Ebook Dalej jest noc mobi,epub

dwóch spośród każdych trzech Żydów poszukujących ratunku zginęło - najczęściej za sprawą swoich sąsiadów, chrześcijan. Mimo lokalnych różnic nasze badania dostarczają dowodów wskazujących na znaczną - i większą, aniżeli się to dotychczas wydawało - skalę uczestnictwa Polaków w wyniszczeniu żydowskich współobywateli. Jakkolwiek może to być dla wielu trudne do zaakceptowania, to historyczne dowody zgromadzone w książce nie pozostawiają w tej materii najmniejszych wątpliwości: znaczne, w dużym stopniu możliwe do określenia oraz do identyfikacji, grupy polskiej ludności wzięły udział w akcjach likwidacyjnych, a następnie w okresie 1942-1945 przyczyniły się bezpośrednio lub pośrednio do śmierci tysięcy Żydów szukających ratunku po aryjskiej stronie. Udało nam się również - po szczegółowym zbadaniu przebiegu akcji eksterminacyjnych w poszczególnych powiatach - pokazać elastyczne działania oraz rolę lokalnych władz niemieckich, cywilnych i policyjnych, a także przypomnieć nazwiska wielu Niemców działających na szczeblu powiatu, konkretnego miasteczka czy posterunku żandarmerii, którzy nigdy nie ponieśli odpowiedzialności za swój pośredni i bezpośredni udział w mordowaniu Żydów. Na koniec należy podkreślić powszechność zachowań antysemickich, masowość skierowanej przeciwko Żydom agresji, które to postawy wcale nie malały wraz z upływem czasu. Wręcz odwrotnie - pod sam koniec wojny, gdy nasiliły się działania partyzanckie, rosła liczba mordów dokonywanych na Żydach. Zbrodnie te nie skończyły się wraz z odejściem Niemców - na każdym z badanych przez nas terenów dochodziło do zabójstw ocalałych z Zagłady. * Tytuł Dalej jest noc to fragment wersu zamykającego wiersz Czesława Miłosza Podróż (1942); nawiązujemy nim do tytułu naszego wcześniejszego tomu na temat losów Żydów na polskiej prowincji, Prowincja noc, który został zaczerpnięty z poematu Józefa Czechowicza. Drobiazgowe opracowanie losów Żydów z dziewięciu powiatów okupowanej Polski zajęło nam kilka lat. W książce zaproponowaliśmy pewien model badawczy, który może być z powodzeniem wykorzystywany przy badaniu sytuacji w kolejnych powiatach. Mamy nadzieję, że powstaną podobne studia i za kilka czy kilkanaście lat będzie można stworzyć bardziej kompletną mapę odzwierciedlającą losy Żydów szukających ratunku w okupowanej Polsce w trzeciej fazie Zagłady. * Na koniec kilka uwag edytorskich: ze względu na dużą objętość opracowania zdecydowaliśmy się na publikację w dwóch tomach, stosując podział geograficzny. W tomie pierwszym znajdują się teksty dotyczące powiatów bielskiego, biłgorajskiego, węgrowskiego, łukowskiego i złoczowskiego, a w tomie drugim: miechowskiego, nowotarskiego, dębickiego oraz bocheńskiego. Indeksy osobowe i geograficzne dla wygody czytelnika znajdują się w obu tomach. Niemcy stosowali eufemistyczne określenia na mordy (,,akcja wysiedleńcza" itp.) oraz specyficzne nazewnictwo typu ,,aryjczyk"; autorzy zawsze podkreślają, jak należy tę terminologię rozumieć. Niemniej ze względu na powszechne występowanie tych określeń w źródłach zdecydowaliśmy się używać tych terminów przy opisie wydarzeń i dla ułatwienia lektury zrezygnować z umieszczania ich za każdym razem w cudzysłowie, co nie oznacza, że akceptujemy język sprawców. Cytowane w tekstach źródła staraliśmy się przytaczać w formie jak najbliższej oryginałowi, ograniczając się do niezbędnych poprawek interpunkcyjnych i ortograficznych, bez naruszania istoty zapisu, tak by można było poznać kompetencje językowe autora. Teksty ilustrowane są zdjęciami archiwalnymi oraz wykonanymi współcześnie, czasem przez autorów opracowań. Na okładki obu tomów wybraliśmy zdjęcia unikatowe (i publikowane po raz pierwszy), do takich bowiem należą wizerunki Żydów z okresu ukrywania się. Obydwie fotografie wykonał nadleśniczy Jan Mikulski, mieszkający podczas okupacji w Dużej Woli koło Biłgoraja. 1 Jan Grabowski, Judenjagd. Polowanie na Żydów 1942-1945. Studium dziejów pewnego powiatu, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2011. Rozszerzone i uzupełnione wydanie angielskie: Hunt for the Jews. Betrayal and Murder in German-Occupied Poland, Bloomington-Indianapolis: Indiana University Press, 2013. 2 Do wyjątków należą powiaty węgrowski oraz bielski. Powiat węgrowski podczas okupacji został wcielony do Kreishauptmannschaft Sokolow-Wengrow, a powiat Bielsk Podlaski objął również gminy, które po wojnie znalazły się w obrębie Związku Sowieckiego. W obu wypadkach przedmiotem analizy historycznej stały się gminy położone na terenach powiatów o granicach z 1939 r. 3 Jedynym wyjątkiem był dystrykt radomski, gdzie znajdowały się trzy stadthauptmannschafty: Częstochowa, Kielce oraz sam Radom. 4 Zob. Amtliches Gemeinde- und Dor