Ebook Chorwacja mobi,epub

­go­fa­lo­wych kon­se­kwen­cjach, bo­wiem prze­trwa­ła aż do roku 1918! We­sty­bul pa­ła­cu Dio­kle­cja­na w Spli­cie W XIV w. pod­bo­je w Eu­ro­pie roz­po­czę­li Tur­cy. W XVI stu­le­ciu opa­no­wa­li część te­ry­to­rium chor­wac­kie­go. Gdy w 1526 r. tron wę­gier­ski i chor­wac­ki ob­ję­li Habs­bur­go­wie, pod ich rzą­da­mi zna­la­zły się tyl­ko oko­li­ce Za­grze­bia, gdyż resz­ta ziem po wschod­niej stro­nie Ad­ria­ty­ku do­sta­ła się w ręce Tur­ków. Z ko­lei Chor­wa­cja dal­ma­tyń­ska od XV do XVIII w. po­zo­sta­wa­ła pod pa­no­wa­niem We­ne­cji. W po­cząt­kach XIX w. w Chor­wa­cji roz­wi­nął się ruch od­ro­dze­nia na­ro­do­we­go. Po upad­ku Au­stro-We­gier, 1 grud­nia 1918 r. po­wsta­ło Kró­le­stwo Sło­weń­ców, Chor­wa­tów i Ser­bów (SHS), od 1929 r. - Kró­le­stwo Ju­go­sła­wii. Jo­sip Broz-Tito (pierw­szy z pra­wej), maj 1944 r. 6 kwiet­niu 1941 r. Niem­cy za­ata­ko­wa­ły Ju­go­sła­wię. Jed­no­cze­śnie Hi­tler zgo­dził się na usank­cjo­no­wa­nie nie­pod­le­gło­ści Chor­wa­cji. Po­wsta­ło Nie­za­leż­ne Pań­stwo Chor­wac­kie. 29 li­sto­pa­da 1945 r. mar­sza­łek Tito sta­nął na cze­le Fe­de­ra­cyj­nej Lu­do­wej Re­pu­bli­ki Ju­go­sła­wii, w skład któ­rej we­szła tak­że Chor­wa­cja. Pań­stwo rzą­dzo­ne przez Titę sil­ną ręką za­czę­ło się roz­pa­dać po jego śmier­ci w 1981 r. Na kry­zys go­spo­dar­czy na­ło­ży­ły się na­cjo­na­li­stycz­ne dą­że­nia Serb­skie­go Związ­ku Ko­mu­ni­stów do utwo­rze­nia Wiel­kiej Ser­bii. Sprze­ci­wi­ła się temu Chor­wac­ka Wspól­no­ta De­mo­kra­tycz­na (Hrvat­ska de­mo­krat­ska za­jed­ni­ca, HDZ). W 1990 r. HZD zdo­by­ła więk­szość w wy­bo­rach do par­la­men­tu, a na pre­zy­den­ta Chor­wa­cji zo­stał wy­bra­ny Fran­jo Tu­dj­ma­na. 25 maja 1991 r. Chor­wa­cja i Sło­we­nia ogło­si­ły nie­pod­le­głość. Rząd w Bel­gra­dzie uznał to za bez­pra­wie. W lip­cu 1991 r. Ju­go­sło­wiań­ska Ar­mia Lu­do­wa, skła­da­ją­ca się głów­nie z Ser­bów, roz­po­czę­ła bru­tal­ną agre­sję na Chor­wa­cję. Był to po­czą­tek krwa­wej woj­ny do­mo­wej w Ju­go­sła­wii, któ­ra dla Chor­wa­cji za­koń­czy­ła się w 1995 r. Pierw­sze lata no­we­go stu­le­cia były dla Chor­wa­tów ra­czej po­myśl­ne. Kraj sta­rał się o wej­ście do Unii Eu­ro­pej­skiej. Roz­po­czę­cie ro­ko­wań ak­ce­syj­nych sta­ło się moż­li­we po pu­bli­ka­cji ra­por­tu Car­li del Pon­te, na­czel­nej pro­ku­ra­tor Mię­dzy­na­ro­do­we­go Try­bu­na­łu Kar­ne­go dla By­łej Ju­go­sła­wii. 1 lip­ca 2013 r. Chor­wa­cja sta­ła się człon­kiem Unii Eu­ro­pej­skiej. Chor­wa­cja okiem sma­ko­sza Jak przy­sta­ło na tu­ry­stycz­ny raj, Chor­wa­cja ma do za­ofe­ro­wa­nia nie tyl­ko wspa­nia­łe kra­jo­bra­zy, cu­dow­ne pla­że, pięk­ne za­byt­ki, ale też wy­bor­ne przy­sma­ki - za­rów­no do je­dze­nia, jak i pi­cia. A że kraj dzie­li się na wie­le od­mien­nych re­gio­nów, więc i tu­tej­sza kuch­nia nie jest by­naj­mniej jed­no­rod­na. Zu­peł­nie co in­ne­go jada się w Sla­wo­ni, Dal­ma­cji i na Istrii. W wie­lu lo­ka­lach moż­na zjeść ty­po­we da­nia kuch­ni chor­wac­kiej. Po­rząd­ny obiad po­wi­nien za­cząć się od przy­sta­wek (pre­dje­dlo). Wśród nich są pršut (wę­dzo­na lub su­szo­na szyn­ka po­da­wa­na na zim­no), pa­ški syr (ser owczy z wy­spy Pag), ga­vri­lo­cič sa­la­ma (wę­dli­na po­dob­na do sa­la­mi), ma­sli­ne (oliw­ki). Wszyst­kie po­wyż­sze pro­duk­ty mogą zo­stać po­da­ne jako hlad­ni pla­danj (zim­ny ta­lerz). Po przy­staw­kach na sto­łach po­ja­wia się zupa. Naj­bar­dziej zna­ną jest čor­ba (bu­lion z mię­sa i wa­rzyw). Inne to np. ri­bl­ja juha (ryb­na), juha od jen­je­ti­ne (z mię­sa ja­gnię­ce­go), juha od po­vr­ća (ja­rzy­no­wa), juha od ra­jči­ce (po­mi­do­ro­wa), za­gor­ska juha od krum­pi­ra (za­gor­ska zupa ziem­nia­cza­na), juha od glji­va (grzy­bo­wa) czy sva­to­vska juha (zupa po­dob­na do barsz­czu, z wa­rzy­wa­mi i mię­sem). Na Istrii po­da­je się mi­ne­strę (zupa ja­rzy­no­wa z ry­żem i se­rem). Na wy­brze­żu i wy­spach jada się spo­ro ryb, czę­sto z rusz­tu, i owo­ców mo­rza. W kar­tach dań fi­gu­ru­ją ta­kie ryby, jak zu­be­tac (leszcz), ša­ran (karp), ora­da (zło­ty leszcz), bran­cin (okoń mor­ski), ta­bin­ja (sola), škar­pin (smok mor­ski). Po­pu­lar­ne da­nia z frut­ti di mare to šcam­pi (kre­wet­ki), crni ri­sot­to (ri­sot­to z mą­twą), ho­bot­ni­ce (ośmior­ni­ce), li­gn­