Traktat o łuskaniu fasoli (twarda)

"Traktat o łuskaniu fasoli" zauważyłem dzięki nagrodzie "Nike". Nigdy nie zawiodłem się na jakości książek sygnowanych tym znakiem, dlatego widząc go na "fasoli" nie zastanawiając się długo kupiłem ją. Znać Myśliwskiego nie leżało dotychczas w mojej gestii, bowiem jak głosi informacja na "fasoli", poprzednia pozycja z pod pióra szanownego autora wyszła około 10 lat temu i choć niewątpliwie potrafiłem wtedy już czytać, zrozumienie prozy Myśliwskiego na pewno przekraczało moje ówczesne możliwości. Przyznać się jednak musze że po przeczytaniu "traktatu o łuskaniu fasoli" nie mogę stwierdzić: "zrozumiałem tę książkę", mimo że napisana jest prostym, zrozumiałym językiem. Co jednak jest mistrzostwem, jeśli nie przekazanie zawiłych, nawet transcendentnych treści w sposób prosty, wręcz skromny? Czytając "fasolę", a właściwie pochłaniając potoki słów (inaczej nie da się tego nazwać) leniwie płynącej Rutki, uczestniczymy w podróży przez życie, jednak nie tylko życie bohatera ale i własne. Myśliwski w "fasoli" poruszając znane każdemu z życia, niemal błahe zagadnienia, doszukuje się prawd uniwersalnych. Czyni to jednak z wyjątkową lekkością i taktem, unikając banału jaki serwują nam autorzy pokroju Pablo Coelho. Książka Myśliwskiego równie dobrze może być dobrze napisaną historią i spowiedzią z życia jak ipróbą zrozumienia świata, jednak świata rozumianego jako coś więcej niż tylko to co widoczne, namacalne.

To jedna z tych książek, które ocenia się nastrojem. Gdy czytelnik zirytowany, to przyczepi się, że co to za faceci - całą noc kupkę fasoli łuskali. A ten zadowolony to odpowie, że to łuskanie, to jedynie pretekst. Żeby było czym ręce zająć. Żeby trzeba było usiąść na chwilę i pogwarzyć. Bo gdy ręce zajęte, to słowa same z ust ulatują. A przecież nie będą dorośli mężczyźni pierza drzeć czy pierogów lepić, to im tylko te strąki fasoli zostały. No, dobrze, tylko jeden mówi. Ten drugi, niby odpowiada, pyta, lecz czytelnik musi się domyślić, jakie słowa padły z ust przybysza. Kim jest? A no właśnie. Czy w ogóle jest? Też dobre pytanie. Może jego obecność to również pretekst. Niczym łuskanie. Bo przecież głupio tak do siebie gadać, nawet jak nikt nie słyszy. Za to wspominać, opowiadać komuś kto przyszedł, kto nie zna historii narratora - sama przyjemność. Można nawet wygłosić jakieś mądre zdania, przemyślenia wieloletnie. Tylko czy one rzeczywiście takie przenikliwe, głębokie, a przede wszystkim rozumne. A może to zwykłe truizmy, banały. Może ogólniki. I tu znowu duże znaczenie będzie miał nastrój odbiorcy. A może również jego wiek i doświadczenie. Im kto starszy i bardziej zgorzkniały, tym mniej zachwyci się złotymi myślami autora. A jakie jest moje zdanie spytacie? Cóż, nie żałuję. Jednak daleka jestem od tego, by twierdzić, że cała ta powieść może być jednym, wielkim cytatem. Chyba się zestarzałam. Chcecie się przekonać, czy wy również - poczytajcie.

Życie jest łuskaniem fasoli. Codzienne inne strąki, zawierające nowe nasiona. Nigdy nie wiadomo, co z nich wykiełkuje. Tym rządzi przypadek. Być może rozczarowania, niespodziewane spotkania, marzenia, chwile do zapamiętania na zawsze. O ilu tych nasionach już się zapomniało? Ile ich jeszcze zostało do wyłuskania? Końcowy bilans da odpowiedź na te pytania. Uświadomi, ile ziaren nie zgniło. Być może one pokażą człowiekowi, kim był? Może dzięki nim, pośród tych strąków życia, odnajdzie siebie? W końcu "znaleźć siebie to nieprosta sprawa. Kto wie, czy nie najtrudniejsza ze wszystkich spraw, jakie człowiek ma do załatwienia na tym świecie."

"Traktat o łuskaniu fasoli", czyli monolog o życiu. Fragmenty takich monologów można usłyszeć codziennie, szczególnie od osób starszych. Jeśli chce się słuchać, nie trudno uświadomić sobie, co, kto ze swojego życia wyłuskał. Myśliwski daje czytelnikom właśnie taką możliwość słuchania. Warto z niej skorzystać, bo otwiera drzwi do wielu zagadnień, zostawia miejsce licznym refleksjom.
To arcydzieło przypominające pajęczynę, którą człowiek, niczym pająk, uwija bez ustanku, tworząc skomplikowany ciąg zdarzeń, łączych się ze sobą często za pomocą przypadku. Niesamowitym doznaniem była obserwacja pracy tego pajęczaka. Pracy, którą tak łatwo zniszczyć.
Najważniejsze jest jednak to, by nie zapominać o łuskaniu fasoli!

Piękna, ale trudna – pomyślałem, gdy przeczytałem „Traktat o łuskaniu fasoli” Wiesława Myśliwskiego. W tej „pięknej, mądrej książce, do której chce się powracać” każde wspomnienie budzi kolejne, każde słowo rozpoczyna nową opowieść.
Echa historii – bolesnej, pozbawionej radości – przeplatają się z teraźniejszością.
Kolorowe obrazy z dzieciństwa, zapach rodzinnego domu mieszają się z szarością wojny, dymem palących się zgliszczy, krzykiem ofiar, płaczem ocalonych.
Choć raniącej przeszłości już nie ma, obecna rzeczywistość nie jest żadnym lekiem.
Czy życie ma więc jakiś sens?
„Jako dziecko nienawidziłem łuskania fasoli” – wyznaje bohater „Traktatu…” w monologu skierowanym do tajemniczego przybysza.
Życie to ciągłe łuskanie fasoli; otwieranie strąka jest jak otwieranie oczu w nowy dzień, wybieranie ziaren w poszukiwaniu tego, co jeszcze jest nam nieznane.
„Wsadza się kciuka i przejeżdża nim do końca”, dopóki pozwolą na to ręce- zmęczone ciężką pracą, grą, trzymaniem za dłoń ukochanej osoby.
„Która to godzina? O, to już na mnie czas”, a my?
My mamy jeszcze chwilę na łuskanie fasoli…