Sposób życia. Z Pawłem Hertzem rozmawia Barbara. N. Łopieńska (twarda)

Wywiad-rzeka. Spotkanie dwóch wybitnych postaci polskiego słowa, zderzenie postaw dwóch pokoleń. Barbara N. Łopieńska, wybitna reportażystka, mistrzyni wywiadów i współautorka historii tygodnika ?Po prostu? , związana z ?Res Publiką? i ?Gazetą Wyborczą? w rozmowie z Pawłem Hertzem wybitnym poetą, tłumaczem i wydawcą.
Wywiad, wyraźnie podzielony jest na części odpowiadające etapom życia i rozwoju kariery Pawła Hertza.
Znając wybitne osiągnięcia Hertza jako tłumacza i członka Pen Clubu trudno jest uwierzyć, że nie skończył on szkoły i nigdy nie przystąpił do matury. Miał to szczęście, że urodził się w zamożnej rodzinie, której status umożliwił mu podróże po Włoszech, Austrii i Francji. Wczesne lata młodości wykorzystał do poznania kultury europejskiej i nawiązania znajomości np. z Jarosławem Iwaszkiewiczem. Wrócił do Polski w 1939 roku. W tym momencie nic nie zostało ze znanego mu świata. Aresztowanie we Lwowie, zsyłka na Syberię, to typowe losy Polaków w okresie wojny.
Po powrocie do Polski, w 1945 roku zaczyna się nowy rozdział w życiu Pawła Hertza. Po przeżyciach wojennych szuka dla siebie bezpiecznego miejsca w nowej rzeczywistości. Znalazł je nie tylko w twórczości literackiej ale i w pracy jako wydawca klasycznej literatury rosyjskiej czy XIX wiecznej poezji polskiej.
W wywiadzie udzielonym Barbarze N. Łopieńskiej nie ukrywa, że w latach 50,60,70 podporządkował się obowiązującym zasadom i normom, aby znaleźć dla siebie wygodne, bezpieczne miejsce dające mu możliwość pisania i zajmowania się literaturą, którą najbardziej cenił. W tych latach wydał szereg swoich wierszy i esejów.
Paweł Hertz był jednym z sygnatariuszy Listu 34 pisarzy i uczonych w obronie wolności słowa. Trochę rozczarowujące jest to, że w wywiadzie tak mało miejsca poświęcone jest wydarzeniom ?68 roku. Cała wypowiedź Hertza zajmuje może 1,5 strony. Taka sama sytuacja jest w przypadku próby rozmowy o zmianie jego zapatrywań religijnych. Nie rozwinięty jest również temat zostania członkiem a następnie wiceprezesem Polskiego Pen Clubu. Najwyraźniej rozmówca sam wybiera sobie tematy o których chce rozmawiać. Mam wrażenie, że rozmawiać chce głównie o swojej miłości do klasycznej literatury, swojej twórczości, pracy w ?Kuźnicy? i Państwowym Instytucie Wydawniczym pomijając zupełnie otaczającą go rzeczywistość tamtego okresu.
Przyznać trzeba, że Paweł Hertz jawi się nie tylko jako wybitny przedstawiciel polskiej kultury ale również człowiek, który w niezachwiany sposób umiał kroczyć własną drogą. Potrafił znaleźć miejsce w którym mógł pogodzić swoją suwerenną postawę wobec świata z działalnością dla dobra kultury polskiej.
Polecam tą książkę osobom które kochają literaturę i nie są im obce nazwiska: Tołstoj, Turgieniew, Miłosz.
Bardzo udana jest okładka książki. Jest to zdjęcie Hertza z 1952 roku, które pięknie współgra z klimatem jej 250 stronnicowej książki. Integralną częścią książki są niezwykle interesujące czarno-białe zdjęcia przedstawiające m.in. Stefana Kisielewskiego oraz innych wybitnych przedstawicieli kultury.
Moja ocena: 5/10
...

