Wilk (twarda)

Szkoda, że nie przeczytałam zdania znajdującego się z tyłu okładki, nim zabrałam się za lekturę. A może i dobrze, bo pewno bym zwątpiła, czy o takim właśnie myślałam, gdy wybierałam coś innego do czytania. Cóż to za zdanie, spytacie. ?Fascynująca przygoda i ekologiczna przypowieść, która kwestionuje miejsce człowieka w królestwie zwierząt?. Otóż autor pokusił się o udowodnienie, że człowiek sam sobie szkodzi, że dzika zwierzyna atakuje egzemplarze udomowione, właśnie dlatego, że hodowcy drogą doboru pozbawili bydło instynktu samozachowawczego, a przyzwyczaili do potulności. Przy czym o tym jest mowa w posłowiu. Za to komiks to opowieść z gatunku ? stary człowiek i może. Czyta się ją dość dobrze, choć niektóre rozwiązania fabularne wprawiają w zdumienie. Komiks jest niesamowicie plastyczny, czytanie, a właściwie oglądanie kolejnych kadrów, to czysta przyjemność. Zatem jeśli kręcą was ładnie narysowane opowieści o człowieku i zwierzętach ? to jest to idealna pozycja dla was.

Francuski komiks Wilk autorstwa Jean-Marca Rochette?a, który pojawił się na naszym rynku nakładem wydawnictwa Marginesy to pozycja, która w swoim kraju zdobyła naprawdę wielkie uznanie zarówno krytyków, jak i fanów dobrej powieści graficznej. Najprościej tytuł można określić mianem emocjonalnej historii o stracie i zemście, gdzie człowiek i matka natura ogrywają pierwszoplanowe role. Oczywiście jest to bardzo mocne uproszczenie, szczególnie że dzieło ma do zaoferowania naprawdę głębszą treść mocno czerpiącą z artystycznego geniuszu Hemingwaya.

Akcja komiksu przenosi nas w wysokie rejony Alp w pobliże masywu Écrins, gdzie doświadczony wiekowo i życiowo pasterz owiec Gaspard, wypasa swoje stado. Od zawsze związany jest on z górami i doskonale rozumie siłę matki natury, stara się więc żyć z nią w pewnej harmonii. Unika on kontaktów z innymi ludźmi, a jedynym jego przyjacielem jest towarzyszący mu pies pasterski. Oboje pilnują stada, które w ostatnim czasie jest mocno przetrzebiane przez grasującego w okolicach wilka. Nieustanne ataki kończą się zabiciem drapieżnika, który okazuje się wilczycą starającą się dbać o swoje potomstwo. Owa sytuacja staje się punktem zwrotnym w życiu zarówno mężczyzny, jak i osieroconego wilczego szczenięcia, które dorastając będzie pielęgnować w sobie chęć typowo ludzkiej zemsty. Mijający czas nieustannie gna losy człowieka i zwierzęcia do ostatecznej potyczki, w której teoretycznie zwycięzca może być tylko jeden.

Jean-Marca Rochett stara się poruszyć w swoim dziele dwa w pewien sposób powiązane ze sobą wątki: ten ekologiczny oraz pokazujący skomplikowaną relację zgorzkniałego starego człowieka i natury w mocno Hemingwayowym stylu.

Wątek ekologiczny jest tutaj dosyć prosty, śmiało można go nawet nazwać bardzo przeciętnym. Początkowe strony komiksu mogą również dawać mylne przeświadczenie, że autor będzie starał się tutaj stworzyć przesadną ekologiczną opowieść z mocno przerysowanym dobrem i złem, gdzie po ciemnej stronie stoi człowiek. Na całe szczęście szeroko pojęta ?ekologia?, jest tutaj zaledwie szkieletem dla bardziej zaawansowanej i dużo ciekawszej fabuły, gdzie zarówno człowiek, jak i natura, pokazują swoje zróżnicowane oblicza.

Rochette w rewelacyjny sposób kontrastuje człowieka i tytułowego wilka, pokazując zarówno ich różnice, jak i cechy wspólne. Autor sam mocno związany z górami nadaje dodatkowo całej historii pierwiastka osobistego, co jeszcze mocniej uwydatnia nietuzinkowość dzieła, w którym psychologia ?bohaterów? dogrywa istotne role. Z jednej strony mamy zgorzkniałego, osamotnionego, mocno doświadczonego życiem człowieka, który wzorem bohatera powieści ?Stary człowiek i morze? podejmuje działania, które mają tutaj mocny wymiar symboliczny. Po przeciwnej stronie pojawia się wilk, który reprezentuje tutaj zarówno dzikość ?przyrody?, jak i mocno antropomorficzne cechy ludzkie (jak np. chęć zemsty), nadające całemu komiksowi pewnego wymiaru ?baśniowego?.

