Ebook Górski Karabach w polityce niepodległego Azerbejdżanu mobi,epub

cz zwrotu the Azerbaijanis[49]. Analogicznie, zaczęto konsekwentnie używać pojęcia Azerbaijani w miejsce Azeri language. Natomiast w publikacjach rosyjskich zawsze używany był i jest wyłącznie termin ????????????? i ??????????????? ????. Próżno w jakichkolwiek pracach szukać nazwy ????????. W terminologii anglojęzycznej, z której forma ,,azerski" weszła do języka polskiego, określenie to pojawiło się za sprawą języka azerskiego, który bynajmniej nie ma nic wspólnego z dzisiejszym językiem azerbejdżańskim. Język azerski[50], a właściwie język azeri, azari lub adari, który powszechnie nazywano ,,językiem azeri", był w języku arabskim określany jako ,,al-adariya"[51]. Ma on swoje korzenie w starożytnym języku medyjskim, który wchodził do grupy zachodnioirańskiej rodziny języków indoeuropejskiej. W języku azeri w starożytności i średniowieczu porozumiewali się mieszkańcy wschodniego i północno-wschodniego Azerbejdżanu Południowego, a głównym miastem stanowiącym centrum owego języka było największe ówcześnie miasto tego obszaru - Ardabil - obecnie stolica jednego z ostanów w Iranie. Pierwszą naukową próbą usystematyzowania języka azeri było monumentalne dzieło Ahmada Kasrawi Tabriziego, które zostało wydane w Teheranie w 1926 r.[52] Jego praca zainteresowała późniejszych iranistów i przyczyniła się do pogłębienia badań nad dawnym językiem Azerbejdżanu. Prowadził je Wsiewołod Miller, który zestawił fragmenty języka azeri z językiem tałyskim i doszedł do wniosku, że ten drugi jest bezpośrednim potomkiem pierwszego. Następne prace potwierdziły tę tezę[53]. Język azeri, jak twierdził Miller, zaczął być wypierany przez języki turkijskie w okresie napływu do Azerbejdżanu Seldżuków. Zajęły one miejsce większości języków używanych przez miejscową ludność; język azeri znajdował się jeszcze w użyciu wśród autochtonów, choć funkcjonował jedynie w odmianie mówionej. Kolejnym czynnikiem powodującym spadek liczby ludności pochodzenia irańskiego, a przez to osób posługujących się językiem azeri, był najazd Mongołów. Jego zanik nastąpił w okresie panowania Safawidów, kiedy ostatecznie zastąpiły go języki turkijskie[54], chociaż są również świadectwa, że językiem azeri jeszcze w 1. poł. XX w. posługiwała się ludność kilku wsi w Azerbejdżanie Południowym[55]. Obecnie w Azerbejdżanie Północnym mieszkają jedynie niewielkie grupy ludności indoirańskiej, które są potomkami użytkowników języka azeri. Są to Tatowie oraz Tałysze i Kurdowie[56]. Tak więc nazwa ,,język azerski" byłaby spolszczoną nazwą wymarłego języka z rodziny indoirańskiej, niemającą nic wspólnego ze współczesnym językiem azerbejdżańskim. Należy on bowiem do grupy oguzyjskiej języków turkijskich razem z językiem tureckim, turkmeńskim i językami małych etnicznych grup turkijskich, zamieszkujących zachodni Iran, takich jak kaszkajskim, ajnałłu czy sonkor[57]. Tym samym ,,Azerami" można byłoby nazwać byłych nosicieli nieużywanego już języka azerskiego, a nie obecnych mieszkańców Azerbejdżanu. O niepoprawności użycia terminu ,,Azer" na określenie mieszkańca Azerbejdżanu świadczy etymologia nazwy tego kraju. Dokładnie wyjaśnia ją Encyclopaedia Iranica, która podaje, że nazwa wywodzi się od imienia Atropatesa[58]. Był on regionalnym przedstawicielem dynastii Achemenidów, a następnie sprawował urząd satrapy Medii za rządów Aleksandra Macedońskiego. Po śmierci greckiego wodza część obszaru dawnego imperium pozostało pod władzą Atropatesa i jego sukcesorów już jako niezależne lub półniezależne państwo, obejmujące swoim zasięgiem tereny obecnego Azerbejdżanu Południowego, Kurdystanu Irańskiego oraz niewielkiej części Azerbejdżanu Północnego. Potomkowie Atropatesa panowali w Atropatenie do roku 20 Wtedy to na tronie zasiadł młodszy syn króla Partów Artabanusa II[59], a państwo stało się wasalem monarchii partyjskiej[60]. Encyclopaedia Iranica imię Atropates (Aturpat) tłumaczy jako ,,opiekun ognia"[61]. Według jej autorów wywodzi się ono od staroperskiego tytułu atr pati, co w dosłownym przekładzie oznacza ,,pan ognia" lub też ,,gospodarz ognia". Forma imienia Atropates - Atrpat pojawiła się już w Aweście, w której nosił je jeden ze zwolenników Zaratusztry. Z tego powodu było ono bardzo rozpowszechnione w świecie irańskim. Nazwa krainy powstała przez dodanie do imienia Atropatesa sufiksu ,,-kan" stosowanego w językach irańskich przy tworzeniu toponimów. Tak więc w swojej pierwotnej wersji brzmiała Atropatakan, tj. państwo Atropatesa. Grecka nazwa tych ziem to ,,Atropatene", ,,Atropatios Media" (lub podawana przez Ptolemeusza ,,Tropatene"), natomiast ormiańska - ,,Atrpatakan". Początkowo w języku pahlawi[62] (język średnioperski) nazwa krainy brzmiała ,,Aturpatakan", czyli ,,posiadłości Atu