Ebook Fenomen normatywności mobi,epub

stanowi aspekt ludzkich działań i sądów, bowiem niezależnie od przekonań jednostki istnieją standardy nakazujące w określonych okolicznościach coś uczynić lub w coś uwierzyć. Fenomen normatywności może być badany w dwóch aspektach, a mianowicie w aspekcie ontologicznym oraz epistemologicznym. Pierwszy prowadzi do pytań na temat ontycznej natury człowieka, drugi zaś wyraża się w pytaniu, jakie są kryteria działania i sądzenia, a jeśli jest ich wiele, to jakie są relacje między nimi. Rozważania na temat pojęcia normatywności zostają podzielone na trzy części. W pierwszej autor przekonuje, że starożytna i średniowieczna wizja świata nie dawała podstaw do tego, by uznać normatywność za coś zagadkowego (szczególnego). W drugiej omawia wypracowany przez filozofię nowożytną schemat pojęciowy, który będzie determinował późniejszy sposób rozumienia problemu normatywności. Wreszcie w ostatniej, trzeciej części eseju autor podejmuje próbę podważenia utrwalonego przez filozofię nowożytną schematu poprzez pokazanie pewnych alternatywnych ujęć fenomenu normatywności. Drugi esej, O problemie prawdziwości norm inaczej autorstwa Jerzego Stelmacha, jest poświęcony kwestii wartości poznawczej wypowiedzi normatywnych. Autor przyjmuje założenie, że normom daje się przypisać wartość prawdy (lub odpowiednio fałszu). Uzasadnieniem dla takiego stanowiska ma być osiem kolejno sformułowanych i rozwiniętych tez. Teza pierwsza mówi o konieczności odrzucenia dualizmu bytu i powinności; druga - o przyjęciu ontologicznego monizmu; trzecia - o tym, że powiązane z bytem normy zawsze coś znaczą (jest to słabsza wersja tezy kognitywistycznej); czwarta, że normy nie tylko ,,coś znaczą", lecz że da się im przypisać wartość logiczną prawdy lub fałszu (jest to silniejsza wersja tezy kognitywistycznej); piąta, że możemy zaakceptować twierdzenie o prawdziwości lub fałszywości norm również z tego powodu, iż filozoficzna waga argumentów na rzecz stanowiska przeciwnego (odmawiającego normom prawdziwości) jest w istocie zbliżona; szósta, że dodatkowych (pośrednich) argumentów na rzecz prawomocności twierdzenia o prawdziwości norm dostarcza nam ,,praktyka powinności", zwykle dystansująca się od metatetycznych i filozoficznoprawnych debat na temat znaczenia normatywnego; siódma - o faktycznych przekonaniach prawników na temat prawdziwości norm; wreszcie ósma, że za możliwością przypisywania wartości logicznej prawdy i fałszu normom moralnym i prawnym przemawia również doniosłość i oczywistość tych norm. Część pierwszą zamyka esej Anny Brożek Autorytet deontyczny i epistemiczny w sytuacji imperatywnej. Na początku autorka przedstawia wprowadzone przez Józefa M. Bocheńskiego pojęcie autorytetu epistemicznego i deontycznego, by potem zająć się problemem zastosowania tych pojęć w analizie sytuacji imperatywnych, czyli sytuacji, w których wypowiadane są zdania rozkazujące. Najpierw stara się opisać intuicje pozwalające na odróżnienie autorytetu epistemicznego i deontycznego, następnie skupia się na kwestii interpretacji autorytetu epistemicznego i deontycznego, by wreszcie przejść do omówienia powinności tetycznej i teleologicznej. W części poświęconej analizie autorytetu w sytuacji imperatywnej kolejno omówione zostają preskrypcje, instrukcje oraz funkcje generatywne i quasi-generatywne preskrypcji i instrukcji. Czwarty, otwierający część drugą książki, jest esej autorstwa Bartosza Brożka Normatywność znaczenia. Autor rozpoczyna od przedstawienia i krytyki toczącej się w ostatnich latach dyskusji filozoficznej wokół problemu normatywności znaczenia. Kolejno omówione zostają trzy stanowiska w tym sporze: nienormatywistyczne, zewnętrznie normatywistyczne i wewnętrznie normatywistyczne. W dalszej części autor przekonuje, że wszystkie te koncepcje - a także cała analizowana debata - oparte są na pewnym nieporozumieniu. Sugeruje, że można mówić o dwóch paradygmatycznych wizjach języka - teorii formalnej oraz koncepcji języka osadzonego w kulturze, i spekuluje, że podczas gdy dyskusja wokół normatywności znaczenia zdaje się zakładać pewne tezy charakterystyczne dla formalnego ujęcia języka, poprawna jest koncepcja języka osadzonego w kulturze. Pozwala ona z jednej strony na skonstruowanie pewnej alternatywnej teorii normatywności znaczenia, a z drugiej na wyjaśnienie, dlaczego współczesne spory związane z tym problemem są nierozstrzygalne. Kolejny w tej części jest esej Anny Brożek Generatywy i operatywy. Zdaniem autorki termin ,,performatyw" jest w środowisku Austinowskim używany w co najmniej dwóch sensach: generatywnym i operatywnym. W pierwszym sensie performatyw to takie wyrażenie, którego wypowiedzenie w odpowiednich okolicznościach i na mocy odpowiedniej konwencji skutkuje zajściem pewnego pozajęzykowego (deontycznego) stan