Ebook Gdy słońce było bogiem mobi,epub

W do­dat­ku w sa­mym domu kró­lew­skim po­wsta­ły spo­ry i wal­ki dy­na­stycz­ne, któ­re po­waż­nie osła­bi­ły wła­dzę mo­nar­chy i skoń­czy­ły się ska­za­niem na śmierć bra­ta kró­lew­skie­go Bar­di. W róż­nych stro­nach kra­ju po­ja­wi­li się fał­szy­wi pre­ten­den­ci do tro­nu. Naj­groź­niej­szym z nich był mag, czy­li ka­płan re­li­gii zo­ro­astryj­skiej, Gau-mata. Po­da­jąc się za Bar­dię, któ­ry rze­ko­mo uciekł z wię­zie­nia, za­nim zdo­ła­no na nim wy­ko­nać eg­ze­ku­cję, zgro­ma­dził po­tęż­ną ar­mię stron­ni­ków. Król zmarł jed­nak na­gle w roku 521 , nie po­zo­sta­wiw­szy bez­po­śred­nie­go na­stęp­cy tro­nu. Pra­wo dy­na­stycz­ne­go na­stęp­stwa przy­słu­gi­wa­ło jed­ne­mu z ksią­żąt bocz­nej li­nii Ache­me­ni­dów, Hy­sta­spe­so­wi, zna­ne­mu nam już z na­pi­su z Per­se­po­lis. Był to czło­wiek nie­do­łęż­ny i tchórz­li­wy, któ­ry w ob­li­czu za­mie­szek w kra­ju wo­lał zrzec się tro­nu na rzecz swe­go syna Da­riu­sza. Da­riusz I oka­zał się ener­gicz­nym wład­cą i dziel­nym wo­jow­ni­kiem, w krót­kim też cza­sie upo­rał się ze wszyst­ki­mi po ko­lei bun­tow­ni­ka­mi. Za­pra­gnął po wiecz­ne cza­sy utrwa­lić pa­mięć swo­ich trium­fów, aby po­tom­ni nie za­po­mnie­li, że on, Da­riusz, król Per­sji, przy­wró­cił jed­ność pań­stwa i był je­dy­nym praw­nym na­stęp­cą Kam­bi­ze­sa. Hi­sto­rię swo­ich czy­nów na­ka­zał wy­kuć w ska­le i to w ta­kim miej­scu, by na­pis mógł każ­dy prze­czy­tać, a jed­no­cze­śnie, by nie­do­stęp­ność miej­sca chro­ni­ła go przed znisz­cze­niem przez prze­ciw­ni­ków lub po­tom­nych. Na pro­sto­pa­dłej ścia­nie skal­nej, gó­ru­ją­cej nad ru­chli­wą dro­gą do Ba­bi­lo­nu, po­sta­no­wił wy­ko­nać rzecz, zda­wa­ło­by się, nie­wy­ko­nal­ną. Nie­wol­ni­cy, za­wie­sze­ni na li­nach nad ot­chła­nią, wy­sta­wie­ni na za­bój­czy żar słoń­ca i wi­chry, kuli w su­ro­wym gła­zie wspo­mnia­ny już chod­nik, na któ­rym opar­li po­tem rusz­to­wa­nie. Cięż­kie pły­ty z pła­sko­rzeź­ba­mi wcią­ga­li w górę i przy­mo­co­wy­wa­li do ścia­ny skal­nej, przy czym nie­je­den z nich tra­cił rów­no­wa­gę i z krzy­kiem prze­ra­że­nia sta­czał się w prze­paść. Pła­sko­rzeź­ba prze­trwa­ła nie­tknię­ta przez 2500 lat. Na pierw­szym pla­nie wy­ry­ty jest sztyw­no wy­pro­sto­wa­ny Da­riusz, opar­ty o wiel­ki łuk. Pra­wa jego noga spo­czy­wa na po­wa­lo­nym Gau­ma­cie, co miał czel­ność się­gnąć po ber­ło kró­lew­skie. Za kró­lem sto­ją dwaj do­stoj­ni­cy dwo­ru z koł­cza­na­mi i dzi­da­mi. U stóp kró­la, ze skrę­po­wa­ny­mi no­ga­mi i z po­stron­ka­mi na szyi, ko­rzy się dzie­wię­ciu bun­tow­ni­ków, ,,dzie­wię­ciu kró­lów kłam­stwa" - jak gło­si na­pis. Po bo­kach i po­ni­żej tej gru­py wi­dać czter­na­ście ko­lumn pi­sma kli­no­we­go, sła­wią­ce­go w trzech ję­zy­kach trium­fy wiel­kie­go Da­riu­sza. Tekst ten gło­si: Gdy by­łem w Ba­bi­lo­nii, ode­rwa­ły się ode mnie kra­je Per­sów, Su­sja­nów, Me­dów, Asy­ryj­czy­ków, Egip­cjan, Par­tów, Mar­gów, Sko­ga­tów i Scy­tów. I oto cze­go do­ko­na­łem z ła­ski Ahu­ra­maz­dy. W roku, kie­dy po­czę­ło się moje kró­lo­wa­nie, dzie­więt­na­ście bi­tew sto­czy­łem. Sto­czy­łem je z ła­ski Ahu­ra­maz­dy i dzie­wię­ciu kró­lów w nie­wo­lę poj­ma­łem. Był po­śród nich je­den, co zwał się Gau­ma­ta. Kła­mał on. Tak bo­wiem ma­wiał: je­stem Bar­dia, syn Cy­ru­sa. Bunt wznie­cił w Per­sji. Był też inny: Ni­din­tu zwał się, a był Ba­bi­loń­czy­kiem. Kła­mał on. Tak bo­wiem ma­wiał: je­stem Na­bu­cho­do­no­zor, syn Na­bo­ni­da. On to bunt w Ba­bi­lo­nii wznie­cił. Umiesz­cza­jąc ta­bli­cę na ska­le be­hi­stuń­skiej, Da­riusz był prze­ko­na­ny o nie­prze­mi­ja­ją­cej wa­dze hi­sto­rycz­nej swo­ich czy­nów wo­jen­nych. Dla nas jed­nak trium­fy jego ze­szły na dru­gi plan wo­bec fak­tu, że na­pis na­ka­zał spo­rzą­dzić w trzech ję­zy­kach. Trój­ję­zycz­ność tek­stu sta­ła się tą różdż­ką ma­gicz­ną, któ­ra otwo­rzy­ła nam na oścież wro­ta do pra­sta­rych cy­wi­li­za­cji Su­me­ru, Ba­bi­lo­nii i Asy­rii, roz­sze­rza­jąc na­szą wie­dzę o kil­ka ty­się­cy lat dzie­jów ludz­kich. W KRAINIE TYSIĄCA I JEDNEJ NOCY O ME­ZO­PO­TA­MII, CZY­LI MIĘ­DZY­RZE­CZU, le­żą­cym mię­dzy Eu­fra­tem a Ty­gry­sem, wie­dzia­no do koń­ca XVIII wie­ku bar­dzo nie­wie­le. Męt­ne wia­do­mo­