Wyrazić nienazwane

przywiązania do marki. To swoistego rodzaju zapachowy identyfikator marki. Stworzenie logo zapachowego marki wymaga wielu zabiegów i w praktyce jego opracowanie to wieloetapowy proces indywidualnego kreowania specjalnej kompozycji substancji zapachowych oddziałujących na zmysł powonienia" (Tarczydło 2012: 111). 69 Słusznie zauważa także autorka, że: ,,sosna w aerozolu, morska bryza w sztyfcie, jaśmin w kostce są stosowane w każdej cywilizowanej strefie geograficznej. (...) Nowojorczyk może pachnieć tak samo jak Irlandczyk czy Polak z małego miasteczka" (Lubelska 2007). 70 Każdy człowiek ma swój własny zapach, a przodkowie człowieka wydzielali ponoć woń tak silną, że mogła ona odstraszać drapieżne zwierzęta (Ackerman 1994: 35). Woń człowieka kształtują liczne zapachy, począwszy od gatunkowego, grupowego, osobniczego i wrodzonego, które wraz z zapachem socjalnym (związanym z trybem życia czy wykonywanym zawodem) oraz patologicznym (związanym z chorobami) tworzą trwały zapach naturalny człowieka (biologiczny i niezmienny w różnych warunkach życia). Ten z kolei wraz z zapachem sytuacyjnym (wewnętrznym, ale chwilowym - okresowo wynikającym z nastroju lub choroby czy używek) i zapachem przybranym (zewnętrznym, sztucznym, pochodzącym np. z kosmetyków lub odzieży) dopiero tworzy całościową kompozycję, będącą rzeczywistym zapachem człowieka (Brud, Konopacka-Brud 2009: 23-25). Z tego powodu dzieci pachną inaczej niż dorośli, ludzie zdrowi inaczej niż chorzy, a ludzie np. jedzący mięso inaczej niż wegetarianie itd. Zapach osobniczy zależy od czynników genetycznych, stanu zdrowia, sposobu odżywiania, trybu życia, a nawet nastroju i jest charakterystyczny dla każdego człowieka jak odcisk palca (dlatego pies potrafi rozpoznać swojego pana wyłącznie po zapachu) (por. Ackerman 1994: 36-37). 71 Jako pierwszy zauważył on społeczny i kulturowy wymiar zapachów, opisując bariery wrażeń węchowych w kontaktach między rasami czy klasami, zwracając uwagę na wzajemną ich osmotyczną nietolerancję i tworzenie dystansów. Uznał węch za zmysł niesprzyjający wspólnotowości, choć kolejni socjolodzy dostrzegli w nim potencjał tworzenia społecznych przestrzeni i więzi międzyludzkich (Borowska 2016: 43). SPIS TREŚCI WSTĘP 7 Część I. ŚWIAT ZAPACHÓW 1.Zapach jako doświadczenie zmysłowe 2.Zapach jako zjawisko społeczno-kulturowe Perfumy: krótka historia pachnideł Aromatyzacja współczesnej kultury Zapach w przestrzeni społecznej Część II. ZAPACH W JĘZYKU 1.Percepcja a zagadnienie kategoryzowania Klasyczny i kognitywny model kategoryzacji Kategoryzowanie wrażeń zmysłowych a percepcja węchowa Klasyfikacje zapachów 2.Nazywanie zjawisk olfaktorycznych Pole semantyczne i rama interpretacyjna zapachu Leksyka związana z zapachem obecna w opisach perfum 3.Opisywanie wrażeń węchowych Sposoby wyrażania doznań zapachowych Dowolność kreowania opisu zapachu na przykładzie perfum Część III. JĘZYK WOBEC ZAPACHU 1.Doznania zapachowe a skojarzenia 2.Językowo-kulturowe konotacje zapachu w opisach perfum Konotacje ,,piękna" Konotacje ,,młodości" Konotacje ,,radości" Konotacje ,,szczęścia" Część IV. METAFORYKA ZAPACHU 1.Metaforyczne i synestezyjne obrazowanie zapachu Metafora jako kognitywne narzędzie poznania Synestezja jako zjawisko psychologiczne i jej wpływ na język Synestezje i metafory synestezyjne w języku 2.Odwołania międzyzmysłowe w opisach woni Powonienie a dotyk Powonienie a smak Powonienie a wzrok Powonienie a słuch 3.Konceptualizacje zapachu w ujęciu kognitywnej teorii metafory Zapach jako wytwór natury (zapach to zjawisko) Zapach jako wytwór kultury (zapach to dzieło) Zapach jako istota żywa (zapach to osoba) Zapach jako amalgamat w teorii integracji pojęciowej Część V. ODBIORCA W OPISIE ZAPACHU 1.Prezentowanie zapachu a stereotypy kulturowe Wizerunek kobiety i mężczyzny jako użytkowników perfum Profilowanie zapachu ze względu na płeć adresata opisu 2.Interakcyjny charakter opisu woni Między poznawaniem a komunikowaniem - kategoria odbiorcy w językowym obrazie zapachu Współdziałanie nadawcy i odbiorcy komunikatu w tworzeniu opisu zapachu ZAKOŃCZENIE BIBLIOGRAFIA WYKAZ SKRÓTÓW INDEKS NAZWISK