Szczęki (twarda)

PRAWO NATURY

Trudno chyba znaleźć osobę, która nie widziała kultowego już dziś filmu ?Szczęki?. Mało kto jednak zna jego literacki pierwowzór ? wydaną w 1974 roku powieść Petera Benchleya pod tym samym tytułem. Wydawnictwo Replika wydało w tym roku tę książkę w należnej jej twardej oprawie.

Amity to leżąca nad oceanem miejscowość utrzymująca się właściwie wyłącznie z turystyki. Po kiepskim sezonie w poprzednim roku, mieszkańcy niecierpliwie wyczekują rozpoczęcia kolejnego lata, które pozwoli im odkuć się finansowo. W wodach przybrzeżnych Amity pojawia się jednak zagrożenie ? dwoje ludzi w krótkim czasie zostaje zaatakowanych przez rekina. Tylko szef miejscowej policji, Martin Brody, należycie oceniając niebezpieczeństwo chce zamknąć plażę. Taka decyzja jest jednak nie na rękę miejscowym notablom, którzy wywierając naciski na Brodym chcą zatuszować szokujące wydarzenia. Olbrzymi żarłacz nie ma jednak zamiaru opuścić okolic miasteczka. Giną kolejne osoby, a na mieszkańców pada blady strach. Policjant Brody, młody oceanograf Hooper i tajemniczy awanturnik Quint wyruszają na niebezpieczną wyprawę. Przyświeca im jeden cel ? muszą zabić rekina...

Fabuła ?Szczęk? przypominać może kiepski horror klasy B. Tymczasem pragnę zapewnić osoby znające tę historię wyłącznie z filmu, że ta książka jest dużo lepsza niż pozornie mogłoby się wydawać. Klimat małomiasteczkowej bigoterii, niepojęte niebezpieczeństwo i człowiek, który wbrew wszystkiemu stara się być uczciwym w tym, co robi. To głowna oś tej powieści. W ?Szczękach? niewiele jest horroru. Jest to przede wszystkim bardzo udany portret społeczności małego miasta wraz ze wszystkimi charakterystycznymi dla niej skrzywieniami. Z kolei postać Martina Brodyego, który będzie musiał zażegnać nie tylko kryzys w jakim znalazła się miejscowość, ale także zawirowania we własnym życiu, jest naprawdę udana. Brody to klasyczny ?ten dobry?, człowiek, któremu ufamy i który zyskuje naszą sympatię. Wyzwania jakie rzuca mu twórca powieści są naprawdę trudne. Jak sobie poradzi? Czy uda mu się zachować własne wartości w świecie zdominowanym przez pięniądze i układy?

Jest mi bardzo trudno pisać o książce, którą całkowicie przyćmiła jej kinowa wersja. Nie da się opowiedzieć tej historii bez wtrącenia choćby kilku zdań na temat ekranizacji. Peter Benchley nie wiązał żadnych nadziei z wydaniem swojej książce. Sam mówił o niej, że jest to po prostu spełnienie jego dziecięcego marzenia. Tymczasem ?Szczęki? w samych tylko Stanach Zjednoczonych sprzedały się w ponad milionie egzemplarzy. To nie dziwne, że o tę historię upomniało się Hollywood. Reżyserię filmu powierzono zaledwie dwudziestosześcioletniemu wówczas Stevenowi Spielbergowi. Film okazał się komercyjnym sukcesem. Był pierwszym filmem w historii, który zarobił ponad 100 milionów dolarów ( dziś jego zarobek szacuje się na 470 milionów dolarów). Był także tramopliną do sukcesu Spielberga. Taki rezultat musi robić wrażenie. Nikomu nieznany autor i mało znany wówczas reżyser stworzyli dzieło, które dziś jest wręcz legendarne. Kino rządzi się jednak swoimi prawami i powieść Benchleya została znacznie spłycona.
Fabułę pozbawiono licznych wątków zamieniając ?Szczęki? w przygodowy dreszczowiec.

Peter Benchley ( 1940- 2006) po latach od ukazania się ksiązki napisał : ?Dzięki wiedzy zgromadzonej podczas tuzinów nurkowań i niezliczonej ilości spotkań z rekinami wielu rodzajów ,uświadomiłem sobie, że dzisiaj już nie napisałbym Szczęk. Nigdy nie potrafiłbym demonizować zwierząt, szczególnie znacznie starszych jako gatunek i znacznie skuteczniejszych w swoim środowisku niż ludzie byli lub będą?. Niestety, sukces komercyjny ?Szczęk? utrwalił w społeczeństwie wizerunek rekina-mordercy.

?Szczęki? łączą w sobie cechy powieści przygodowej, dramatu obyczajowego i thrillera. Te ksiązkę naprawdę bardzo dobrze się czyta i mimo upływu lat nie trąci myszką. Benchley pisze z pasją, jego bohaterowie są namacalni, a opisane zdarzenia mogą wzbudzić gęsią skórkę. Wspomniałam już o niezwykle udanej postaci Brodyego. Nie mogę nie wspomnieć o drugiej, być może nawet ważniejszej, równie dobrej kreacji ? postaci żarłacza. Pisarz w sposób barwny i bardzo udany wczuł się w zwierzę. Wielkie, tajemnicze, siejące grozę. Bez watpienia rekin ludojad ze ?Szczęk? to chyba najbardziej realistyczna zwierzęca postać w literaturze dla dorosłych. Warto zwrócic uwagę na bardzo interesujący, łatwo przyswajalny i przyjemny język jakim posługuje się autor a do tego niezwykle głęboką analizę społeczną i psychologiczną bohaterów. ?Szczęki to po prostu bardzo dobra książka, którą przyćmił zupełnie przeciętny film. Warto więc teraz, gdy Replika wydała książkę w tak atrakcyjnej szacie sięgnąć po ?Szczęki? i zweryfikować obraz Spielberga z lekturą. Myślę, że dla większości odbiorców literacki pierwowzór okaże się intrygującym odkryciem.