"Właściwie nigdy niczego nie robiłem zawodowo. Robiłem zawsze to, co mi sprawiało przyjemność albo nie sprawiało zbyt dużej przykrości. I tak upłynęło moje życie."

Z przyjemnością zagłębiłam się w tę pasjonującą i inspirującą publikację, zawarte w niej przesłania skłaniają do intelektualnych wędrówek, powodują, że wiele ciekawego wynosi się z nich dla siebie. Przenosimy się do wojennych i powojennych czasów, ukazanych z indywidualnej perspektywy, obarczonych dramatycznymi wydarzeniami, naznaczonych specyficznym klimatem, wymagających wypracowania sposobu radzenia sobie z niełatwymi realiami. Bardzo ciekawe wspomnienia, interesujące spostrzeżenia i przenikliwe oceny rzeczywistości, wzmacniają nasze czytelnicze zainteresowanie i zaangażowanie. To niezwykle zajmujący sposób na poznanie i zachowanie pamięci o przedstawicielu ówczesnego pokolenia, uchwycenie i docenienie jego znaczącego wkładu w polską kulturę. Paweł Hertz, poeta, prozaik, tłumacz, edytor, fascynująca i barwna postać.

Publikacja rozpoczyna się swobodną rozmową o pasji do książek, literaturze i poezji, wypełniają ją ciekawe obserwacje, stwierdzenia i uwagi, wypowiadane przez osobę, która z racji ogromnej praktyki czytania i zdobytej wiedzy, potrafi celnie i trafnie wychwytywać wiele aspektów, dostrzegać niuanse i dokonywać intrygujących porównań. Idea na kompletowanie prywatnej biblioteki i klucz porządkowania jej zasobów, z pewnością wywrą na niejednym czytelniku wrażenie. Interesująco ukazane kształtowanie się osobowości Hertza od dzieciństwa i młodości. Liczne podróże zaspakajające ogromną ciekawość świata skoncentrowanego na europejskich tradycjach i kulturze. Niespokojne wojenne losy, pobyt w więzieniu i obozie, gdzie nastąpiło znacznie pełniejsze i głębsze zrozumienie siebie, a także wbrew przeciwnościom losu udało się zachować pogodne usposobienie, jako tarcza obronna wobec wszechobecnych dramatów i tragedii. Kompromisy uwarunkowane niełatwą społeczną i polityczną sytuacją w powojennej Polsce. Przebieg znajomości, przyjacielskie więzi, mentorzy i autorytety. Szukanie wolności w sobie, dokonywanie trudnych życiowych wyborów, ale także śmiałe spojrzenie na odmienne punkty widzenia i rozumienia świata.

Przyznam, że bardzo zaangażowałam się w zagadnienia poruszane w rozdziale poświęconym dojrzałemu wiekowi człowieka. Mądrość wynikająca z życiowych doświadczeń, właściwe zrozumienie nieuchronności upływu czasu, akceptacja przemijania i starzenia się, dostrzeganie bolączek samotności, a jednocześnie rozbudzanie drzemiących w człowieku oczekiwań i pragnień. Pojawiające się gdzieś na horyzoncie myśli o odchodzeniu, równolegle z oczekiwaniem satysfakcji z życia i pełnego spełnienia. Nie do końca wpasowanie we współczesne czasy, lecz z dużym szacunkiem, głębokim pojmowaniem nieuchronności zmian i ich wpływu na społeczeństwo. Polecam tę niezwykłą lekturę, odwołującą się pośrednio do naszych życiowych decyzji, postaw, zasad etycznych, moralnych i intelektualnych. Wyjątkowa rozmowa, szczera i prawdziwa, jakże różna od dzisiaj lansowanych norm, gdzie każdy musi być pierwszy i najważniejszy. A tu, na spokojnie, choć z emocjami, krytycznie, choć konstruktywnie, otwarcie, choć w eleganckim stylu. Tytuł publikacji potwierdza, że otrzymamy coś, co skłoni do refleksji, zainspiruje, pobudzi, nostalgicznie nastroi, warto po nią sięgnąć.