Tkanina. Sztuka i rzemiosło

Brakowało do tej pory książki, która poruszyłaby na nowo historię polskiej tkaniny oraz temat tkaniny jako wytworu sztuki, kultury i rzemiosła artystycznego. Bardzo często z tkaniny powstają instalacje, rzeźby, wykorzystywana jest do grafik czy do ekspozycji fotografii i obrazów. Z drugiej strony tkaninę możemy rozpatrywać jako materiał, z którego wykonane są ubrania, kilimy, gobeliny, dywany, batik, tkaniny obiciowe, zasłony, dekoracje ścienne, makaty, narzuty, obrusy, dzianiny. Stąd też można wyróżnić wiele rodzajów tkanin.
To jednak kilim stał się znakiem rozpoznawczym polskiej tkaniny. Pojawiały się we wzorach malarskie kompozycje i wzory geometryczne, gdzie kontury biegły prostopadle u ukośnie w stosunku do osnowy tkaniny. Autorka rozpoczyna więc opowieść od lat 20. XX wieku, kiedy to polscy artyści wzięli udział w Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej i Wzornictwa w Paryżu, która okazała się dla nich sukcesem. Dodatkowo w 1926 r. założono Spółdzielnię Artystów ?Ład?, która miała na celu sprecyzowanie stylu narodowego. Autorka przedstawia sylwetki artystów dwudziestolecia międzywojennego i ich projekty, współpracę między projektantem a tkaczem, opisuje rodzaj surowca, z którego wykonywano tkaniny. Zwraca uwagę na wzory zaczerpnięte z ludowości oraz typ tkaniny charakteryzującej się niepowtarzalnym stylem, który można określić jako polski ? żakard. Używano jej przed i po wojnie do dekorowania wnętrz użyteczności publicznej (urzędy, sale kinowe, gabinety, kawiarnie, sale teatralne).
Katarzyna Jasiołek przedstawia jak zmieniały się kompozycje na tkaninie, które po wojnie były chętnie kupowane. Wraz ze wzrostem zainteresowania istniała potrzeba dostosowania do nowych form i nadążanie za modą i oczekiwaniami ludzi. W l. 50. XX w. otwarto pierwsze pracownie druków na tkaninie, pojawia się też tkanina malowana, sitodruk płótna. Z czasem rozpoczęto produkcję seryjną, co nie wpłynęło z kolei na jakość tkaniny. W książce zaprezentowany został rozwój polskiego batiku, kilimu, gobelinu, eksperymentowanie z kształtem i surowcem przez artystów (dodawanie np. sizalu, rafii, sztucznych włókien, elementów ceramicznych i metalowych, a nawet wykorzystywanie papieru), wzbogacenie tkaniny drukami malowanymi. Prezentuje dorobek artystyczny poszczególnych artystów, ich doświadczenia, pracę, pracownie, projekty. Zwraca uwagę na ówczesne organizowane wystawy, kursy z zakresu włókiennictwa na terenie fabryk i instytutów dla laików, techników, tkaczy, projektantów, mistrzów tkackich, opisuje przynależność do grup artystycznych. Pokazuje w jaki sposób wzory były wykorzystywane przy produkcji odzieży i wystroju wnętrz oraz w jaki sposób wkroczyła do polskiego wzornictwa nowoczesność. Porusza tematy związane z rozwojem przemysłowym: produkcję włókien sztucznych, adamaszków, koronek, chusteczek, dywanów i wykładzin.
Przeczytać można o artystycznych wyjazdach, organizowanych wystawach, cyklicznych biennalach (np. w Lozannie) i triennalach (np. w Łodzi), wystawach plenerowych, miejsca, gdzie można było zdobyć kierunkowe wykształcenie. Mowa jest o takich artystach jak m.in.: Stefanie Gałkowskim, Eleonorze Plutyńskiej, Alicji Wyszogrodzkiej, Magdalenie Abakanowicz, Jolancie Owidzkiej, Krystynie Wojtynie-Drouet, Marii Łaszkiewicz, Barbarze Falkowskiej, Janinie Tworek-Piegrzalskiej, Stefanie Popławskim. Autorka prezentuje również współczesne wytwory artystyczne i studia tkackie. Zauważa, że wzrasta szczególnie zainteresowanie tkaniną artystyczną, do czego przyczyniła się moda na międzywojenny design i rzeczy vintage.
Książka bardzo inspirująca i w dodatku wydana we wspaniałej oprawie graficznej i z bogatą bazą ikonograficzną. Nie bójcie się po nią sięgać, bowiem pomimo podania wielu szczegółów, mnóstwa nazwisk, tekst podczas czytania płynie. To bowiem lektura bardzo wciągająca, a przeczytanie jej staje się niezwykłą satysfakcją. Polecam.

Książka dużego formatu. Okładka niby miękka z zakładką, jednak dużo twardsza od innych. W ogóle całe wydanie tej książki jest przepiękne! Wewnątrz mamy ogrom ilustracji i zdjęć, które przedstawiają najstarsze okazy pierwszych tkanin. Oprócz tego mamy uwiecznione festiwale tkackie, obrazy, hafty, wystawy, formy tkackie i rysunki, projekty dziecięcych chusteczek do nosa, prace jakie zostały wystawiane w muzeum włókiennictwa, rzeźby z tkanin, a nawet zdjęcia osób, które brały udział w pierwszych warsztatach tkactwa, jak i tych, którzy otrzymali z tego tytułu wielkie nagrody. Powiem wam, że tak naprawdę ciężko jest sklasyfikować tkaninę, gdyż niby nie jest to żadna sztuka, więc nie można ją pod to podpiąć. Do tej pory ludzie nie znają się na tkaninach, może na kilku główniejszych, jednak wszystkie wyroby, z których się produkuje tkaninę są tak naprawdę nam nieznane. Autorka bardzo zainteresowana tym tematem postanowiła zebrać wszystkie informacje z różnych źródeł do których udało jej się dotrzeć, które tyczyły by się historii tkaniny. Ilość fotografii, które zdobią ową pozycję jest znacznie większa niż sama treść. Nie jest to jednak pozycja w formie opowieści, którą czytało by się lekko. Mamy tu wypisane jedynie konkrety odnośnie czasu w którym powstały pierwsze tkaniny, ludzi, którzy je utworzyli oraz zapiski kiedy odbyła się wystawa, kto ją zapoczątkował oraz czy była z tego tytułu nagroda, a jeśli tak, to kto ją dostał. Fotografię są w kolorze i bez, zależy na jaki czas przypadło zdjęcie. Taka wiedza nieco encyklopedyczna. Nie zmienia to jednak faktu, że czyta się o tych wszystkich rzeczach z ogromną ciekawością. Autorka zrobiła naprawdę ogromną robotę. Dzięki niej mogłam przenieść się do dawnych czasów i nawet zobaczyć z jak drobnych rzeczy tamci ludzie byli dumni. Z całej książki aż bije takie szczęście i bogactwo. Mimo iż niektórych rzeczy się już nie robi, to jednak ja znalazłam zastosowanie zwykłych materiałów, które dzięki tej książce zostaną wykorzystane. Ta pozycja rozbudzi wasze myślenie, sami zobaczycie. Bardzo ją polecam!