ucho igielne (twarda)

Książka pt. Ucho igielne autorstwa Pana Wiesława Myśliwskiego to powieść, która zawiera w ogólnej treści wspomnienia, które mogą one nie przypaść do gustu Czytelnikom ze względu na czas, w którym rozgrywały się losy głównego bohatera.

Cenię autora za to, że ma umiejętność zapamiętanie tego, co jest piękne, a przede wszystkim pamięć o ludziach, którzy podążali w minionym czasie za czymś, co było dla nich bliskie. Mieli swój cel, który dodawał im motywacji do działania np. praca. Mogli się spotykać, gdyż posiadali swoje miejsca, w których czas spędzony wówczas nie był stracony. Płynął im szybko.

Wspomnienia wywołane u bohatera pozostawiają w nim również ślad za tym, co kiedyś w jego życiu młodzieńczym się wydarzyło.

Książka ta składa się z dziesięciu rozdziałów opisanych przez autora w sposób barwny językowo.

Tematyka tej powieści została trafnie dobrana do całości.

Mimo wszystko w trakcie czytania tej pojawia się moment, w którym będziemy świadkami życia bohaterów zmagających się, z codziennymi problemami zachowując, przy tym delikatne poczucie humoru, a z czasem narzekali, na swój los zadając sobie pytanie w myślach: Czy poradzą sobie w danej sytuacji, w której obecnie się znajdują?

Elementem szczególnym, na który warto, zwrócić szczególną uwagę jest to, że książka ta posiada twardą oprawę, a zamieszczona w tekście czcionka została odpowiednio dobrana, co ułatwi Czytelnikowi jej przeczytanie.

Uważam, że moje pierwsze spotkanie z twórczością autorską Pana Wiesława Myśliwskiego jest udane, ponieważ dzięki niemu mogłam przenieść się w podróż sentymentalną bohatera znaną mi wyłącznie z opowieści moich dziadków.

Polecam przeczytać tę książkę.

Czy ktokolwiek jeszcze wątpi, że mamy do czynienia z prozą z najwyższej światowej półki? Mam nadzieję, że sięgniecie po ?Ucho igielne? i dacie się wciągnąć Myśliwskiemu w jego świat. Pozornie zwyczajny, ale jednak na swój sposób szalony. I oby to jednak nie było ostatnie dzieło tego autora, bardzo na to liczę.

