Ebook Benewent 275 p.n.e. mobi,epub

ęp do morza mają tylko uro­dzajne rów­niny ota­cza­jące mia­sto Buth­ro­tron i dolny bieg Ache­ronu. Epir ma dogodne poło­że­nie mię­dzy Gre­cją Środ­kową, Ili­rią i Mace­do­nią, jed­nak komu­ni­ka­cję z tymi regio­nami utrud­niają wyso­kie pasma wapien­nych gór, w spo­sób natu­ralny blo­ku­jące kraj zwłasz­cza od wschodu. Mię­dzy innymi z tego powodu Epir odgry­wał w dzie­jach kla­sycz­nej Hel­lady mało zna­czącą rolę. Wyspy u wybrzeży Epiru, a zwłasz­cza Kor­kyra (obec­nie Korfu), two­rzyły nato­miast natu­ralny pomost ku Ita­lii. Wła­śnie miesz­kańcy tej wyspy nadali Epi­rowi nazwę (Epe­iros to zna­czy ląd stały). Sta­ro­żytni żegla­rze prze­pra­wiali się na piętę pół­wy­spu ital­skiego naj­chęt­niej wła­śnie z kor­ky­rej­skiego portu. Na wybrze­żach Epiru i na tere­nach przy­le­głych Grecy zało­żyli kilka miast już w okre­sie Wiel­kiej Kolo­ni­za­cji. Były to Kor­kyra, Apol­lo­nia, Epi­dam­nos i Ambra­kia. Poleis te usil­nie sta­rały się zacho­wać nie­za­leż­ność od miej­sco­wych wodzów ple­mien­nych, pro­mie­nio­wała z nich nato­miast kul­tura hel­leń­ska, przyj­mo­wana zwłasz­cza przez epi­rocką star­szy­znę, jak dowo­dzą tego spi­sy­wane przez nią po grecku inskryp­cje. We wła­ści­wym Epi­rze miast było mało. Nawet te naj­bar­dziej zna­czące, Pas­sa­ron i Dodona, leżące na pła­sko­wyżu w cen­trum kraju, pozo­stały nie­wiel­kimi osa­dami; Dodona cie­szyła się sławą wyroczni, naj­star­szej w Hel­la­dzie. Znaj­do­wała się tu wyrocz­nia Zeusa i Dione, czyli Ziemi. Bóstwa prze­ma­wiały do swych wyznaw­ców w szu­mie liści dębów, na drze­wach tych zawie­szano rów­nież brą­zowe naczy­nia, które ude­rzały o sie­bie na wie­trze. Stąd też dąb był świę­tym drze­wem Epiru, liśćmi dębu zdo­bił swój hełm Pyr­rus i jego wojow­nicy. Lud­ność Epiru, wywo­dząca się z hel­leń­skiego pnia, miała jed­nak silne związki z Mace­doń­czy­kami, a także z Ili­rami. Nie­któ­rzy naukowcy widzieli nawet w Epi­ro­tach lud pocho­dze­nia ili­ryj­skiego. Kraj był odmienny kul­tu­ral­nie od reszty Hel­lady, a mówiąc wprost - zaco­fany. ,,Kla­syczni" Grecy uwa­żali Epi­ro­tów, podob­nie jak miesz­kań­ców Mace­do­nii, za nie­okrze­sa­nych bar­ba­rzyń­ców. Tak też bez cere­gieli okre­śla ich Tuki­dy­des (Wojna pelo­po­ne­ska II 80). Miesz­kańcy Epiru dzie­lili się na liczne spo­krew­nione ze sobą ple­miona (znamy ich aż 14), z któ­rych naj­waż­niejsi byli Cha­ono­wie, The­spro­to­wie i Molos­so­wie. Ci ostatni zasły­nęli z hodowli wiel­kich psów paster­skich, molos­sów, które nie­kiedy pod­czas bitew szczuto na sze­regi nie­przy­ja­ciół. Tylko wśród Molos­sów, w Epi­rze naj­bo­gat­szych i naj­po­tęż­niej­szych, zacho­wała się wła­dza kró­lew­ska. Pyr­rus wystę­puje w nie­któ­rych, zwłasz­cza rzym­skich, źró­dłach jako król Epiru, trzeba jed­nak pamię­tać, że był on kró­lem jedy­nie Molos­sów i hege­mo­nem Związku Epi­roc­kiego, zało­żo­nego około 330 roku (wszyst­kie daty, o ile nie zosta­nie zazna­czone ina­czej, będą ozna­czać lata przed naszą erą). Epir jako pań­stwo miał więc luźną, spe­cy­ficzną struk­turę; skła­dał się z kró­le­stwa Molo­sów i Sym­ma­chii Pane­pi­roc­kiej (Przy­mie­rza Epi­roc­kiego), uza­leż­nio­nej jedy­nie od osoby władcy, nic włą­czo­nej w sys­tem pań­stwa Molos­sów. Upraw­nie­nia króla były skromne. W swym trak­ta­cie Poli­tyka Ary­sto­te­les pisze, że monar­chia prze­trwała wśród Molos­sów tylko dla­tego, że ogra­ni­czono wła­dzę kró­lew­ską, a władca zaczął żyć w podobny spo­sób co jego pod­dani. Zgro­ma­dze­nie (koinon) Molos­sów miało sze­ro­kie kom­pe­ten­cje. Przy­zna­wało oby­wa­tel­stwo i prok­se­nię (czyli prawo danego oby­wa­tela do repre­zen­to­wa­nia inte­re­sów innego pań­stwa), być może także sądziło win­nych zbrodni prze­ciwko pań­stwu i prze­stępstw popeł­nio­nych na woj­nie. Decy­do­wało o biciu monet, zwal­nia­niu od podat­ków, nada­wało prawo do azylu i inne przy­wi­leje. Na czele Zgro­ma­dze­nia stał pro­sta­tes (straż­nik), któ­rego kom­pe­ten­cje porów­ny­wano do upraw­nień efo­rów kon­tro­lu­ją­cych kró­lów spar­tań­skich. Monar­cha byt przede wszyst­kim dowódcą armii, jed­nak, jak się zdaje, wojnę mógł wypo­wia­dać tylko za zgodą Zgro­ma­dze­nia. Zawie­rał za to trak­taty z innymi pań­stwami i na swoje imię zacią­gał najem­ni­ków. Jak pisze Plu­tarch, co roku w Pas­sa­ro­nie w kraju Molos­sów kró­lo­wie skła­dali sta­rym zwy­cza­jem ofiary Zeu­sowi jako bogu wojny.