Polki, które rządziły Kremlem

rewny Mniszchów. Rangoni też, jako pierwsza ważna w polityce osoba, przyjął Otriepjewa na prywatnej audiencji, po której wydano wystawny obiad. Podczas spotkania Grigorij zobowiązał się do szerzenia katolicyzmu w państwie moskiewskim, gdyż był to warunek konieczny, aby otrzymać wsparcie ze strony Polaków. Trzeba tutaj zaznaczyć, że dla wojewody kwestie religijne nie odgrywały większej roli. Był on kalwinem, co uniemożliwiło jemu i jego braciom podjęcie studiów w Polsce, ale pozwoliło na rozpoczęcie nauki na uniwersytecie w Królewcu, na który przyjmowano młodzież niekatolicką. Mniszech przeszedł na katolicyzm jako dojrzały człowiek, by cieszyć się wszystkimi przywilejami przysługującymi większości, stąd - zdaniem Natalii Ejlbart - wynikało jego przekonanie, że ,,wiara jest sprawą polityczną, a nie duchową"[19]. Ale miał on szerokie horyzonty, gdyż współfinansował budowę prawosławnych cerkwi dla osób tego wyznania mieszkających na jego ziemiach. Dymitr dostąpił zaszczytu audiencji u Zygmunta III 15 marca 1604 r., co moskiewski gość potraktował jako potwierdzenie swojego prawa do korony ojca. Na początku spotkania Dymitr ucałował rękę króla, a następnie opowiedział o swoich przygodach w Rosji i drodze do Polski. Król zadeklarował gotowość protekcji, w zamian żądając ustępstw terytorialnych, połowy ziemi smoleńskiej, i pomocy militarnej w wyprawie po szwedzką koronę. Dymitr zgodził się na te warunki, byle tylko zdobyć poparcie Zygmunta III. Wszystkie ustalenia zawarto w umowie pomiędzy Otriepjewem a królem, przy czym we fragmencie mówiącym o małżeństwie Rosjanina i wojewodzianki nie umieszczono imienia Maryny. A zatem dziewczynę potraktowano jako ,,królewski towar na sprzedaż w politycznym przetargu"[20]. Scena miłosna w zamku w Samborze Kilka dni później nuncjusz Rangoni oraz jezuici przystąpili do nawracania Rosjanina na nową wiarę. Dymitr obiecał odbyć pieszą pielgrzymkę na Jasną Górę, a papieża określał ,,wspaniałym ojcem, powszechnym pasterzem, obrońcą uciśnionych"[21]. Aby pozyskać zaufanie Polaków, wziął udział w misteriach religijnych, jakie odbywały się w Krakowie podczas Wielkiego Postu. Przybrany w mnisi kaptur uczestniczył w ulicznej kweście na cele dobroczynne. Następnie wysłuchał homilii w katolickiej świątyni i biczował się razem z innymi grzesznikami. Konwersja Dymitra dokonała się w Wielką Sobotę 17 kwietnia 1604 r., a następnego dnia napisał on list do papieża, w którym wyrzekał się ,,greckiej schizmy" i deklarował, że ,,całuję nogi Waszej świątobliwości"[22]. Aby nie antagonizować Rosjan, w których świadomości katolicyzm utrwalił się jako ,,wilk gubiący dusze"[23], konwersja miała na razie pozostać tajemnicą (Dymitr nie był w kościele na Wielkanoc, którą w 1604 r. prawosławni i katolicy świętowali w tym samym dniu, bo jego obecność w świątyni świadczyłaby o konwersji). Wkrótce po zmianie wyznania król Zygmunt III zezwolił, aby Dymitr rozpoczął werbunek chętnych na wyprawę na Moskwę. Należy zaznaczyć, że monarcha nie popierał tej krucjaty i ugiął się dopiero wtedy, gdy wytrawni watykańscy dyplomaci uwierzyli w sukces Dymitra. Treść dostępna w pełnej wersji eBooka. Przypisy 1 A. Andrusiewicz, Dymitr Samozwaniec i Maryna Mniszech, Warszawa 2009, s. 120. 2 W. Kozlakow, Maryna Mniszech, Warszawa 2011, s. 26. 3 Ibidem, s. 23. 4 Ibidem, s. 27. 5 ?. ????????, ????? ?????? ??????. ?????????????? ????? ???? ??????, ????? ????????? 2015, s. 9. 6 A. Hirschberg, Dymitr Samozwaniec, Toruń 2016, s. 48. 7 A. Andrusiewicz, Dymitr , s. 124. 8 W. Kozlakow, op. cit., s. 23. 9 Program radiowy: ??? ???. ?????? ?????? - ?????? ???????! ???????????? ,,??? ??????", cz. 1, emisja w dn. , dostęp 10 ?. ????????, op. cit., s. 10. 11 Ibidem, s. 7. 12 A. Hirschberg, Maryna Mniszchówna, Toruń 2016, s. 7. 13 Barbour, Dmitriy Called the Pretender: Tsar and Great Prince of All Russia, 1605-1606, London 1967, s. 25. 14 A. Hirschberg, Maryna Mniszchówna, s. 7. 15 A. Andrusiewicz, Dymitr , s. 133. 16 ?.?. ??????????, ?????? ???? ??????? ??????? ? ????? ?????, ??????-????? ????????? 2009, s. 377. 17 ?.?. ????????, ?????????. ??????? ?????? ? ?????????? ??????, t. 7-8. ?????? 1989, s. 396. 18 ?. ????????, op. cit., s. 102. 19 Ibidem, s. 18. 20 A. Andrusiewicz, Krwawa dekada. Polska interwencja w Rosji 1602-1612. Dyplomacja, samozwańcy, wojna, Kraków 2013, s. 111. 21 A. Andrusiewicz, Dymitr , s. 162. 22 W. Kozlakow, op. cit., s. 33. 23 A. Andrusiewicz, Dymitr , s. 161. Podziękowania Dziękuję zespołowi Czytelni Głównej oraz wypożyczalni międzybibliotecznej Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego za pomoc i serdeczność, Beacie Śniecikowskiej i Magdzie Hasiuk za wieloletni doping, Ani Jarzyńskiej za wsparcie techniczne i wydawnictwu ,,Bellona" za powołanie tej książki do życia. Violetta Wiernicka