Śnieg

„Śnieg” dostałam w grudniu na urodziny od przyjaciółki. Ucieszyłam się ze względu na moje zainteresowania bliskowschodnie oraz wakacyjną wyprawę do Stambułu. Czytanie zaczęłam niemal od razu. Wszystko zachęcało – nazwisko autora, literacka nagroda Nobla, tematyka. Wiele sobie obiecywałam po tej lekturze i nie zawiodłam się. Książkę czyta się jednym tchem – lekkość, wartka akcja a jednoczenie magiczna senność Karsu spowodowała, że sięgałam po nią w każdej wolnej chwili: w tramwaju, na przerwie w pracy, na wykładach… Okazała się niesamowitym połączeniem poezji i prozy, układającym się w kształt płatka śniegu. Należą się tu brawa dla Orhana Pamuka za zręczne operowanie czasem i ciekawe retrospekcje.
„Śnieg” rozpoczyna się kiedy poeta Ka przyjeżdża do miasteczka Kars w południowej Turcji, aby zbadać sprawę samobójczyń i obserwować lokalne wybory. I obok tego wątku polityczno-sensacyjnego, który później ma wymiar wręcz drastyczny, mamy tu również kwestię ukrytych pragnień poety, przełamywanie kryzysu twórczości, strachu przed samotnością oraz dawkę rozmyślań nad wiarą, miłością i szacunkiem dla Boga (czasem większą niż dla samego siebie), które w islamie znacznie różnią się od naszego europejskiego pojmowania religii. Jedyne co rozczarowuje to wątek miłosny, ponieważ okazuje się, że główni bohaterowie: poeta Ka, kandydat do lokalnych wyborów Muchtar, ekstremista islamski Granatowy, a nawet – narrator zakoc[...]ą się w jednej kobiecie, co moim zdaniem wpływa korzystnie na fabułę. Niemniej jestem zauroczona ta pozycją książkową, a zwłaszcza zastosowaną w niej metaforą śniegu.

Owa powieść Pamuka jest pierwszą, do której sięgnęłam. Pierwsze wrażenie – grubaśna, magicznie turecka, Noblisty, intrygująca okładka, zimowy tytuł…
A czymże jest ów „Śnieg” Pamuka? Na tych sześciuset stronach przewija się nieustannie, jest wierszem, płatkiem sześcioramiennym, westchnieniem i białym puchem za oknem.
Powieść nieco polityczna, ale czytając, odnosi się wrażenie, że nie dało by się jej polityczności pozbawić. głosząca smutną prawdę o konfliktach w Turcji, islamistach, czarczafach i ich nie-noszeniu, o granicach i tym co wypada, i co nie wypada. W baśniowym niemalże Karsie, odizolowanym od świata, poecie Ka po latach niemocy twórczej udaje się napisać 19 wierszy. I pisze owe wiersze, rozmieszczając się na planie w kształcie śnieżnego płatka. Niektórzy krytycy przyrównywali pisarstwo pana Ohrama do Dostojewskiego, w „Śniegu” wypatrywali psychologicznej prozy, thrilleru, śladów krwawego mordercy rodem z kryminałów Agaty Christe.
A cóż ja znalazłam w tej śnieżnej powieści? Wrażliwość, piękno, poezję, miłość, bunt, człowieka i świat, w którym rośnie ów człowiek – niczym człek Pascala, myśląca trzcina, targana wiatrem, religią, polityką … Na wskroś turecka, z turecką mentalnością, obyczajami i zwyczajami, sprawia czytającemu miłą niespodziankę.
Czy powieść z przesłaniem jest? I jakież to przesłanie – długo się zastanawiałam. Być może poprzez silnie autotematyczne pisarstwo , autor chce ostrzec początkujących poetów? Przed nimi samymi?
Polecam!