Ebook Kłopot z chrześcijaństwem. Wieczne gnicie, apokaliptyczny ogień, praca mobi,epub

ca­łym te­re­nie ro­bot­ni­czej An­glii, któ­ra cier­pi w oko­wach ro­dzą­ce­go się ka­pi­ta­li­zmu, dzia­ła­ją me­to­dy­ści23, któ­rzy dba­ją o oświa­tę naj­bar­dziej upo­śle­dzo­nych klas. Cze­goś ta­kie­go Fou­cault nie zna i na­wet nie bie­rze pod uwa­gę w swo­jej ana­li­zie, gdzie cała edu­ka­cja jest sku­pio­na w rę­kach pań­stwo­wych szkół fran­cu­skich, opar­tych na wzor­cu na­po­le­oń­skim. T. B.: Ame­ry­kań­ski pro­te­stan­tyzm róż­nych odła­mów uzna­wał w XVIII wie­ku pa­pie­ża za An­ty­chry­sta i Dia­bła. Zresz­tą w epo­ce walk o nie­pod­le­głość Sta­nów Zjed­no­czo­nych kon­flikt mię­dzy sta­rym a no­wym świa­tem pod­sy­ca­ny jest re­li­gij­ny­mi wy­obra­że­nia­mi wal­ki mię­dzy do­brem a złem. Pi­sze o tym w świet­nej książ­ce Ka­ren Arm­strong W imię Boga24. Tak czy in­a­czej pro­te­stan­tyzm uwal­nia jed­nost­kę, a w Sta­nach Zjed­no­czo­nych ma jesz­cze więk­sze moż­li­wo­ści, bo tam two­rzy się wszyst­ko od nowa. Nie trze­ba re­for­mo­wać sta­rych struk­tur, oby­cza­jów czy za­leż­no­ści. A. : Niby tak, ale - gwo­li spra­wie­dli­wo­ści - trze­ba rów­nież pa­mię­tać, że pro­te­stan­tyzm to nie tyl­ko ,,wszyst­ko to, co do­bre", prze­ciw­sta­wio­ne pa­pi­stow­skim dia­błom. Do­tych­czas tyl­ko chwa­li­łam chrze­ści­jań­stwo re­for­mo­wa­ne, więc czas też przy­po­mnieć te mniej faj­ne ten­den­cje, któ­re wy­stę­pu­ją tuż obok, nie­ro­ze­rwal­nie zwią­za­ne z du­chem ega­li­ta­ry­zmu i de­mo­kra­ty­za­cji. Tho­mas Hob­bes25, bar­dzo nie­chęt­ny an­giel­skim pu­ry­ta­nom, wy­obra­ził ich so­bie pod po­sta­cią Be­he­mo­ta - czy­li bi­blij­nej be­stii, któ­ra w jego ro­zu­mie­niu uosa­bia­ła fa­na­tyzm - i prze­ciw­sta­wił ro­zum­nej sile pań­stwa, czy­li Le­wia­ta­no­wi. Coś jest na rze­czy. Od sa­me­go po­cząt­ku na pro­te­stan­tyzm skła­da­ją się mo­ty­wa­cje i od­ru­chy, któ­re zwie­ra­ją się w so­jusz tym­cza­so­wy tyl­ko w ob­li­czu wspól­ne­go wro­ga, czy­li ka­to­li­cy­zmu, a po­tem już dzia­ła­ją an­ta­go­ni­stycz­nie i od­środ­ko­wo. Co bo­wiem łą­czyć może chi­lia­sty­czych spi­ry­tu­ali­stów, do­ma­ga­ją­cych się peł­ne­go rów­no­upraw­nie­nia i ka­płań­stwa ko­biet w du­chu ra­dy­kal­nie ewan­ge­licz­nym, tych hi­pi­sów póź­ne­go śre­dnio­wie­cza, z po­nu­ry­mi ge­new­ski­mi kal­wi­ni­sta­mi, któ­rzy oskar­ża­ją ka­to­li­cyzm o nad­miar per­mi­syw­no­ści i wra­ca­ją do, w swo­im mnie­ma­niu, sta­ro­te­sta­men­to­we­go Boga gnie­wu i kary, któ­ry nie zna zmi­ło­wa­nia? Nic. Dla­te­go po da­niu świa­tu no­wo­cze­sne­mu prztycz­ka, dzię­ki któ­re­mu ,,wszyst­ko, co sta­łe, wy­pa­ro­wa­ło", pro­te­stan­tyzm szyb­ko roz­padł się na odła­my, któ­re nie­wie­le mają ze sobą wspól­ne­go. Co wię­cej, dziś po­wie­dzie­li­by­śmy, że ana­li­za Hob­be­sa znów zy­sku­je na zna­cze­niu, po­nie­waż duża część ko­ścio­ła re­for­mo­wa­ne­go, zwłasz­cza w Ame­ry­ce, na po­wrót za­czy­na przy­po­mi­nać fa­na­tycz­ne­go Be­he­mo­ta, któ­ry za­gra­ża li­be­ral­ne­mu Le­wia­ta­no­wi. Ewan­ge­li­kal­ny chrze­ści­jań­ski26 fun­da­men­ta­lizm nie roz­po­zna­je sie­bie w urzą­dze­niach no­wo­cze­sne­go li­be­ral­ne­go pań­stwa - choć prze­cież stwo­rzył je w du­żej mie­rze duch re­for­ma­cji - i po­tra­fi przy­brać po­sta­wę tak wro­gą no­wo­cze­sno­ści, że na­raz Wa­ty­kan, je­śli ze­sta­wi­my go, na przy­kład, z bap­ty­sta­mi z po­łu­dnia, wy­da­je się wręcz osto­ją mo­der­ni­tas. Ot, pa­ra­doks. No­wo­cze­sność śre­dnio­wie­cza T. B.: Na mar­gi­ne­sie moż­na by do­dać, że ten typ od­ro­dze­nia jed­nost­ki jest echem Od­ro­dze­nia, któ­re, w mniej­szej ska­li, po­ja­wi­ło się w XII czy XIII wie­ku. Mamy tam prze­cież rów­nież pro­ces two­rze­nia się wie­lu róż­nych au­to­no­micz­nych pod­mio­tów: kor­po­ra­cyj­nych miast wło­skich czy kor­po­ra­cji uni­wer­sy­tec­kich - uni­wer­sy­tet w Pa­ry­żu miał więk­szą au­to­no­mię niż dzi­siaj uni­wer­sy­te­ty pa­pie­skie, a zda­rza­li się pa­pie­że, któ­rzy pi­sa­li do te­goż uni­wer­sy­te­tu py­ta­nia o eks­per­ty­zy teo­lo­gicz­ne. Po­wsta­łe na po­cząt­ku XIII wie­ku za­ko­ny że­bra­cze (do­mi­ni­ka­nie, fran­cisz­ka­nie) tak­że mają struk­tu­rę sto­wa­rzy­sze­nio­wą (wy­bór i ka­den­cyj­ność za­rzą­dów), a na to ma wpływ z ko­lei po­wsta­wa­nie A. : Tak, oc