 1939-1945. Sborník studií Livie Rothkirchnerové, Evy Schmidtové-Hartmannové, Avigdora Dagana s úvodem Milana Šimečky, Praha 1991, s. 25-27. [52] NA, PZÚ, kart. 1371, t. 7, k. 103, rezolucja okręgowej organizacji Sokoła w Lounach z ; tamże, k. 115, raport policji z ; J. Rataj, O autoritativní národní..., dz. cyt., s. 107. [53] K. Čapková, Češi, Němci, Židé? Národní identita Židů v Čechách 1918-1938, Praha-Litomyšl 2005, s. 19-25, 50-53. Nieco inne dane pr