Ebook Guigemar. Średniowieczny poemat miłosny mobi,epub,pdf

jał się w Kornwalii. Jeszcze w XII w. mówiący tymi językami mogli się swobodnie porozumieć. Językiem starofrancuskim posługiwano się w IX-XIII wieku na terytorium byłej Galii obejmującej terytorium dzisiejszej Francji. Był rezultatem ewolucji języka łacińskiego, który zmieszał się z językami galijskimi. Z czasem na skutek napływu Normanów (Wikingów) na teren Galii powstały dwie kultury: normańska (północna) i oksytańska (południowa). Pierwsza miała duże wpływy normańskie, a druga w prostej linii była spadkobierczynią kultury rzymskiej. Ze względu na te dwie kultury dialekty języka starofrancuskiego (niektórzy mówią o językach starofrancuskich) dzieliły się na dwie grupy. Ich nazwy związane są z wymową słowa ,,tak". Pierwsza mówiła ,,oui", a druga - ,,oc". Stąd grupę północną określa się jako języki o?l (Langues do?l) i zalicza się do nich: francuski, angevin, burginioński, szampański, franc-comtois, gallo, lotaryński, normandzki, (auregnais, guernésiais, j?rriais, sercquiais), pikardyjski, poitevin-saintongeais, waloński. Grupę południową określa się natomiast jako języki oc (Langues doc) i należą do nich owerniacki, gaskoński, gavot, limuzyński, langwedocki, prowansalski. Upadek języka oksytańskiego z jego dialektami został zapoczątkowany przez krucjaty przeciw albigensom w latach 1209-1229. Współczesny język francuski powstał w zasadzie na podstawie paryskiego dialektu języka do?l. Dlatego część badaczy właśnie język do?l nazywa starofrancuskim. Najstarszym zabytkiem piśmiennictwa starofrancuskiego jest tekst przysięgi strasburskiej z 842 r. Pierwszym tekstem literackim zaś Sekwencja o świętej Eulalii z 881 lub 882 r. Jednak jednym z najstarszych i najbardziej znanych poematów jest Pieśń o Rolandzie (rękopis z 1170 r.), czy Legenda o Tristanie i Izoldzie. Warto zaznaczyć, że motto herbu korony Anglii jest napisane po francusku w normańskim langues do?l, czyli ,,Dieu et Mon Droit" (,,Bóg i moje prawo"). Nie powinien zatem dziwić fakt, że Maria Francuska, mimo że tworzyła w języku starofrancuskim, przez część swego życia nie mieszkała na kontynencie lecz na terytorium dzisiejszej Anglii. Maria Francuska obok Guillaume de Machaut (Machault) (1300-1377) uprawiała gatunek literacki zwany lai. Jest to starofrancuska forma pieśni lirycznej najczęściej o tematyce miłosnej. Często panuje tu nastrój tajemniczości i cudowności. Lai jako gatunek literacki wywodzi się z pieśni celtyckich. Był rozpowszechniony zwłaszcza w Bretanii w XII w. i później. Z czasem lai przekształcił się w formę narracyjną, gdzie tematyka często obejmowała epizody z opowieści o królu Arturze oraz rycerzach Okrągłego Stołu. Lai uprawiali zwłaszcza truwerzy - średniowieczni artyści wywodzący się z francuskiej arystokracji, poeci, muzycy i kompozytorzy - z wykorzystaniem instrumentów muzycznych. Truwerzy do poezji lirycznej dołączyli jeszcze pieśni rycerskie, takie jak np. opowieść o Lancelocie. Tworzyli oni pod wpływem trubadurów, czyli wędrownych śpiewaków, poetów i twórców piosenek, często komponujących muzykę do swoich poezji i pieśni. Pierwsi trubadurzy tworzyli ok. 1100 r. w Prowansji. W tzw. poezji prowansalskiej wysławiali zalety uwielbianych i niedostępnych kobiet. Poezję trubadurów i truwerów rozpowszechniali oni sami jak również wędrowni śpiewacy zwani minstrelami. Byli to popularyzatorzy i wykonawcy (śpiewacy, recytatorzy) poezji, działający w XIII-XIV w. w krajach zachodnioeuropejskich. Dzięki nim twórczość ta cieszyła się dużą popularnością nie tylko na dworach ówczesnej Europy. Godny odnotowania jest fakt, że Maria Francuska jako jedna z niewielu kobiet zapisała się w średniowiecznej literaturze światowej. Jej przypisuje się autorstwo m. in.: Lai de Yonec, Lai de Lanval, Lai du Bisclavret, Lai dEquitan, Lai du Ch?vrefeuille, Lai du Laostic lub Lai de leostic, Fables, Lespurgatoire de saint Patrice oraz Lai de Guigemar. Utwory lai napisane przez Marię Francuską nie były jeszcze tłumaczone na język polski. Lai de Guigemar jest pierwszą próbą przekładu. Chociaż oryginał napisany jest wierszem niniejszy przekład ma charakter prozatorski, dosłowny, oddający wiernie układ i treść. Poemat Guigemar (Lai de Guigemar) osnuty jest na bretońskiej legendzie. W utworze tym występują imiona własne a miejscem akcji jest Bretania. Imię bohatera - Guigemar (lub Guiomar, Guiemar) nosiło w XI i XII w. wielu wicehrabiów L?un (obecnie Saint-Rol-de-Leon) w Bretanii. Wątek polowania na białą łanię wskazuje na celtyckie pochodzenie tej legendy, podobnie jak i celtyckie imię Meriadus. Główny bohater Guigemar był synem barona Oridiala rządzącego w L?un. Guigemar był przystojny, mądry i odważny, lecz nie umiał kochać. Pewnego razu na polowaniu, kiedy strzelił do białej łani, strzała odskoczyła i raniła go w nogę. Ła