Ebook Marcin Świetlicki - Artysta multimedialny mobi,epub,pdf

aktora. Takie ujęcie pozwala połączyć w spójną całość wszystkie aktywności poety, dojrzeć nadrzędną zasadę nimi rządzącą, skupić się na metadziałaniach artysty (nazywanych przez Śliwińskiego teatralizacją) - w dużej mierze sprowadzających się do kreowania wizerunku i postawy scenicznej. Wypreparowana w ten sposób przestrzeń gestów artystycznych stanowi dla krytyka niezbędny kontekst odczytań utworów literackich i bezwzględnie stanowi o ich sile. Pociąga to za sobą zmianę w samej koncepcji wiersza. Tradycyjny model artefaktu jako depozytu sensu, obiektu natury językowej, stałego, trwałego i dookreślonego nie znajduje przełożenia na praktykę autora Pieśni profana. Jego utwory to projekty otwarte, rozwijające się w czasie, sekwencje wariantów, wzmacniane rozmyślnie aranżowanymi w rzeczywistości pozatekstowej okolicznościami. Utwory Świetlickiego nie tyle istnieją, ile wydarzają się70. Są pewną potencjalnością, która materializuje się w różnych formach (kolejne wersje tekstu, zmiana środka przekazu) i kontekstach, której znaczenie wytwarza się w relacji (z miejscem, z czasem, z przestrzenią, z innymi utworami itp.). Śliwiński w swojej praktyce krytycznoliterackiej dochodzi do stadium proklamowanego przez Orską w kodzie szkicu wytykającego błędy w podejściu Mariana Stali: ,,wiersze Świetlickiego trzeba czytać jak dramat, jak powieść - interpretując przy tym jako podstawowe jednostki znaczenia scenografię, didaskalia; [...] tracą one bardzo, kiedy czyta się je wyłącznie jak lirykę wyznania"71. Warto nadmienić, że tekst Piotra Śliwińskiego W gorszej formie? O piosenkach Marcina Świetlickiego, na który wielokrotnie się tu powołuję, został wcześniej opublikowany w zbiorowej monografii W teatrze piosenki72. Wśród jej autorów znajdują się przedstawiciele środowisk akademickich, krytycy, twórcy, publicyści i dziennikarze muzyczni. Zaproponowana przez redaktorów formuła zachęcała, by skupić się na piosence nie tylko jako na przekazie słowno-muzycznym, ale uwzględnić również jej formę widowiskową. Śliwiński, podobnie jak inni autorzy, zaakcentował performatywny wymiar słów zawartych w piosence, interpretował je, wykraczając poza jednowymiarowość tekstu pisanego. To symptomatyczne, że jedno z najciekawszych z punktu widzenia tematu niniejszej książki omówień działalności Świetlickiego zrodziło się właśnie w projekcie interdyscyplinarnym, w sytuacji gdy krytykowi literackiemu zasugerowano umieszczenie poezji autora Zimnych krajów w kontekście innych mediów. Podobnym pod tym względem przedsięwzięciem jest zbiór Pierwsza połowa Marcina. Szkice o twórczości Marcina Świetlickiego73, którego redaktorki tłumaczą: Książka już w zamierzeniu przyjęła formę sylwiczną, polifoniczną i poligatunkową (rozprawy krytycznoliterackie, eseje, wywiad, wiersze oraz fragmenty prozatorskie), wynikającą przecież z materii twórczości jej głównego bohatera. Okazało się, że Świetlicki prowokuje interpretatorów do porzucenia zwyczajowych szlaków ich dykcji. Zależało nam na zakreśleniu głównych obszarów badawczo-artystycznych, w których mieści się recepcja jego pisarstwa. [...] Książka daje zatem możliwie najpełniejszy obraz twórcy wierszy miłosnych i kryminałów, poety zaangażowanego, ,,religijnego", palacza, który ,,wrzeszczy do mikrofonu"... Dlatego zaprosiłyśmy do współautorstwa - obok znawców polskiej poezji najnowszej - także badaczy literatury romantycznej, teorii gender, kultury Kierowało nami przekonanie, że w zakrojonym całościowo projekcie lektury poezji nie należy pomijać kontekstów, doprecyzowujących jej miejsce na mapie historycznoliterackiej74. Rzeczywiście, wiele spośród zebranych tu tekstów przeciera szlaki dla intermedialnego myślenia o twórczości Świetlickiego. Krzysztof Gajda wnikliwie wykazuje, jak równoczesne funkcjonowanie autora Schizmy w dwóch obiegach - literackim i muzycznym - wpływa na jego wyobcowanie w obu, zdawać by się mogło, przylegających do siebie sferach. Badacz rozpoznaje istnienie w polskiej kulturze ostrego podziału na poetów i tekściarzy, z czego pierwszych darzy się szacunkiem, jako twórców sztuki, zaś drugich traktuje z pobłażliwością, jako dostawców rozrywki, choćby i wyrafinowanej (casus Grzegorza Ciechowskiego, Lecha Janerki czy Macieja Maleńczuka). Świetlicki jest jedynym polskim autorem, którego nie sposób bez zastrzeżeń zakwalifikować do wybranej grupy. Badacz wychodzi od znanych zarzutów padających ze strony krytyki literackiej, jakoby działalność rockowa nie licowała z funkcją poety. Dalej, dość przewrotnie, wykazuje, w jak dalekim stopniu teksty Świetlickiego i ich sceniczne realizacje nie spełniają kryteriów piosenki estradowej (wokal, prozodia tekstów, dobór słownictwa, wulgaryzmy itd.). Autor sugeruje, że zmiana pun