Wywiad o niczym

ycznie wykształconym skrzypkiem, ale występując, posługuje się przede wszystkim prostymi urządzeniami elektronicznymi oraz środkami wizualnymi i teatralnymi. Najważniejsze, że ma kontakt z publicznością. No właśnie - skoro fortepian był komputerem XIX wieku, to może fortepianem XXI stulecia jest komputer? Naprawdę nigdy nie pociągały cię nowe instrumenty, nowe media? Szczerze mówiąc - nie. To musi być kwestia mojego konserwatyzmu, lenistwa albo nieudolności. Przecież byłem obecny przy narodzinach tych technologii w Kolonii, Paryżu czy Warszawie. I obserwowałem, jak moi koledzy angażują się w muzykę elektroakustyczną - a ja jakoś nie mogłem. W moich nielicznych tego typu produkcjach zawsze korzystałem z pomocy realizatorów albo innych kompozytorów - ostatnio przy Rzece podziemnej 2 asystował mi na przykład wspomniany już Wojtek Błażejczyk. Może nowe instrumenty szczególnie cię nie interesowały, za to w kilku utworach sięgasz po niespotykane w filharmoniach interwały, które zwykły słuchacz nazwałby po prostu fałszami. Mówisz o rozstrajaniu pianina? Tak, niepowtarzalny dźwięk rozstrojonego pianina powraca w One Piano Eight Hands, Adieu, Poemacie Apollinairea, II Koncercie W tym ostatnim pojawia się przez to dodatkowy instrument w partii solisty - z zasady nie rozstrajam bowiem nigdy fortepianu, lecz właśnie pianino. To kolejny dowód mojego szczególnego szacunku i miłości dla tego pierwszego. Nigdy jednak nie próbowałeś uporządkować tych nowych interwałów, stworzyć - jak wielu kompozytorów XX stulecia, zwłaszcza amerykańskich - swojego autorskiego stroju. Jakby znowu zależało ci po prostu na efekcie niemocy, niezdarności, Tak! Kiedyś bardzo lubiłem sobie rysować. I bardzo często były to zdeformowane twarze, ręce, ludzkie korpusy. Ta dziwna tęsknota gdzieś we mnie siedzi i objawia się także słabością do deformacji takiego czystego, temperowanego dźwięku. Nie mogę nie zapytać o najważniejsze dla ciebie - jako ­pianisty i kompozytora - utwory przeznaczone na twój ukochany instrument. Oczywiście są to głównie utwory, które sam publicznie grałem. A więc Cantéyodjayâ Messiaena, Music of Changes Cagea, Wariacje Antona Weberna, ale też wiele utworów graficznych, zwłaszcza autorstwa Bogusława Schaeffera. A więc XX wiek i awangarda. Nie tylko. Równie dobrze mogę wskazać na Johannesa Brahmsa i jego Wariacje na temat Haydna, Koncert fortepianowy Igora Strawińskiego oraz koncerty niedocenianego Johanna Nepomuka Hummla. No i Chopin, przede wszystkim Ballada F-dur, Scherzo cis-moll, Nokturn Es-dur. Bycie kompozytorem-pianistą w kraju Chopina to obciążenie czy inspiracja? Inspiracja, ale taka, której absolutnie nie dało się uniknąć. W sposób oczywisty przez całe życie nasiąkałem muzyką, którą wykonywałem na koncertach i której się godzinami przy fortepianie uczyłem. Jak więc mogłem nie nasiąknąć Chopinem, skoro edukację muzyczną odebrałem w Polsce, a potem jeszcze przygotowywałem się do Konkursu Chopinowskiego? Uciekałem przed tym, ale to absolutnie niemożliwe. Dziś odczuwam nawet rodzaj satysfakcji, odkrywając we własnych utworach echa tej chopinowskiej melancholii czy frazowania. Być może to nie jest wyłącznie kwestia fortepianu. Posłuchaj muzyki Andrzeja Panufnika, Henryka Mikołaja Góreckiego, Wojciecha Kilara - oni są w ten sam sposób naznaczeni. Myślę, że to jest kwestia wspólnego środowiska ję Co ciekawe, pod koniec mojego pobytu w Paryżu usłyszałem kilka niezależnych opinii sugerujących, że moja muzyka wyraźnie się zmieniła, nasiąkając brzmieniem i rytmem języka francuskiego. A więc nawet Chopin doprowadził nas w końcu do Cagea i jego Wykładu o Przypisy * Spotkania muzyczne w Baranowie, red. Leszek Polony, t. 1: Muzyka w kontekście kultury, Kraków 1978, s. 250. ** Zebrane z całego świata (niem.). *** Niemiecka Centrala Wymiany Akademickiej, niem. Deutscher Akademischer Austauschdienst. **** Owoce i warzywa z całego świata (niem.). Spis treści Tytułem wstępu Aus aller Welt stammende Kamienie, rękawice i osiem rąk Warsztat Muzyczny Kompozycje unistyczne Tableau vivant Symphonie parisienne F?te galante et pastorale Memories of the East Kompozycje przestrzenno-muzyczne Gwiazdy i mity Listy Cisza i dźwięk Twórczość Dyskografia Przypisy Seria ,,Ludzie Świata Muzyki" Projekt graficzny serii, okładki i skład Marcin Hernas Redakcja językowa Paulina Bieniek Korekta Agata Górzyńska-Kielak, Sabina Szczerbuk Redaktor prowadząca Paulina Bieniek (C) Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków, Poland 2021 Na okładce: Zygmunt Krauze, fot. Bartek Barczyk, (C) Polskie Wydawnictwo Muzyczne Na skrzydełku: Michał Mendyk, fot. (C) Bartek Warzecha ISBN 978-83-224-5182-3 PWM 20 938 Wydanie I. Polskie Wydawnictwo Muzyczne al. Krasińskiego 11a, 31-111 Kraków Skład wersji elektronicznej: Epubeum