Zatrzymani w kadrze (twarda)

Myślę, że książka bardzo wartościowa i przeznaczona nie tylko dla osób, które interesują się polską kinematografią i biografiami wspaniałych reżyserów oraz operatorów.
Książka przede wszystkim składa się z indywidualnych wypowiedzi danych osób, dotyczących operatorów chociażby tak wielkich jak Lipman, czy wielkich reżyserów jak Wajda czy Polański. Mnie samej te wypowiedzi uświadomiły też jeden istotny szczegół, mianowicie taki, że sami nie zdajemy sobie sprawy, iż do przygotowania dzieła filmowego sam reżyser i aktorzy nie wystarczą. Dlaczego więc pomijamy operatorów? Czy to media i opinia publiczna umniejszają ich zasługi? A może uważamy, że świetny film to tylko zasługa talentu reżyserskiego?
Otóż nie! Sam reżyser i świetni autorzy nie wystarczą, w ten sposób nie powstanie świetny film. O samym Lipmanie mówi się, co zresztą potwierdzają wypowiedzi choćby samego ? nie żyjącego już ? Wajdy, który mówił, że tylko Lipman potrafił robić ujęcia ?z ręki?. Za przykład wielkiego jest tutaj także brany polski film, na pewno wielu z nas znany pt. ?Kanał?, gdzie jedni nie chcieli podjąć się realizacji tego filmu, bo nie wierzyli, negowali, lub uważali, że ujęcia w kanale po prostu nie wyjdą. Okazało się jednak pomimo złych głosów, że wyszedł i był spektakularnym sukcesem Lipmana i Wajdy.
Swoją drogą, w trakcie czytania sama uświadomiłam sobie, jak wielu filmów z polskiej klasyki nie widziałam i, że w końcu pora na to, żeby zaległości nadrobić. Tym bardziej, że jest tu mowa nie tylko o debiutach znanych reżyserów, ale także o filmach, które zbierały same dobre recenzje i same nagrody. Naprawdę warto przeczytać i już dziś rekomenduję zrobienie listy filmów, które musicie oglądnąć aby nadrobić zaległości.
Książka pomimo tego, że jest pisana trochę na kształt wywiadu z poszczególnymi osobami, nie męczy czytelnika, a wręcz zachęca do dalszego zagłębienia i poznania dziejów polskiej kinematografii.
Znajdziecie tu trochę historii, trochę o biografiach znanych osób, trochę o znanych filmach i w rezultacie gwarantuję, że będziecie usatysfakcjonowani zdobytą tutaj wiedzą.
...

CI POZA KADREM

Kiedy myślimy o filmach, w głowie mamy przede wszystkim ich ? aktorów, których widzimy na ekranie i reżyserów, którzy tym wszystkim zarządzają. Rzadziej w sferze naszych zainteresowań znajdują się scenarzyści, ale na pewno bardziej są nam znani niż reszta osób odpowiedzialnych za obraz. ?Zatrzymani w kadrze? skupiają się na jednej z takich grup ? polskich operatorach filmowych, przybliżając sylwetki dziewięciu największych przedstawicieli w swoim zawodzie.

Kiedy o naszych rodzimych operatorach jest głośno? Kiedy zdobywają nagrody? Większość festiwali i przyznawanych w trakcie ich trwania wyróżnień sprawia wrażenie rzeczy tylko dla wtajemniczonych. Zresztą, jak myśli większość przeciętnych widzów, co właściwie ma za znaczenie jaki facet siedzi za kamerą, kiedy i tak o wszystkim decyduje reżyser. O polskich operatorach słyszy się najczęściej, kiedy zabłysną w hollywoodzkich hitach. Ale rozpatrywanie ich tylko przez taki pryzmat to wielki błąd. To im w końcu zawdzięczamy to, co i w jaki sposób widzimy na kinowym czy telewizyjnym ekranie, to dzięki nim (oczywiście we współpracy z reżyserami i scenarzystami) zapamiętujemy konkretne sceny. I chociaż są poza kadrem, chociaż nie zdobywają aż takiego rozgłosu, jak gwiazdy stąpające po czerwonym dywanie w blasku fleszy, warto ich poznać. a przynajmniej tych najważniejszych.
Dziewięć osób. Dziewięć historii życia. Całe mnóstwo filmów i opowieści z nimi związanych.

?Zatrzymani w kadrze? to próba ? i to bardzo udana ? przybliżenia sylwetek dziewięciu operatorów: Jerzego Lipmana, Jerzego Wójcika, Witolda Sobocińskiego, Jana Laskowskiego, Mieczysława Jahody, Edwarda Kłosińskiego, Jacka Petryckiego, Piotra Sobocińskiego i (mojego prywatnego ulubieńca) Pawła Edelmana. Twórców zdjęć do takich filmów, jak ?Tatarak?, ?Nóż w wodzie? czy ?Rękopis znaleziony w Saragossie?. Ale na równi z nimi, przybliża kulisy powstawania poszczególnych obrazów i pracy na planie. Dzięki temu książka pełna jest ciekawostek, a jej atmosferę przesyca bardzo sentymentalna nuta. W końcu każdy z nas zna chociaż część ze wspomnianych tu filmów, każdy z nas także kojarzy wiele scen, które przeszły do historii nie tylko kina, a szansa spojrzenia na nie nie przez obiektyw, a zza kamery to niezwykłe przeżycie.

Może się wydawać, że ?Zatrzymani w kadrze? to pozycja głównie dla miłośników kina, którzy znają się na tej branży, choćby teoretycznie, ale nic bardziej mylnego. Bartosz Michalak, kolokwialnie mówiąc, odwalił kawał dobrej roboty przystępnej dla każdego, kto tylko zechce zaznajomić się z tematem. Nie trzeba tu znać specjalistycznej terminologii, nie trzeba być wtajemniczonym w kinowe tajniki. Książkę czyta się lekko i przyjemnie, nie brak w niej emocji a bogactwo czarno-białych ilustracji dopełnia całości. Na miłośników kina natomiast czeka wiele smaczków. A więc: polecam gorąco.