Ebook Interakcjonizm symboliczny w teorii i praktyce resocjalizacyjnej pdf

94, s. 169-170). Twierdzenia te są niezwykle istotne dla teorii i praktyki resocjalizacyjnej, stanowią bowiem z jednej strony uzasadnienie dla podejmowania specjalistycznych interwencji pedagogicznych w teleologiczny świat jednostki niedostosowanej społecznie z wiarą w możliwość dokonania zmian w jej myśleniu i zachowaniu, z drugiej zaś strony wskazują na duży wpływ grup społecznych oraz innych społecznie konstruowanych determinantów (takich jak: role społeczne, status, położenie klasowe itd.), których poprawa powinna służyć (re)socjalizacji. Szczególne znaczenie dla powstania teoretycznej orientacji interakcjonizmu symbolicznego - początkowo krystalizującej się w obrębie szkoły chicagowskiej - miały wczesne prace Charlesa Cooleya, Williama I. Thomasa oraz Jamesa Baldwina, a także mikrosocjologia Georgea Simmela (Jenks, 2005, s. 53). Najbardziej wyczerpujące jednak sformułowanie założeń interakcjonizmu symbolicznego można znaleźć w dziełach zebranych, wspomnianego już amerykańskiego psychologa społecznego, Georgea H. Meada, które zachowały się dzięki jego uczniom i zostały wydane pod tytułem Mind, Self and Society w 1934 roku (Mead, 1975). Do prekursorów interakcjonizmu symbolicznego zaliczamy więc następujących teoretyków tworzących w latach 1892-1935 pierwszą szkołę chicagowską: Georgea H. Meada, Williama I. Thomasa, Roberta E. Parka, Everetta Hughesa, Ernesta Burgessa, Louisa Wirtha, Ellswortha Farisa, a także Charlesa H. Cooleya. Po pierwszej fazie (do II wojny światowej) powstała kolejna, tzw. druga szkoła chicagowska, którą tworzyli: Herbert Blumer, Everett Hughes, William L. Warner, Robert Redfield, David Riesman, Anselm Strauss, Ernest Burgess oraz osobna grupa składająca się z takich osób, jak: Howard Becker, Erving Goffman, Blanche Geer, Arnold Rose i Julius Roth (podaję za: Hałas, 2006, s. 33; Jenks, 2005, s. 53). Termin ,,interakcjonizm symboliczny" został po raz pierwszy użyty przez Herberta Blumera w 1937 roku na określenie badaczy życia grupowego ludzi; tych badaczy, którzy odrzucali podejście deterministyczne zarówno w postaci różnych odmian naturalistycznych, jak i determinizmu kulturowego (Hałas, 2006, s. 35; Mucha, 2003, s. 27; Turner, Stets, 2009, s. 119; Ziółkowski, 1981, s. 25). Blumer, jako wybitny teoretyk interakcjonizmu symbolicznego i - jak się wydaje - najwybitniejszy uczeń Meada, do fundatorów interakcjonizmu zaliczył jeszcze Floriana Znanieckiego, którego koncepcja współczynnika humanistycznego bliska jest teorii znaczenia i działania w interakcjonizmie symbolicznym. Analogię tę konstatuje Elżbieta Hałas, zauważając, że u Znanieckiego [...] dla działającego nie tylko symbole mają znaczenie, lecz każda dana jego doświadczenia, którą jest aktywnie zainteresowany. Jest to istotny punkt zbieżny z założeniami interakcjonizmu symbolicznego. Znanieckiego bowiem podobnie interesuje aspekt pragmatyczny znaczeń, danych - według jego określenia - w aktywnym doświadczeniu (active experience) doświadczających je i działających ludzi - nadawców i odbiorców znaczeń (Hałas, 2006, s. 94). O procesie tworzenia znaczeń w toku zdobywania doświadczeń jednostkowych pisał także Charles Peirce, który rozwijał [...] koncepcję aktywności znakowej (semiosis lub semeiosis). W odróżnieniu od filozofii greckiej, gdzie aktywność związana ze znakami odnosiła się przede wszystkim do interpretacji bądź wnioskowania ze znaków, twórca pragmatyzmu podkreślał, że interpretować znak i działać w oparciu o niego jest w gruncie rzeczy jednym i tym samym. Znak działa, wyznaczając postępowanie interpretatora (Koczanowicz, 1994, s. 14). Ten mocno behawiorystyczny charakter symbolizacji ma swoje dalekosiężne implikacje dla teorii resocjalizacyjnej. Skoro ludzie wyprowadzają znaczenia odnoszące się do obiektów społecznych z doświadczania tych obiektów, znaczenia, które później wtórnie warunkują ich działania wobec tych obiektów, to powinno być możliwe uzyskanie zmiany ich zachowań na dwa sposoby: albo na skutek zaprojektowania nowych doświadczeń społecznych, z których wyprowadzą nowe znaczenia, albo w wyniku pedagogicznej pracy nad osobistymi zasobami podzielanych przez nich znaczeń (nad ich osobistymi definicjami sytuacji, schematami poznawczymi, zasobami ich wiedzy). Pojęcie definicji sytuacji jako procesu generowania znaczeń jest kluczowe dla teoretycznej orientacji interakcjonizmu symbolicznego i w ten sposób powinno być także teoretycznym kluczem do symbolicznie zorientowanej resocjalizacji. Zatem resocjalizacja - dla interakcjonisty - powinna dotyczyć modyfikacji zespołu indywidualnych definicji sytuacji, jakimi posługują się osoby niedostosowane społecznie. Pojęcie to, którego wprowadzenie do socjologii przypisuje się Williamowi Thomasowi, było wielokrotnie analizowane przez późniejszych i współczesnych Thomasowi socjolo