Ebook Kapitalizm i nowoczesność. Islam, Chiny, Indie a narodziny Zachodu mobi,epub

je solidarność ,,organiczna" między znacznie różniącymi się stronami. Skłonności umysłowe przekładały się na stosunki społeczne. Mówiąc ogólnie, rozróżnienie to nie jest bezpodstawne, jednak trudno wskazać istnienie ostrego podziału między poszczególnymi typami społeczeństwa, który postulowali zarówno Durkheim, jak i Adam Smith. Należy raczej mówić o stopniowym, postępującym w czasie, wzroście złożoności podziału pracy. Najbardziej oddanym rzecznikiem nowoczesności wśród współczesnych badaczy społecznych jest Giddens, którego stanowisko, czerpiące z myśli Webera, wykracza znacznie poza domenę ekonomii w świat rzekomych czynników społecznych. ,,Nowoczesne instytucje", pisze Giddens21, ,,różnią się od wszelkich wcześniejszych form porządku społecznego ze względu na swoją dynamikę, to, w jakim stopniu podważają tradycyjne zwyczaje i obyczaje, i na ich globalny zasięg. Nie są to jednak tylko zmiany zewnętrzne. Nowoczesność radykalnie przekształca charakter życia codziennego i zmienia najbardziej osobiste doświadczenia człowieka". Innymi słowy, doszło tu do restrukturyzacji jaśni. Nowoczesność staje się w ten sposób ,,socjologicznym" aktorem. Jak stwierdza autor, odrobinę enigmatycznie, ,,od dawna istniało przekonanie o związkach między socjologią a narodzinami nowoczesnych instytucji". Czyżby chodziło mu o to, że socjologia jako dyscyplina wiedzy to zjawisko istniejące od niedawna? W argumentacji tej należałoby podważyć nie tylko pojęcie ,,nowoczesności" jako aktora socjologicznego (jeszcze bardziej zagadkowe niż na przykład termin ,,kapitalizm"), ale też stanowisko, że w innych systemach życie społeczne i jaśń nie ulegają analogicznemu przekształceniu - na przykład w wyniku kapitalizmu przemysłowego. Zarówno Weber, jak i Marks przystaliby na taką interpretację. Z pewnością występowały różnice stopnia i skali, ale czy mamy tu do czynienia z zupełnie odmiennymi bytami? Określanie tradycyjnego społeczeństwa (jakkolwiek rozumianego) mianem statycznego, pozbawionego dynamizmu już dawno temu przestano uważać za zadowalające. O ile bez wątpienia tempo przemian społecznych (dynamizm, reperkusje globalne) wyznaczone jest przez wzrost, nie oznacza to, że jednocześnie udowodnione tu zostało istnienie absolutnych różnic, eksplozja zmian, do której doszło w ramach (najwyższego stadium) nowoczesności. Giddens krytykuje twierdzenie Foucaulta, że można wytyczyć stosunkowo prostą linię wiodącą od wiktoriańskiej fascynacji seksualnością do współczesnych zainteresowań tą dziedziną22. W ten sposób dowodzi swojej tezy, że pojęcie ,,nowoczesności" stanowi nie tylko definicję czasów współczesnych, które wciąż wymykają się opisowi, ale odnosi się do całkowicie odmiennej fazy rozwoju ludzkości. Chciałbym się tu skupić na jednym konkretnym wątku krytyki przeprowadzonej pod adresem Foucaulta, mianowicie na twierdzeniu, że nawet jeśli w czasach wiktoriańskich istniała spora liczba medycznych opracowań na temat płciowości, to sam seks nie był ,,powszechnie przedstawiany" w śródłach dostępnych szerszej publiczności. W konsekwencji, wiele kobiet wychodziło za mąż bez żadnej wiedzy na ten temat. Ten pierwszy człon argumentacji opiera się na prostej koncepcji reprezentacji i transmisji informacji w postaci pisanej (mimo że rosnąca liczba danych naukowych i tekstów literackich bez wątpienia odgrywała tu wiodącą rolę) - fakt, że większość populacji nie potrafiła nawet czytać, nie przekłada się na brak jej wiedzy na temat seksu czy płciowości. Jak jego zdaniem wytłumaczyć tego typu zjawiska zachodzące w kulturach niepiśmiennych? Ale nawet w tych opartych na piśmie osoba nie potrafiąca czytać może zdobyć wiedzę rozpowszechnianą w postaci tekstów. Wciąż słyszymy o ,,fundamentalnych przemianach będących skutkiem równości płci, która zmusza do prowadzenia negocjacji w życiu codziennym". ,,Kobiety nie godzą się już na męską dominację. Życie osobiste stało się otwartą kartą, z nowymi oczekiwaniami i nowymi obawami. Nasza egzystencja interpersonalna uległa dogłębnej transfiguracji, w której udział biorą wszyscy, na drodze tego, co nazwałbym eksperymentami społecznymi życia codziennego"23. Opierając się na pracach Lillian Rubin, Giddens odnotowuje ,,zmianę o przytłaczających wręcz proporcjach, jeśli chodzi o relacje między mężczyznami i kobietami, która dokonała się w ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci"24. Rubin odwołała się w tym miejscu do własnych doświadczeń i przyznała, że wychodząc za mąż w czasie drugiej wojny światowej była dziewicą. Mówi też o wcześniejszej fali ,,swobodnego seksu", która jednak z perspektywy la longue durée jest nie tyle aspektem nowoczesności, ile odwrotem w stronę wcześniejszych praktyk większości społeczeństw ludzkich. Póśne małżeń