Wszystko to może brzmieć bardzo skomplikowanie, jednak jest bardzo proste i przyjemne w odbiorze, a cała głębia dzieła z każdą kolejną pochłoniętą stroną wydaje się coraz bardziej przejrzysta. Dużą zasługą tego jest bardzo oszczędne szafowanie zarówno dialogami, jak i narracją, których znaczenie przejmują tutaj rysunki. Stare powiedzenie ?obraz jest wart więcej niż tysiąc słów? najlepiej oddaje znaczenie ilustracji Jeana-Marca Rochette, chociaż należy brać pod uwagę tutaj to, że nie każdemu taka forma prowadzenia opowieści przypadnie do gustu. W swoich pracach graficznych stawia on na prostotę oraz silną i zdecydowaną kreską, która tworzy naprawdę świetnie prezentujące się realistyczne rysunki zarówno gór, jak i zwierząt i ludzi. Całości dopełnia tutaj rewelacyjnie dobrana paleta barw, której chłodne odcienie jeszcze mocniej pogłębiają wysokogórski klimat dzieła.

Wilk to naprawdę świetnie poprowadzona i narysowana emocjonalna ?proekologiczna? historia, która potrafi zapewnić zarówno odpowiednią dawkę relaksu, jak i wymusić na odbiorcy chwilę głębszej refleksji. Nie ma jednak co ukrywać, że ze względu na swoją specyficzną tematykę, tytuł raczej kierowany jest tylko do miłośników powieści graficznych gdzie ?natura? (w ujęciu przyrodniczym i bardziej ludzkim), odgrywa pierwsze skrzypce.

Można by było określić cały komiks w dość przewrotnej frazie: człowiek wilkowi człowiekiem, a wilk człowiekowi wilkiem. Cała historia zawarta w komiksie jest bowiem samotną walką francuskiego pasterza z wilkiem. Gaspard, którego owce przetrzebiła walcząca o pożywienie dla małych wilczyca, mści się zabijając ją. Jednak ma tyle respektu przed przyrodą, że zostawia szczeniaka, by ten podrósł. Ba, jednego z jego polowań na orły, po których Gaspard jak zawsze zostawia wnętrzności orła dla zwierząt mięsożernych mieszkających w górach, ratuje małego wilczka przed śmiercią głodową. Ale wilczek rośnie, a z nim rośnie apetyt. Kiedy ginie całe stado Gasparda, ten wie już co zrobić: wytropić wilka, zabić, pomścić owce. Choć? przecież one i tak skończyłyby w rzeźni, a za zabite przez wilka owce mógłby dostać odszkodowanie. Czy jego walka ma sens? I czy nie dostanie na to pytanie odpowiedzi szybciej, niż się spodziewa?

Więcej na ...

CZŁOWIEK KONTRA NATURA

Temat ekologii i relacji człowiek-natura jest w ostatnich latach bardzo modny. I dobrze, bo są to kwestie, nad którymi zawsze warto się pochylić. ?Wilk?, choć reklamowany jako komiks ekologiczny, skupia się jednak bardziej na tej drugiej kwestii. Co nie zmienia faktu, że to kawal dobrej powieści graficznej, w której nie brak akcji, nuty grozy i wątków? rodem z filmów Disneya.

Człowiek i natura. Człowiek kontra natura. A może jednak natura kontra człowiek?
Wilki polują na stada wypasanych w górach owiec. Pasterze wściekli na to, co ich zdaniem jest prawdziwą rzezią, starają się zabijać drapieżniki. A my śledzimy losy jednego z myśliwych, który już wkrótce będzie musiał zweryfikować swoje poglądy na wszystko, co się dzieje i w czym sam bierze udział?

O zmaganiach człowieka z naturą komiksów było już wiele i jeszcze wiele powstanie. Świetne mangi Jiro Taniguchiego czy takie dzieła, jak ?Audubon: Na skrzydłach świata?, ?Darwin: Jedyna taka podróż? czy picture booki Williama Grilla to tylko niektóre spośród wielu podobnych przykładów. Ale nie zmienia to faktu, że ?Wilk? nie tylko dobrze do nich pasuje, ale też i jest po prostu dobrym komiksem przygodowym.

Bo właśnie do dzieł przygodowych jest mu najbliżej. Schemat samej opowieści jest dość typowy, mamy tu bowiem polującego na wilki myśliwego, który powoli odkrywa drugą stronę tego, w czym uczestniczy, przekonując się, że nie wszystko jest takim, jak mu się wydawało i odkrywając powoli swoje miejsce w tym świecie. Schemat zresztą sięga dalej ? widzimy tu scen rodem z filmów Disneya, może nieco bardziej makabryczne, ale jednak. Kiedy na początku myśliwy zabija polującą wilczycę, nie ma pojęcia, że osierocony zostaje mały wilczek, który głodny zaczyna ssać krew matki. Zwierzę powoli zaczyna dorastać, odnajdować się w bezlitosnej rzeczywistości i? Tak, możecie domyślić się, co jest dalej.

Fakt wtórności nie przeszkadza jednak ?Wilkowi? być udanym komiksem. Komiksem, który czyta się szybki i lekko, ale który ma też swój klimat i naprawdę dobre wykonanie. Rysunki, choć dość proste, są realistyczne i nastrojowe, a oszczędny kolor znakomicie je uzupełnia. Do tego dochodzi dobre wydanie w twardej oprawie i ogólnie pozytywne wrażenie, jakie pozostaje z lektury. Owszem, czytelników znających już ten schemat powieść graficzna Jeana-Marca Rochette?a nie zaskoczy, ale za to dobrze wpasowuje się w konwencję i w dobrym stylu powiela jej elementy. Miłośnicy przygodowych dzieł o kontaktach człowiek-natura na pewno się nie zawiodą.