Ebook Mity narodów Europy mobi,epub

tnika trójzębem, trafił w skałę, z której wytrysnęło źródło nazwane Amymone (bezgrzeszne). AMINADAP, w legendach arturiańskich jeden ze strażników Świętego Graala, czyli Królów Graala. AMMON, początkowo lokalne bóstwo w Tebach egipskich. Potem stał się głównym bóstwem Egiptu. Grecy osiedleni w Cyrenajce utożsamiali go z Zeusem i żywili szczególne zaufanie do jego wyroczni w oazie Siwa. Przedstawiany był w postaci brodatego mężczyzny ze spiralnie skręconymi baranimi rogami. W Rzymie głowa Ammona z takimi właśnie rogami stała się częstym motywem zdobiącym pomniki nagrobne. AMMONIOS, gr. przydomek Zeusa. AMOR, rzym. bożek miłości utożsamiany z greckim Erosem. Patrz: Eros. AMR (Anir), jeden z synów króla Artura, zginął z ręki ojca, a jego znajdujący się w Walii grób każdej nocy zmieniał długość. AMULET, talizman noszony zawsze przy sobie, najczęściej zawieszony na szyi przedmiot, naturalny lub sztuczny, któremu zwłaszcza w starożytności i średniowieczu przypisywano magiczną moc dobroczynnego oddziaływania, zapewnianie szczęścia, powodzenia, ochrony przed niebezpieczeństwem. Mogły to być: kamień, ząb, pazur, muszelka lub jakikolwiek inny przedmiot. Por. nawięzy. AMULIUS, w mitologii rzymskiej młodszy syn Prokasa, król miasta Alba Longa, brat Numitora. Po śmierci ojca pozbawił Numitora tronu, a jego córkę, Reę Sylwię, uczynił westalką, aby nie miała potomstwa, które mogłoby pretendować do władzy. Rea Sylwia jednak powiła Remusa i Romulusa, którzy dorósłszy, zabili Amuliusa i przywrócili panowanie dziadka. AMYKOS, patrz: Amikos. AMYMONE, gr., jedna z danaid (córek Danaosa), ale także nazwa źródła w Argolidzie, które wytrysnęło pod uderzeniem trójzęba Posejdona. Patrz: Amimona; danaidy. ANANKE, gr. personifikacja konieczności, u Platona jest matką mojr. Plutarch z Cheronei wymienia ją jako matkę Adrastei z ojca Zeusa. Według innych wersji jest córką Kronosa i siostrą Dike - bogini sprawiedliwości. ANCHINOE, gr., córka Nilu, żona Belosa, syna Posejdona, matka Ajgyptosa i Danaosa. Jeden miał pięćdziesięciu synów, drugi - pięćdziesiąt córek. ANCHIZES, zwykły śmiertelnik z Troi, w którym zakochała się bogini Cypryda (Afrodyta) - ucieleśnienie wiecznej kobiecości. Obydwoje stali się rodzicami Eneasza, przodka Rzymian. Według innej wersji mitu Anchizes był władcą miasta Dardanos i kochankiem Afrodyty, a także ojcem Eneasza. Zeus miał go oślepić piorunem za to, że nie trzymał w tajemnicy swych miłosnych podbojów. Z Troi, po klęsce miasta, już jako niedołężnego starca wyniósł go na własnych barkach syn, Eneasz. ANCZUTKA, u Słowian wschodnich zły duch, jedno ze starych nazw czarta. Żyje zarówno w wodzie, jak i powietrzu. Często odpowiada na wołanie po imieniu, lepiej więc imienia tego nie wymawiać bezpośrednio, tylko używać zbliżonych określeń eufemistycznych; wśród nich nazwa ,,bezpięty" jest najbezpieczniejsza. Anczutki polne mają postać maleńkich kobiet lub mężczyzn. Są wśród nich owsianniki, konopielniki, prosanniki, rożniki (ros. roż - żyto), kartofelniki, dikuszniki i inne. W każdej uprawie żyje odpowiedni duch o właściwej jej nazwie. ANDAJ, patrz: Janda. ANDIJ, patrz: Janda. ANDIOMENE, patrz: Afrodyta. ANDRASTE, celt. wojownicza bogini zwycięstwa. Jej kultowi poświęcony był święty gaj. Boudicca, przywódczyni antyrzymskiego powstania w I w. , składała jej w ofierze jeńców, a częścią rytuału, który miał na celu uśmierzenie gniewu bóstwa, było wypuszczanie zająca. ANDRED, postać z legend arturiańskich, kuzyn Tristana. Andred całe życie spiskował przeciwko niemu, szpiegował jego i Izoldę, donosił o ich spotkaniach jej mężowi - królowi Markowi. W niektórych wersjach legendy o Tristanie i Izoldzie jest mordercą Tristana. Został zabity wraz ze wszystkimi spiskującymi przeciwko Tristanowi przez Bellangerea le Beusea. ANDROFOROS, patrz: Afrodyta. ANDROGEOS, gr., syn króla Krety Minosa, zabity z polecenia króla Aten Egeusza z zawiści za zwycięstwa na igrzyskach. Aby odpokutować za ten czyn, musieli Ateńczycy wysyłać corocznie na Kretę siedmiu młodzieńców i siedem dziewic, które pożerał Minotaur. Dopiero Tezeusz przy pomocy Ariadny uwolnił wyspę od tego potwora. ANDROKLOS (Androkles), gr., 1. syn Kodrosa, ostatniego króla Aten. Założyciel Efezu, czczony jako heros, przywódca kolonizatorów jońskich w Azji Mniejszej; 2. niewolnik rzymski z czasów Tyberiusza. Ukrywając się jako zbieg, spotkał w jaskini chorego lwa, którego wyleczył poprzez wyciągnięcie mu kolca z łapy. Gdy Androklosa schwytano, został rzucony na pożarcie lwom, a wyleczony lew rozpoznał go i uratował mu życie. Legenda o podobnej konstrukcji funkcjonowała również wśród chrześcijańskich podań średniowiecza o jednym ze świętych. ANDROMACHA, gr., córka Eëtiona, jedna z bohaterek Ilia