Ebook Historia niepełnosprawności mobi,epub

erza dostali ją w spadku Habsburgowie, łącznie ze słynnym cesarzem Franciszkiem Józefem[102]. O niepełnosprawności starszego syna Jagiełły, Władysława, nie można nic powiedzieć, ponieważ w wieku 20 lat poległ pod Warną. Natomiast młodszy syn, Kazimierz posiadał wrodzoną wadę wymowy, dlatego rzadko przemawiał publicznie. Nabawił się również reumatyzmu i zwyrodnienia kręgosłupa. Jego synowie - Jan Olbracht i Aleksander - umarli na syfilityczny paraliż. Aleksander cierpiał ponadto na kamicę nerkową. Był także człowiekiem ociężałym umysłowo i również miał wadę wymowy[103]. Najmłodszy syn Kazimierza, Zygmunt Stary, mimo iż dożył sędziwego wieku, nie cieszył się najlepszym zdrowiem i kondycją fizyczną. Cierpiał między innymi na bakteryjne zapalenie szpiku kostnego, a choroba ujawniona na prawym przedramieniu miała bardzo ciężki przebieg. Zwyrodnienie stawu skokowego doprowadziło także do wytworzenia się bolesnego guza na stopie. Chorował oprócz tego na podagrę, kamicę nerkową, reumatyzm, rwę kulszową, a na starość ujawniła się zaawansowana miażdżyca. Niepełnosprawnym był także ostatni z Jagiellonów, Zygmunt August, u którego ciężka malaria poczyniła spustoszenia w organizmie. Ponadto odkryto u niego kiłę oraz chorobę nowotworową, a późniejszym wieku cierpiał także na zaawansowaną podagrę. Królowie elekcyjni również chorowali przewlekle, co miało wyraźny wpływ na ich sprawność. Dla przykładu, król Stefan Batory był epileptykiem. Chorował na padaczkę rozpowszechnioną w jego rodzinie. Tej choroby nie umiano skutecznie leczyć. Żona Stefana Batorego, Anna Jagiellonka, zwłaszcza pod koniec życia, miała wyraźnie objawy depresji połączonej z napadami histerii. W młodości skarżyła się na reumatyzm i próchnicę zębów. Była też nieprzesadnie urodziwa. Król wyraźnie jej unikał i podobno spędził w jej sypialni ledwo dwie lub trzy noce. Jedni posądzali go o impotencję, inni mówili złośliwie, że woli polowania, a nawet wojny o Inflanty z Iwanem IV Groźnym od intymnych kontaktów z małżonką. Na padaczkę chorowała także pierwsza żona Zygmunta Augusta, Elżbieta. Jak pisze Jerzy Jankowski, społeczeństwo średniowieczne było w znacznym stopniu zdominowane przez więzy pokrewieństwa. Chociaż, jak wiadomo z historii, więzy takie były dość częste również w czasach nowożytnych. Dobitnym przykładem są Habsburgowie, którzy w okresie 1516-1700 dziewięć spośród jedenastu małżeństw zawarli między kuzynostwem lub wujów z siostrzenicami. Wracając zaś do czasów piastowskich, to włościanie kojarzyli się w obrębie jednej wsi, mieszczanie w granicach jednego miasta, a książęta zawierali związki małżeńskie w ramach własnej dynastii. Tego rodzaju praktyka stała oczywiście w kolizji z zasadami głoszonymi przez Kościół, który do początków XIII wieku zakazywał kojarzenia się rodzinnego aż do siódmego pokolenia włącznie. Zakazy te miały niewątpliwie bardziej doktrynalny niż biologiczny charakter, ponieważ na równi z pokrewieństwem traktowane było powinowactwo duchowe i nie zezwalano na małżeństwa pomiędzy rodzicami chrzestnymi, a także między chrzestnymi i chrześniakami. Wydaje się zresztą, iż ten drugi zakaz traktowany był nawet bardziej rygorystycznie, ponieważ poza książętami i feudałami nikt nie potrafił odtworzyć własnej genealogii do siódmego pokolenia; znajomość rodzinnych realiów kończyła się zwykle na trzecim pokoleniu. W tej sytuacji zakazy kościelne pozostawały wyłącznie w sferze abstrakcji. Włościanie ich nie przestrzegali, książęta zaś omijali je za pomocą odpowiedniej dyspensy[104]. Małżeństwa rodzinne były dość często praktykowane wśród rodów monarszych. Pojawiły się już u progu naszej państwowości. Ryksa, prawnuczka Mieszka I, poślubiła jego wnuka, księcia węgierskiego Belę. Bolesław Krzywousty, prawnuk Mieszka II, poślubił jego prawnuczkę, księżniczkę ruską, Zbysławę. Elżbieta, prawnuczka Kazimierza Odnowiciela, poślubiła jego prawnuka, księcia czeskiego Sobiesława II, a Salomea, córka Mieszka III - księcia pomorskiego Racibora, którego ojciec, Bogusław I, ożenił się jednocześnie z jej siostrą Anastazją. Krewniacze związki małżeńskie zawierano, aby utrzymać władzę na tronie i tym samym nie dopuszczać do rozpraszania się majątku. Preferowano tworzenie się związków w obrębie własnej rodziny. O ile pojedyncze przypadki narodzin potomstwa spłodzonego przez bliskich kuzynów nie były groźne, to powtarzanie tej strategii okazało się dla całej rodziny tragiczne. Prowadziło to do rozpowszechniania się schorzeń uwarunkowanych genetycznie. Mogły to być zarówno choroby spowodowane wadami chromosomowymi (na przykład fenyloketonuria i schizofrenia), schorzenia o podłożu dziedzicznym, na które oddziałują wszakże czynniki środowisko