Polecam tę powieść wszystkim sympatykom kultowych historii, miłośnikom thrillerów i każdemu, kto docenia dobrą rozrywkę okraszoną społeczną analizą.

Kto z nas nie oglądał kultowego filmu Stevena Spielberga nakręconego na podstawie książki "Szczęki"? Kto nie pamięta muzyki filmowej, od której ciarki przebiegały po skórze?

Nikomu więc nie trzeba przedstawiać fabuły powieści, ale czy na pewno? Jest zdecydowanie ciekawsza od scenariusza filmowego, który skupił się jedynie na atakach rekina ludojada w sielankowej miejscowości Amity i związaną z nimi paniką. W książce znajdziemy i romans, po którym nie ma śladu w filmie i nawet interesy mafijne, zdecydowanie dodające smaczku opowieści.

Lektura wywołuje emocje równe, a może nawet większe niż film, a główny bohater, szef miejscowej policji, Martin Brody niezmiennie wzbudza sympatię.
Gorąco polecam!

Morderczy rekin
Pamiętacie film ?Szczęki? w reżyserii Stevena Spielberga? Zrealizowany w 1975 roku obraz przeszedł do legendy i uczynił ze Spielberga jednego z najpopularniejszych reżyserów naszych czasów. Film ten, mimo upływu lat, wciąż wzbudza wielkie emocje i przeraża, sprawia, że za każdym razem wchodząc do oceanu nerwowo oglądamy się za siebie. Historia o rekinie ? ludojadzie, który ma na swoim koncie kilka brutalnych (i spektakularnych) morderstw zapada w pamięć i sprawia, że już nigdy w wodzie nie poczujemy się w pełni bezpiecznie.
Teraz rekin-ludojad powraca, za sprawą nowego wydania książki Petera Benchleya ?Szczęki?. Opublikowana nakładem Wydawnictwa Replika powieść, to przerażająca lektura, która nie traci nic ze swojej grozy mimo tego, iż od pierwszego wydania książki minęło wiele lat. To doskonała lektura dla wszystkich kinomaniaków, którzy do filmu Spielberga wracają regularnie, dla tych, którzy pragną przypomnieć sobie tę wciągającą historię, a także dla tych wszystkich, którzy ? z różnych względów ? nie mieli jeszcze możliwości sięgnąć po książkę czy zasiąść przed szklanym ekranem.
Przenosimy się w okolice sielskiego miasteczka Amity, który pretenduje do miana kurortu. Kilka gorszych sezonów podkopało nieco kondycje finansową mieszkańców utrzymujących się z turystyki, każdemu zatem zależy, by tegoroczne lato przyciągnęło jak najwięcej turystów. Z pewnością wiele osób zrobi wszystko, by nic nie zniszczyło tej rajskiej wizji odpoczynku na piaszczystej plaży i kąpieli wodnych. Nawet wówczas, kiedy okaże się, że w okolicy grasuje rekin żarłacz biały, zwany ludojadem.
Kiedy jedna z młodych amatorek nocnych kąpieli nie pojawia się w domku, wszyscy zakładają, że jest ona ofiarą utonięcia. Aby nie zaszokować turystów widokiem topielca, policja w Amity interweniuje niezwykle szybko. Komendant, Martin Brody, wyrusza na poszukiwania, nic jednak nie przygotowało go na niezwykłe znalezisko ? rozszarpane zwłoki kobiety. Nikt nie ma wątpliwości, że takich zniszczeń w ciele człowieka nie mogła dokonać turbina statku, ale właśnie rekin. I to rekin, który gustuje w nieco chłodniejszych wodach, taki jak ? ludojad.
Jaka powinna być reakcja miejscowej policji? Zamknięcie plaży, by wykluczyć kolejne ewentualne ofiary. Tyle tylko, że dyskretna sugestia ze strony wyższych władz uświadamia Martinowi, że jego stanowisko jest niezwykle niepewne, zatem lepiej, by powstrzymał się ze straszeniem turystów żarłocznym rekinem. Nawet Harry Meadows, redaktor miejscowej gazety powstrzymuje się przed opublikowaniem tak sensacyjnej wiadomości. Niestety, ukrycie prawdy o ataku rekina skutkuje kolejnym dramatem ? na wypełnionej ludźmi plaży, niemal na oczach matki, ginie jej syn porwany przez rekina. A to tylko początek koszmaru, który rozegra się w Amity.
Jak potoczy się dalej ta emocjonująca (i mrożąca krew w żyłach) historia? Komu zależy, by ukryć prawdę i jaką cenę przyjdzie za to zapłacić plażowiczom? Czy Brody`emu, który działa wraz ichtiologiem Mattem Hooperem i ekscentrycznym łowcą rekinów Quintem, uda się wytropić i schwytać żarłacza? Przekonamy się o tym dzięki lekturze powieści Petera Benchleya ?Szczęki?, która zmienia nasze myślenie o bezpieczeństwie i burzy przekonanie, że władze i służby bezpieczeństwa zrobią wszystko, by nas ochronić. Frapująca fabuła, towarzyszące lekturze przeżycia oraz plastyczny język książki, nie pozwalają nam oderwać się od lektury. Dodatkowym smaczkiem jest wprowadzenie do książki, które wyjaśnia nam kulisy powstania książki, będącej ? jak pisze sam Benchley ? ?wytworem dziecięcej pasji?.