Opowieści mozaikowe

Była taka moda na tworzenie portretów, najczęściej znanych osób, z portretów osób nieznanych. Ludzie wysyłali swoje fotograficzne portreciki na adres organizatora wydarzenia, a wybrany przezeń artysta umiejętnie zestawiał te małe buźki tak, że tworzyły całkiem udatny wizerunek twarzy bohatera. Potem zaczęto tworzyć wizerunki z żywych ludzi - portrety, napisy, symboliczne kontury: ustawiano ich na jakiejś pustej przestrzeni w określonych przez twórcę miejscach i fotografowano z góry, albo z okolicznych wysokich budynków albo, potem, z dronów.
Taką samą technikę stosuje Wiesław Myśliwski w swej najnowszej powieści Ucho igielne: opowieść, jaką w książce przedstawia czytelnikom, zestawiona jest z mniejszych czy większych opowiadań, które przedstawia bohater główny albo jego rozmówcy w toku narracji. Życie istnieje tylko jako opowieść, nawet najwięksi samotnicy choćby raz na całe życie chcą się wygadać, albo w najgorszym razie stają się bohaterami czyichś opowiadań.
Wiesław Myśliwski (ur. 1932) to jeden z najważniejszych polskich pisarzy współczesnych, wielokrotnie i w różnych okresach historycznych doceniany i nagradzany (m.in. Nagroda Literacka Nike za powieść Widnokrąg w 1996 r. i Traktat o łuskaniu fasoli w 2007 r.). Publikuje rzadko, ale każda jego powieść to arcydzieło, współtworzące fundament polskiej literatury. Każdy powinien mieć w swojej bibliotece Nagi sad (1967), Pałac (1970), Kamień na kamieniu (1984), Widnokrąg (1996), Traktat o łuskaniu fasoli (2006), Ostatnie rozdanie (2013), no i właśnie Ucho igielne, opublikowane kilkanaście dni temu przez krakowski ?Znak?.
Mógłby ktoś powiedzieć ? i nie myliłby się ? że Myśliwski to autor jednej książki, której formuły są do siebie podobne, zbliża je także tematyka i sposób narracji. Ale podobieństwo to wynika ze specyficznej techniki pisarskiej, swoistego języka i faktu, że jest Myśliwski doskonałym obserwatorem rzeczywistości, o której opowiada opisując losy jego bohaterów, którzy historii sami nie tworzą, ale nieraz przejeżdża ona po nich jak walec drogowy, a oni, tylko trochę poturbowani i niejako pogodzeni z rzeczywistością, pokazują jej język i idą dalej swoją drogą. Opowiadania w opowiadaniach to też ulubiona forma pisarska, stosowana przez Myśliwskiego już przedtem, przede wszystkim w Traktacie? i Ostatnim rozdaniu. Opowiadania, rozmowy, spotkania twarzą w twarz? Jak bardzo ? poniekąd ? jest to anachroniczne w czasach komputerów, mediów społecznościowych, telefonów komórkowych! Ale jak bardzo nam dziś tego brakuje!
Bohater Ucha igielnego ? podobnie jak postacie z poprzednich powieści Myśliwskiego ? to polski everyman, Pan Nikt, choć jego droga życiowa imponuje skutecznością i umiejętnością pokonywania przeszkód. Urodzony i wychowany ? jak autor ? przed wojną, w środowisku małomiasteczkowym, po latach trudów i niedostatków zdobywa kolejne stopnie naukowe zostając wreszcie profesorem historii średniowiecznej. I on, i inne powołane do życia przez autora postacie nie mają nazwisk, bo prawdę powiedziawszy mogą nimi być wszyscy, którzy żyli w tamtych latach. Jego rozmówcami są najbliżsi i całkowicie obcy, sąsiedzi i gospodarze wynajmowanych pokojów, przedstawiciele władz, bezdomni, ludzie i psy, a wreszcie on sam, pomykający przez karty powieści w różnych wcieleniach z różnych lat i etapów swojego życia. Można to oczywiście próbować doszukać się elementów autobiograficznych z dzieciństwa pisarza spędzonego w Dwikozach i czasów szkolnych w Sandomierzu, ale to tylko scenografia, którą autor zestawia sięgając do prywatnej rekwizytorni. Myśliwski nie oszczędza czytelnika, każąc mu wraz z narracją powieści wędrować po meandrach czasu, wpadać w einsteinowskie wiry grawitacyjne, ba! ? uczestniczyć w różnych czasach dziejących się równocześnie. Daje to nam nieco zwodnicze przeświadczenie, że zmieniając się z czasem z dziecka w pryszczatego młokosa, przymierającego z głodu i niewygody studenta, doktoranta piszącego dysertację na rozłożonej na kolanach stolnicy i cenionego profesora, na cześć którego urządza się żenująco nudne uroczystości ? w gruncie rzeczy pozostajemy sobą, choć nieraz bardzo chcielibyśmy się zmienić nie do poznania. Ale ci, którzy nam opowiadają o nas, zmian nie dostrzegają, choć je widzą?
Za każdym razem, gdy otwieram nową powieść Wiesława Myśliwskiego wiem, że za chwilę czeka mnie wspaniała uczta literacka, w której głównym daniem jest swoisty język, którym pisarz się posługuje. Nieco archaiczny, daleki od poprawnej polszczyzny literackiej, ale i nie silący się na knajacką potoczność. Wiemy, oczywiście, że język pisany i język mówiony to niejako dwie rzeczywistości narracyjne, ale Myśliwski wytwarza oryginalną hybrydę, która biorąc z codzienności językowej na przykład pewne skróty gramatyczne i myślowe, pozostaje precyzyjna, właśnie: komunikacyjna, bo przecież język służy opowiadaniu, a to przynajmniej próbuje trafić ze swoimi treściami i emocjami do słuchacza.
Są w książce momenty opisane tak brawurowo, że aż tworzące dysonans wobec spokojnego stylu głównej narracji. Nie przypadkiem zapewne są to opisy wystawnych przyjęć, bachanaliów czy innych przaśnych orgii z czasów PRL-u, jako że główna część dorosłego życia bohatera przebiega w tamtym okresie. Podczas lektury sądziłem nawet, że na przykład opis uroczystości urządzonej przez partyjne władze z okazji jubileuszu ludowego pisarza, który prawdopodobnie nie napisał ani jednej książki, czy pijaństwo podczas 400-lecia szkoły, którą kończył bohater - to przegięcie, jazda po bandzie dla ożywienia narracji czy rozbawienia młodszego czytelnika. Ale przypomniałem sobie, że kiedyś, w początkach swojej pracy dziennikarskiej, zdobyłem dla swojej redakcji nagrodę za ? proszę się nie śmiać! ? publicystykę antyalkoholową. Celebracja wręczenia przez Komitet Antyalkoholowy dyplomu i pucharu ? nie dla mnie, tylko dla redakcyjnego naczalstwa ? zakończyła się takim pijaństwem, że mało kto wiedział, jak się nazywa? Albo jubileusz Komitetu Pomocy Społecznej? Gdybym nie był tam w pracy, jako aktor lokalnej sceny kabaretowej, to mógłbym śmiało popływać w oceanie żytniówki?
Tytuł powieści Wiesława Myśliwskiego nawiązuje do dziwnego elementu architektonicznego ? wybudowanych w kształcie ucha igielnego wąskich drzwi dawnego klasztoru, przez które przechodzą schody między miastem a cienistą doliną, na których to schodach spotykają się trochę widmowe postacie różnych wcieleń różnych bohaterów. A my, czytelnicy, wraz z nimi jak biblijny wielbłąd przechodzimy przez ucho igielne literatury, by wejść do żyznej doliny naszych i cudzych wspomnień ? świadomi, że życie nie opowiedziane to życie nieprawdziwe, może nawet nie istniejące, a w każdym razie takie, które nie przetrwa swojej śmierci. A ciąg dalszy - jeśli nastąpi, będzie w następnym opowiadaniu - jeśli zostanie opowiedziane.

------------------------------------
Wiesław Myśliwski, Ucho igielne, 424 strony, Wydawnictwo ?Znak?, Kraków 2018.