Ebook Metastazy rozkoszy. Sześć esejów o kobietach i przyczynowości mobi,epub

�mal­ne­go" funk­cjo­no­wa­nia ist­nie­ją­ce­go spo­łe­czeń­stwa, gdy tym­cza­sem klu­czo­we do­ko­na­nie teo­rii psy­cho­ana­li­tycz­nej po­le­ga ści­śle na tłu­ma­cze­niu, że ,,scho­rze­nie men­tal­ne" wy­ni­ka z sa­mej struk­tu­ry ist­nie­ją­ce­go po­rząd­ku spo­łecz­ne­go; co ozna­cza, że in­dy­wi­du­al­ne ,,sza­leń­stwo" opie­ra się na pew­nym ,,nie­za­do­wo­le­niu", cha­rak­te­ry­stycz­nym dla cy­wi­li­za­cji jako ta­kiej. Tym sa­mym pod­po­rząd­ko­wa­nie teo­rii te­ra­pii wy­ma­ga utra­ty kry­tycz­ne­go aspek­tu psy­cho­ana­li­zy: Psy­cho­ana­li­za jako te­ra­pia in­dy­wi­du­al­na jest nie­uchron­nie czę­ścią dzie­dzi­ny spo­łecz­nej nie­wo­li, pod­czas gdy psy­cho­ana­li­zie jako teo­rii wol­no poza tę wła­śnie dzie­dzi­nę wy­kro­czyć i pod­dać ją kry­ty­ce. Je­śli przyj­mie­my tyl­ko ten pierw­szy mo­ment, psy­cho­ana­li­zę jako te­ra­pię, to stę­pi­my ostrze psy­cho­ana­li­zy jako kry­ty­ki cy­wi­li­za­cji, zmie­nia­jąc ją w na­rzę­dzie in­dy­wi­du­al­ne­go do­pa­so­wa­nia i ule­gło­ś P s y c h o a n a l i z a j e s t t e o r i ą z n i e w o l o n e g o s p o ł e c z e ń s t w a, k t ó r e p o t r z e b u j e p s y c h o a n a l i z y j a k o t e r a p i i .16 Ja­co­by for­mu­łu­je za­tem coś, co sta­no­wi rów­no­waż­ność spo­łecz­no-kry­tycz­nej wer­sji tezy Freu­da o psy­cho­ana­li­zie jako ,,pro­fe­sji nie­moż­li­wej". Te­ra­pia może od­nieść suk­ces je­dy­nie w spo­łe­czeń­stwie, któ­re jej nie po­trze­bu­je, czy­li w ta­kim, któ­re nie wy­twa­rza ,,wy­ob­co­wa­nia men­tal­ne­go"; albo, cy­tu­jąc Freu­da: ,,Psy­cho­ana­li­za spo­ty­ka się z opti­mum sprzy­ja­ją­cych wa­run­ków tam, gdzie jej prak­ty­ka nie jest po­trzeb­na, tzn. wśród lu­dzi zdro­wych"17. Mamy tu do czy­nie­nia ze szcze­gól­nym ty­pem ,,nie­uda­ne­go spo­tka­nia": te­ra­pia psy­cho­ana­li­tycz­na jest ko­niecz­na tyl­ko tam, gdzie nie jest moż­li­wa, moż­li­wa na­to­miast tyl­ko tam, gdzie nie jest już ko­niecz­na. ,,Re­pre­syw­na de­su­bli­ma­cja" Lo­gi­ka tego ,,nie­uda­ne­go spo­tka­nia" po­twier­dza kon­cep­cję Szko­ły Frank­furc­kiej o psy­cho­ana­li­zie jako ,,teo­rii ne­ga­tyw­nej" .To teo­ria sa­mo­wy­ob­co­wa­nych, roz­dwo­jo­nych jed­no­stek, za­kła­da­ją­ca jako swój na­tu­ral­ny, prak­tycz­ny cel osią­gnię­cie sta­nu nie­wy­ob­co­wa­nia, w któ­rym jed­nost­ki nie są roz­dwo­jo­ne i nie wła­da już nimi wy­ob­co­wa­na sub­stan­cja psy­chicz­na (,,nie­świa­do­mość") - sta­nu, któ­ry czy­ni samą psy­cho­ana­li­zę zbęd­ną. Jed­nak Freud, opi­su­jąc nie­zmien­ny stan cy­wi­li­za­cji, nie­prze­rwa­nie ro­zu­miał wła­sną teo­rię jako ,,po­zy­tyw­ną". Z po­wo­du tego ogra­ni­cze­nia - in­ny­mi sło­wy dla­te­go, że ro­zu­miał ,,re­pre­syw­ną sub­li­ma­cję" (wy­par­cie trau­ma­tycz­ne jako pod­szew­ka sub­li­ma­cji) jako pew­ną an­tro­po­lo­gicz­ną sta­łą - nie mógł prze­wi­dzieć nie­ocze­ki­wa­ne­go, pa­ra­dok­sal­ne­go sta­nu, urze­czy­wist­nio­ne­go w na­szym stu­le­ciu: sta­nu ,,re­pre­syw­nej de­su­bli­ma­cji", cha­rak­te­ry­stycz­ne­go dla spo­łe­czeństw ,,post­li­be­ral­nych", w któ­rych ,,trium­fu­ją­ce ar­cha­icz­ne pra­gnie­nia, zwy­cię­stwo ,,to" nad ,,ja", żyją w peł­nej zgod­no­ści z trium­fem spo­łe­czeń­stwa nad jed­nost­ką"18. Względ­na au­to­no­mia ,,ja" opie­ra­ła się na jego roli po­śred­ni­ka mię­dzy ,,to" (nie­pod­da­na sub­li­ma­cji ży­cio­wa sub­stan­cja po­pę­dów) a ,,nad-ja" (czyn­nik spo­łecz­ne­go ,,wy­par­cia", przed­sta­wi­ciel wy­mo­gów spo­łe­czeń­stwa). ,,Re­pre­syw­nej de­su­bli­ma­cji" uda­je się po­zbyć au­to­no­micz­ne­go, po­śred­ni­czą­ce­go czyn­ni­ka ,,syn­te­zy", ja­kim jest ,,ja"; dzię­ki ta­kiej ,,de­su­bli­ma­cji" ,,ja" tra­ci swo­ją względ­ną au­to­no­mię i wy­co­fu­je się do nie­świa­do­mo­ści. Jed­nak­że to ,,re­gre­syw­ne", kom­pul­syw­ne, śle­pe, ,,au­to­ma­tycz­ne" za­cho­wa­nie, no­szą­ce w so­bie wszel­kie ozna­ki ,,to", nie uwal­nia­jąc nas by­najm­niej od na­ci­sków ist­nie­ją­ce­go po­rząd­ku spo­łecz­ne­go, sto­su­je się do­sko­na­le do wy­mo­gów ,,nad-ja", więc za­cią­ga się na służ­bę po­rząd­ku spo­łecz­ne­go. W kon­se­kwen­cji siły spo­łecz­ne­go ,,wy­par­cia" spra­wu­ją bez­po­śred­nią kon­tro­lę nad po­pę­da­mi. Miesz­czań­ski pod­miot li­be­ral­ny wy­pie­ra swo­je pod­świa­do­me p