Zdrada pod czerwoną gwiazdą

Twórczość Joanny Jax, autorki znanej z fantastycznych powieści osadzonych w historycznych realiach, dotąd nie zwróciła mojej uwagi, co teraz uważam za błąd. Dzięki poruszanej tematyce przesuwa granice znanego świata literatury, wywołując emocjonalną rewolucję w sercach czytelników. Jej książki są napisane perfekcyjnie, dopracowane w każdym calu, a piękny literacki język, którym się posługuje, zachwyca. Joanna Jax nie boi się poruszać kontrowersyjnych tematów, co czyni jej twórczość wyjątkową.

Przekonałam się, że czytanie książek autorki to wspaniała literacka przygoda na najwyższym poziomie. Po przeczytaniu tej dylogii naszła mnie refleksja, że czasami warto zanurzyć się w takiej historii ? innej niż wszystkie, o których łatwo zapomnieć. Literatura tworzona przez Joannę Jax jest z najwyższej półki i wymaga od czytelnika maksymalnego emocjonalnego zaangażowania. Skłania do przemyśleń, wzrusza, burzy utarte poglądy na wiele tematów i dostarcza wiedzy nie tylko o minionych czasach, ale także o zakamarkach ludzkich umysłów.

Dylogia "Pod czerwona gwiazdą" przenosi czytelnika w czasy potworne, które trudno ogarnąć ludzkim umysłem. Wydawało mi się, że już mnie nic nie zaskoczy bowiem o Stalinie i jego metodach "rządzenia" nie słyszałam nic dobrego, ale to, co opisała autorka w swojej dylogii, przeszło moje wyobrażenie. Stalin to psychopata, który dał do ręki podobnym sobie ludziom narzędzia do realizowania ich chorych wizji znęcania się nad innymi. Żaden z nich nie ponosił za to kary, a wręcz przeciwnie ? byli za to wynagradzani. Życie w panicznym strachu o siebie i bliskich to był chleb powszedni ówczesnego Związku Radzieckiego. Tak łatwo było podpaść władzy i dostać kulkę w łeb albo na lata trafić do łagrów, skąd się raczej nie wracało. Nieważne, czy było się zwykłym robotnikiem, wysoko postawionym urzędnikiem, czy znakomitym naukowcem ? jeśli krzywo spojrzało się lub nieopatrznie wypowiedziało jakieś słowo, szybko stawało się wrogiem ludu. Niepojęte, ilu swoich pobratymców ten szaleniec, Stalin, posłał do piachu, do wspólnych mogił. Przerażająca historia, ale autorka zachowała jednak balans pomiędzy opisami mechanizmów radzieckiego systemu represji a ukazaniem prób zachowania człowieczeństwa w sytuacji, gdy absurdalny donos mógł pozbawić życia każdego, a łagry oraz masowe egzekucje odbierały ludziom marzenia. Liczyło się tylko przetrwanie. Gorsze to niż okupacja przez wroga, bo brat mordował brata. Przerażająca jest skala tego zjawiska, ale niestety prawdziwa. Joanna Jax skrupulatnie przygotowała się do napisania tej dylogii, w której przekazała ogrom wiedzy historycznej.

Z drżeniem serca oczekiwałam ciągu dalszego ? Miłości pod czerwoną gwiazdą?, gdyż zakończyła się w takim momencie, w którym emocje sięgały zenitu. Sytuacja szybko się wyjaśniła, jednak Sonia zmaga się z nowym kłopotem. W przypadku braku szybkiego rozwiązania, ona, Tomasz i jej rodzina będą mieli poważne kłopoty, ponieważ Oleg nie daruje jej tej sytuacji; miała tego świadomość, podobnie, jak jej ukochana babcia.

Tomasz, jako Polak, stracił już całą swoją rodzinę, a żyje tylko dlatego, że o to zadbała jego dawna kochanka, Raisa Golbergowa, dla której głowę stracił także Oleg. Wyszomirski doskonale zdaje sobie sprawę, że miłość do żony wysoko postawionego oficera NKWD może dla nich obojga skończyć się tragicznie, ale paradoksalnie właśnie to uczucie trzyma go przy życiu.

Sytuacja, w jakiej znaleźli się Rosjanie pod rządami Stalina, była przerażająca. Przeżyli rewolucję, ale wielu z nich nie przeżyło czystek Jeżowa, bolszewickiego działacza znanego ze swojego okrucieństwa, którego nazwisko stało się synonimem stalinowskiego terroru. Za czasów Jeżowa NKWD stało się machiną do automatycznego mordowania ludzi. Nie chodziło wówczas o prawdę, o zdobywanie dowodów czyjejś winy, lecz o wyrobienie kontyngentu. Ustalano po prostu, że w danym okresie należy zdemaskować tylu i tylu wrogów ludu.

Dawno żadnej powieści nie czytałam z tak wielkim zaangażowaniem emocjonalnym. Autorka pokazuje, że człowiek potrafi przystosować się do najbardziej niesprzyjających warunków oraz trudnych okoliczności i znieść więcej, niż jest w stanie sobie wyobrazić. Bez wahania potrafi zabić w obronie siebie i swojego dziecka. Z narażeniem własnego życia może pomagać bliskiej osobie, a w sytuacji podbramkowej zachować pokerową twarz i nawiązać bliskie relacje z oprawcami. Joanna Jax ukazuje, że z dziecka, które dorasta w miłości i szacunku do innych, może wyrosnąć potwór w ludzkiej skórze, którego nie zmieni żadne działanie ani osoba. Nawet w obliczu zagrożenia własnego życia nie będzie w stanie myśleć o niczym innym, jak o zemście.

Ta opowieść jest dowodem na to, że ludzie się nie zmieniają, nawet w obliczu śmierci, a zwłaszcza ludzkie bestie. Jedynie miłość zawsze była, jest i będzie tym samym. W życiu człowieka zajmuje szczególne miejsce i stanowi uczucie, które daje siłę do przetrwania, nawet w najgorszych czasach.