Taka praca nie ma sensu

p, w weekendy, wiele kolejnych nocy do późna. Dosłownie ani razu nie byłem w szkole u mojej młodszej córki. Średnio rocznie przemierzałem 150 tysięcy mil. Podczas ostatnich 10 lat w firmie udało mi się znaleźć czas na lunch z żoną - dwa razy". W roku 2004 zdiagnozowano u niego śmiertelnego guza mózgu. W ostatnich miesiącach choroby napisał książkę zatytułowaną Chasing Daylight o swoim stylu życia. ,,Co by było, gdybym tak ciężko nie pracował?" - zastanawiał się. ,,Co by było, gdybym dobrze wykonując swoją pracę, dawał innym przykład zrównoważonego życia? Gdybym robił to świadomie, to kto powiedział, że oprócz większej ilości czasu dla rodziny nie miałbym umiejętności lepszego skoncentrowania się w pracy? A może byłbym bardziej kreatywny? Bardziej wydajny? (...) Ale nie byłem. Przez wiele lat ślepo parłem przed siebie. Dopiero w późnej fazie niedającego się operować guza mózgu zacząłem patrzeć z tej perspektywy". Wkrótce po napisaniu tych słów OKelly umarł. Dla wielu ludzi, których poznajemy, pierwszą przeszkodę stanowi brak świadomości, niedostrzeganie konsekwencji dokonywanych wyborów dla życia własnego i tych, którzy są im najdrożsi. Istnieje niemal stuprocentowo pewna reguła, że w im większym stopniu pracujemy nieprzerwanie, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że rozpoznajemy swoje uczucia. Świadomość ma wiele wymiarów. Zazwyczaj prosimy klientów, aby spojrzeli na nią z trzech punktów widzenia: jak daleko sięga twoja perspektywa myślowa, jak szeroki jest zakres twojego patrzenia oraz, co najważniejsze, jak wnikliwie patrzysz? Myślenie o dalszej perspektywie wymaga wzniesienia się ponad instynktowne skoncentrowanie na bezpośredniej gratyfikacji. Szersze spojrzenie oznacza regularne wykraczanie poza wąsko pojmowany interes własny, aby wziąć pod uwagę wpływ swoich codziennych zachowań na innych. Patrzenie wnikliwe oznacza gotowość do obserwowania siebie z bezkompromisową szczerością. Świadomość poszerza wiedzę, a wiedza nas wzbogaca. Im więcej chcemy zobaczyć, tym większy staje się świat. Nauka obserwowania własnych uczuć w chwili powstawania, a nie tylko reagowanie pod ich wpływem, pozwala na bardziej refleksyjne i intencjonalne dokonywanie wyborów tego, co chcemy pokazać światu. Każdy z nas posiada nieograniczone umiejętności oszukiwania samego siebie. Doskonalimy się w zaprzeczaniu, bo to nam pomaga unikać dyskomfortu. ,,Nasze usprawiedliwianie ma na celu zaspokojenie potrzeby zadowolenia z tego, co robimy, w co wierzymy i kim jesteśmy" - tłumaczą Carol Tavris i Elliot Aronson w cudownie zatytułowanej książce Błądzą wszyscy (ale nie ja)[15]. ,,Błądzenie jest rzeczą ludzką - piszą dalej - ale człowiek ma do wyboru ukrywać to lub się przyznawać. Stale słyszymy, że powinniśmy uczyć się na własnych błędach, ale jak się na nich uczyć, skoro nie przyznajemy się do nich?"[16].Albo jak to ujęła psycholog Sandra Schneider: ,,Samookłamywanie przejawia się brakiem prób weryfikacji rzeczywistości. Opiera się na przetwarzaniu informacji jedynie przez potwierdzenie"[17]. Strach przed tym, co zobaczymy, powstrzymuje nas przez szczerym przyjrzeniem się sobie. Zaprzeczanie uruchamia samonapędzające się błędne koło. ,,Każde naruszenie własnych zasad powoduje negatywne uczucie, które sprawia, że samoświadomość staje się nieprzyjemna" - pisze psycholog Roy Baumeister. I dalej: ,,Człowiek unika monitorowania swojego postępowania, a to z kolei umożliwia dalsze odstępstwa od zasad. Im dłużej to trwa, tym bardziej nieprzyjemny jest powrót do ponownego monitorowania siebie, bo trzeba by przyznać się do poważnego odstępstwa od zamierzonego postępowania"[18]. Wolimy tracić energię na racjonalizowanie, minimalizowanie i usprawiedliwianie naszych konformistycznych zachowań. Znamienne, że na przykład podczas ostatniego kryzysu finansowego prawie nikt z głównych graczy nie wziął na siebie osobistej odpowiedzialności za katastrofalne decyzje, które wielu z nich podejmowało. ,,Najpoważniejsza wina - powiedział filozof Thomas Carlyle - to być nieświadomym niczego"[19]. Natomiast gotowość do przyjęcia odpowiedzialności za swoje błędy i niedociągnięcia uwalnia energię do nauki, rozwoju i wnoszenia wartości. [10] R. Kegan, Immunity to Change, Harvard Business Press, Boston 2009, s. 6. [11] Ibidem, s. 26. [12] K. Wilber, A Brief History of Everything, Shambhala, Boston 1996, s. 190. [13] Laing, The Politics of the Family and Other Essays, Tavistock, London 1971. [14] Carl to pseudonim, podobnie jak w przypadku wszystkich osób wymienianych wyłącznie z imienia. [15] C. Tavris, E. Aronson, Mistakes Were Made But Not by Me, FL: Harcourt, Orlando 2008, s. 19. [16] Ibidem, s. 10. [17] Ibidem, s. 257. [18] Baumeister, Heatherton, Tice, Losing Control, Academic Press, San Diego 1994, s. 29. [19] Thomas Carlyle,